رشد ۳برابری دانشجویان/ شاخص اعتماد مردم به اساتید کم شده است

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، سیدضیاء هاشمی سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صبح امروز در اجلاس سراسری رؤسای دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و پارک‌های علم و فناوری ضمن گرامیداشت یاد و خاطره سکانداران آموزش عالی طی 4 سال گذشته، اظهار داشت: با پیروزی انقلاب اسلامی به‌واسطه نقش‌آفرینی گسترده دانشگاهیان در پیروزی و استقرار نظام جمهوری اسلامی، انتظارات ویژه‌ای از دانشگاه شکل گرفت. امروز نیز ضرورت ایجاد تحولات جدی در آموزش عالی کشور احساس می‌شود که این نیازمند آن است که به‌تعبیر مقام معظم رهبری خودباوری، امید به موفقیت و حرکت جهادگونه با یکدیگر همراه شوند.

وی ادامه داد: برای حرکت در این مسیر نیازمند این هستیم که از یک سو ارتباطات و گفتگوی وزارت علوم با سایر دستگاه‌های اجرایی کشور و از سوی دیگر با سلیقه‌ها و اقشار گوناگون فعال در حوزه‌های مختلف صنعتی و اجتماعی در جهت حل نیازهای کشور توسعه یابد تا بتوانیم به‌سمت نقش‌آفرینی و اجماع‌سازی در مسائل اساسی کشور حرکت کنیم.

سرپرست وزارت علوم تأکید کرد: در این راستا توسعه رابطه دانشگاه با صنعت و جامعه، تعریف طرح‌های کلان ملی و ایجاد محافل ملی برای گردهمایی نخبگان و ایجاد گفت‌وگو و دستیابی به راه‌حل‌های اجماعی در حوزه‌های مهم مانند روابط بین‌الملل، محیط زیست، صنعت، نظام اداری و مسائل اجتماعی ضروری است.

هاشمی با بیان اینکه برای دستیابی به این اهداف باید به ارزیابی راه طی‌شده و افق پیشِ‌رو پرداخت، یادآور شد: برای ارزیابی این مسیر باید به چند مسئله اشاره کرد. اینکه آموزش عالی کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد رشد کمی گسترده دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و به‌تبع آن تعداد دانشجویان و دانش‌آموختگان بوده است، به‌طوری که طی سه دهه گذشته تعداد دانشجویان کشور به‌ازای هر 100 هزار نفر جمعیت از حدود 400 نفر به 6 هزار نفر افزایش یافته است.

وی در همین زمینه گفت: همزمان با این رشد کمی گسترده، سرعت رشد علمی نیز افزایش یافته و زیرساخت‌های رشد علمی نیز تقویت شد، به‌نحوی که دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی جدیدی تأسیس شدند و شاهد ایجاد بیش از 40 مرکز رشد و پارک علم و فناوری و حدود سه هزار شرکت دانش‌بنیان کنار 50 پژوهشکده و پژوهشگاه هستیم.

سرپرست وزارت علوم افزود: توسعه آموزش عالی و افزایش تعداد دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها سبب‌ساز رشد گسترده آگاهی‌های اجتماعی و سیاسی در جامعه شد که خود از مصادیق مهم تحقق اهداف انقلاب اسلامی به شمار می‌رود. به‌برکت انقلاب، امروز با جامعه‌ای مواجه هستیم که با بیش از 10 میلیون نفر تحصیل‌کرده دانشگاهی مطالبات مهمی چون مردم‌سالاری دینی، حقوق شهروندی، آزادی بیان، حق تشکل، نقد و اعتراض و از همه مهمتر ارائه چهره‌ای جامع و جذاب از اسلام در برابر اسلام جعلی داعشیان نهادینه شده است.

هاشمی گفت: در این راستا دولت تدبیر و امید به‌دلیل اهمیتی که برای نقش دانشگاه و نظام نخبگان در پیشرفت امور کشور قائل بوده، روندهای اصلاح‌گرانه و امید‌آفرین را در جهت رفع کاستی‌ها و جبران نقایص این حوزه پی گرفته که می‌بایست با شتاب و جدیت بیشتر ادامه یابد.

وی با اشاره به چالش‌های موجود در حوزه آموزش عالی گفت: 4 سال پیش‌دانشگاهی را تحویل گرفتیم که علی‌رغم توفیقات قابل توجه در رشد کمی و علمی، مسائل و چالش‌های متعددی را نیز داشت. رشد نامتوازن و بعضاً بی‌ضابطه کمی آموزش عالی در دهه گذشته در فاصله سال‌های 80 تا 93، تعداد دانشجویان دانشگاه‌های کشور سه‌برابر شده است.

سرپرست وزارت علوم در همین زمینه ادامه داد: در همین بازه زمانی در حالی که دانشجویان دانشگاه‌های دولتی تقریباً 2برابر افزایش یافته‌اند، تعداد دانشجویان دانشگاه‌های پیام‌نور 4برابر، علمی‌ کاربردی 9برابر و غیرانتفاعی 15برابر شده است. تعداد دانشجویان دانشگاه آزاد نیز در این مدت دوبرابر شده و در مجموع سهم دانشگاه‌های دولتی به 13 درصد کاهش یافته است، در همین مدت سهم مدرسان غیرهیئت علمی از 22 درصد به 55 درصد افزایش یافته و دارندگان مدارج دانشگاهی میان بیکاران کشور از حدود 10 درصد به 40 درصد رسیده است.

