لزوم واکنش قاطعانه به نقض برجام از سوی آمریکا
هیأت حاکمه آمریکا براى توجیه خروج خود از برجام به‌دنبال بهانه‌هاى واهى است. البته دبیر شوراى عالى امنیت ملى چند روز پیش گفت که آمریکا به‌دنبال خروج از برجام با هزینه ایران است که قطعا این فرصت از سوى ما در اختیار این کشور قرار داده نخواهد شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، هفته پیش خبرگزارى آسوشیتدپرس طى گزارشى مدعى شد که «آمریکا به‌دنبال بازرسى از سایت‌هاى نظامى ایران براى ارزیابى توافق هسته‌اى است.» این رسانه آمریکایى در گزارش خود آورده بود که ترامپ براى خروج بدون هزینه از برجام به گزینه‌هاى مختلفى روى آورده است که یکى از آن‌ها اعمال فشار براى بازرسى از تاسیسات نظامى ایران است. آنطور که در گزارش آسوشیتدپرس ذکر شده بود اگر ایران با بازرسى‌ها مخالفت کند، ترامپ پشتوانه‌اى قوى براى بیان این ادعا خواهد داشت که ایران در حال نقض برجام است و نقض و شکست توافق برجام را به گردن این کشور خواهد انداخت. نیویورک تایمز دیگر رسانه معتبر آمریکایى نیز در گزارشى مشابه، نوشت که بر اساس گفته‌هاى چندین و چند مقام خارجى، ایالات‌متحده در حال مطرح کردن امکان درخواست دسترسى به پایگاه‌هاى نظامى ایران با بازرسان بین‌المللى در وین است.
* مراکز نظامى؛ حریم امنیتى
ادعاى رسانه‌هاى آمریکایى مبنى بر اهتمام هیأت حاکمه این کشور براى اعمال فشار جهت بازدید از تاسیسات و مراکز نظامى جمهورى اسلامى ایران در چارچوب برجام در شرایطى است که نه توافق برجام و نه در قطعنامه پیرامونى آن، به‌وهیچ‌وجه بند و مفادى دال بر ضرورت بازدید از مراکز نظامى ایران درج نشده است؛ بلکه ایران صرفا به جهت تسهیل و تسریع در فرایند اعتمادسازى، به‌صورت داوطلبانه پروتکل الحاقى را اجرایى مى‌کند؛ پروتکلى که در آن هیچگونه الزام مشخصى براى دسترسى به سایت‌هاى نظامى کشورها پیش‌بینى نشده است؛ مضاف بر این‌ها، مقامات و مسؤولان کشورمان نیز در رابطه با بازدید از مراکز نظامى از آنجهت که مستقیما مرتبط با حیطه محرمانه امنیتى و دفاعى است، بسیار حساس هستند.
على اکبر ولایتى رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام چندروزپیش در پاسخ به سوالى پیرامون قصد آمریکایى‌ها براى بازدید از مراکز نظامى ایران، اظهار داشت: «نه به آن‌ها اجازه داده مى‌شود که چنین کارى بکنند و نه جرات این‌را دارند که به حریم امنیتى ایران تجاوز کنند. به‌وهیچ‌وجه آمریکایى‌ها چنین حقى ندارند. آن‌ها جرات نمى‌کنند به سمت ایران بیایند و به هیچ‌وجه به مراکز نظامى راه نخواهند یافت، چون جزو حریم امنیتى جمهورى اسلامى ایران است. آمریکایى‌ها هم از این بیهوده‌گویى‌ها و گزافه‌گویى سودى نمى‌برند، جز این‌که آبروى خود را در صحنه بین‌المللى برده و خواهند برد.»
* لزوم واکنش قاطعانه
البته در اوایل سال 94 نیز در شرایطى که مذاکرات فشرده براى انعقاد توافق هسته‌اى میان هیأت‌هاى ایران و 1+5 در جریان بود، زمزمه‌هایى در خصوص احتمال گنجاندن بندى مرتبط با بازدید از تاسیسات نظامى ایران در توافق هسته‌اى مطرح شده بود که با واکنش قاطعانه مقام معظم رهبرى روبهرو شد؛ معظم‌له، سى‌ام اردیبهشت 94 در آیین دانشآموختگى دانشجویان افسرى و تربیت پاسدارى دانشگاه امام حسین(ع) در این‌رابطه فرمودند: «حالا در همین مذاکرات باز حرفهاى تازه‌اى مى‌زنند. مثلاً بازرسى‌ها، گفتیم که اجازه نمیدهیم از هیچیک از مراکز نظامى هیچ بازرسى‌اى از سوى بیگانگان صورت بگیرد. مى‌گویند بایستى ما بیاییم با دانشمندان شما مصاحبه کنیم یعنى در واقع بازجویى کنیم. ما اجازه نمیدهیم به حریم دانشمندان هسته‌اى ما و دانشمندان در هر رشته‌ى حسّاس و مهمّى، اندک اهانتى بشود.