هاشمی با بیان اینکه کمی‌گرایی در آموزش عالی و رقابت بر سر تصاحب سهم بیشتر در صندلی‌های دانشگاه‌ها، تبعات سوء فراوانی داشته است، گفت: تأسیس دانشگاه‌های بدون کیفیت، رواج مدرک‌گرایی و حتی مدرک‌‌فروشی، کاهش آموزش عالی رایگان و افزایش سهم دانشجویان در هزینه‌های تحصیلی، افزایش تقلب‌های علمی و پایان‌نامه‌فروشی حاصل این مسئله بوده است. طبق پیمایش‌های ملی دو دهه اخیر، شاخص اعتماد مردم به اساتید دانشگاه از بیش از 72 درصد در سال 79 به کمتر از 45 درصد در سال 93 رسید.

وی ادامه داد: امروز دیگر به دانشگاه به‌عنوان کلید حل مسائل و عبور دشواری‌های کشور نگاه نمی‌شود. علوم انسانی و علوم پایه همچنان حاشیه‌نشین هستند و علوم کاربردی نیز در بسیاری از موارد به تولید و خلق ثروت نمی‌انجامد.

سرپرست وزارت علوم با ابراز اینکه "امروز با این پرسش روبه‌رو هستیم که با وجود مجموعه مشکلات موجود، چگونه می‌توانیم با ارتقاء کیفیت آموزش در دانشگاه‌ها اعتماد را به دانشگاه بازگردانیم"، گفت: امروز در یک نقطه عطف تعیین‌کننده در جهت بازآرایی نظام آموزش عالی کشور برای حل مسائل و چالش‌های پیشِ‌رو قرار داریم. فشار ناشی از تقاضای گسترده جمعیت جوان برای ورود به دانشگاه امروز نقطه اوج خود را سپری کرده و ما با کاهش نسبی تقاضا برای ورود به دانشگاه روبه‌رو هستیم. با کاهش این فشار و پایان یافتن نیاز به توسعه کمی آموزش عالی، امکان حرکت به‌سمت اسناد بالادستی نظیر سند آمایش آموزش عالی و دستیابی به اهدافی چون توزیع عادلانه منابع، ایجاد فرصت‌های برابر، استفاده از مزیت‌های منطقه‌ای و مشارکت دانشگاه‌ها در تصمیم‌گیری‌ها و موضوعات ملی و فرااستانی بیش از گذشته فراهم شده است.

هاشمی تأکید کرد: امروز می‌توانیم از طریق بازآرایی نظام عالی کشور بر سه محور افزایش کیفیت آموزش، هدایت تولید علم و فناوری به‌سمت حل نیازهای اساسی کشور و برقراری پیوند میان دانشگاه و جامعه گام برداشت و ارتباط با دانشگاه را افزایش داد و کاری کرد که تهدیدات به فرصت تبدیل شوند.

وی گفت: راهبردهای اصلی در حوزه آموزش عالی رسیدگی به منزلت اجتماعی اعضای هیئت علمی، تقویت دوره‌های باکیفیت آموزشی، کنترل روند پولی‌سازی دانشگاه‌ها و جلوگیری از تبدیل آنها به بنگاه‌های مدرک‌فروشی است.

سرپرست وزارت علوم افزود: در حوزه پژوهش و علم و فناوری، راهبرد ما تقویت زیرساخت‌های پژوهشی در جهت تولید علم و گفت‌وگو با وزارتخانه‌های مسئول در حوزه‌های صنعت و فناوری و همچنین تأکید ویژه بر پیشبرد پروژه‌های تحقیقاتی کلان ملی خواهد بود.

هاشمی ادامه داد: در حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز نهادینه‌ شدن ایده دانشگاه به‌مثابه کانون گفت‌وگوی ملی و ائتلاف اجتماعی در جهت تحکیم وحدت ملی و افزایش همبستگی اجتماعی در پرتو فعالیت امن و آزاد تشکل‌ها و فعالان سیاسی و صنفی و همچنین تسهیل آزاداندیشی، نقادی و تقویت قانونگرایی از طریق پیگیری حقوق شهروندی و دانشجویی است.

وی تأکید کرد: اعتماد به حوزه علوم انسانی و محور قرار دادن نخبگان این حوزه در فرایند گفت‌وگو و تعامل مثبت با نیروهای مسئول در حوزه امنیت مانند وزارت اطلاعات، قوه قضاییه و سپاه پاسداران ضروری است.

سرپرست وزارت علوم در پایان خاطرنشان کرد: رسالت حیاتی ما در شرایط کنونی حرکت در مسیر دستیابی به آموزش کیفیت‌محور، پژوهش مسئله‌محور و دانشگاه گفت‌وگومحور است. هرگونه حرکت و اقدام اصلاحی و تحول‌آفرین در حوزه آموزش عالی نیازمند اتخاذ نگاه و رویکرد استراتژیک به حوزه دانشگاه است، لذا اینجانب از همه مدیران، مسئولان دستگاه‌های مختلف، اساتید دانشگاه‌ها و دانشجویان از رشته‌ها و سلایق مختلف که به اعتلای دانشگاه می‌اندیشند، دعوت می‌کنم از طریق پیوند و گفت‌وگو میان همه این گروه‌ها بتوانیم شرایط را برای حل مسائل اساسی کشور فراهم کنیم.

انتهای پیام/*