من اجازه نمیدهم بیگانگان بیایند با دانشمندان ما، با فرزندان برجسته و عزیز ملّت ایران که این دانش گسترده را به اینجا رسانده‌اند، بخواهند بنشینند حرف بزنند. در دنیا هیچ عاقلى اجازه نمیدهد، هیچ دولتى اجازه نمیدهد؛ دانشمندانشان را مخفى مى‌کنند، نمیگذارند اسمهایشان را هم کسى بفهمد. دشمن پُررو و وقیح توقّع دارد اجازه بدهند راه را باز کنند و بیایند با دانشمندان ما، با اساتید ما، با محقّقین ما گفتگو کنند، مذاکره کنند. درباره‌ى چه؟ درباره‌ى یک پیشرفت اساسى بومى علمى در کشور. این اجازه مطلقاً داده نخواهد شد؛ این‌را هم دشمنان بدانند، هم کسانى‌که منتظرند ببینند تصمیم نظام جمهورى اسلامى چه مى‌شود، بدانند.»
* بازدید، جاسوسى، مقدمه حمله نظامى
جاسوسى آمریکا به بهانه مسائل هسته‌اى و حتى از طریق آژانس بین‌المللى انرژى اتمى از سایر کشورها، امرى مسبوق به سابقه است. موضوع جاسوسى آمریکا از سایر کشورها از طریق اطلاعات آژانس، یک موضوع قدیمى است که شاید نمونه بارز آن در رابطه با لیبى و عراق باشد؛ پس از حمله ناکام عراق به کویت در سال 1990، که به جنگ خلیج فارس معروف شد، شوراى امنیت سازمان ملل با همکارى آژانس بین‌المللى انرژى اتمى، کمیته‌اى براى خلع سلاح این کشور موسوم به «آنسکام» را تأسیس کرد.
آنسکام با همکارى آژانس بین‌المللى انرژى اتمى طى 7 سال 250 گروه بازرسى را روانه عراق کرد. «نورمن سالومون» تحلیلگر برجسته آمریکایى در کتاب «جنگ عراق» مى‌نویسد: «واشنگتن از بازرسان آنسکام براى اهداف جاسوسى خود بهره برده بود، چراکه مشخص شد فعالیت آن‌ها هیچگونه ارتباطى با مأموریت‌هاى مجاز از سوى سازمان ملل نداشته است. در اواخر سال 2002، گروه‌هاى جدیدى از بازرسان که در عراق جستجو مى‌کردند، اطلاعات ذىقیمتى را براى ایالات متحده فراهم آوردند که موجب تقویت هرچه بیشتر استفاده آمریکا از حمله نظامى علیه عراق شد.»
برخى تحلیلگران داخلى با اشاره به جاسوسى‌هاى ماموران آژانس از عراق در چارچوب پروژه خلع سلاح این کشور در دو دهه گذشته، تلاش محافل سیاسى و اطلاعاتى غرب براى برجسته‌سازى مسأله هسته‌اى ایران در یک دهه اخیر را در راستاى اهداف جاسوسى ارزیابى مى‌کنند و در این زمینه مشخصا از ترور دانشمندان هسته‌اى کشورمان توسط سرویس‌هاى جاسوسى آمریکا و رژیم صهیونیستى نام مى‌برند.
* خروج از برجام با هزینه ایران
آنچه که مسلم است هیأت حاکمه جدید آمریکا براى توجیه خروج خود از برجام به‌دنبال بهانه‌هاى واهى است. البته على شمخانى دبیر شوراى عالى امنیت ملى چند روز پیش گفت که آمریکا به‌دنبال خروج از برجام با هزینه ایران است که قطعا این فرصت از سوى ما در اختیار این کشور قرار داده نخواهد شد. البته این به مفهوم حفظ برجام با هر هزینه‌اى نیست.
آمریکایى‌ها بر روى بهانه بازدید از مراکز نظامى کشورمان تمرکز کردهاند؛ قطعا طرح بازدید از مراکز نظامى ایران جهت راستىآزمایى برجامى با امتناع و مخالفت تصمیمگیران کشور مواجه خواهد شد.
بهانه‌گیرى‌هاى خصمانه آمریکا بحث امروز و دیروز نیست و این مسأله سبقه تاریخى دارد. ما یک کشور مستقل هستیم و آمریکایى‌ها نمىتوانند استقلالمان را با درخواست بازدید از مراکز نظامى نادیده بگیرند. ما یک قراردادى از برجام با آن‌ها داریم و مربوط به تاسیسات هسته‌اى است و چون در برجام بدعهدى دیده‌ایم، ممکن است به مسیرى برویم که حتى از NPT خارج شویم چه برسد به این‌که آمریکایى‌ها ادعا داشته باشند از مراکز نظامى ما بازدید کنند.
* تکیه برتوان داخلى وتعامل باسایرکشورها
تقریبا همه اذعان دارند که رفع تحریم‌ها در سطحى که مورد انتظار ایران بوده، محقق نشده است. از رئیس جمهور و وزیر خارجه تا مسؤولان اقتصادى دولت هم به این مسأله اعتراض دارند. چنان‌که طى روزهاى گذشته 3 مقام اقتصادى دولت، شامل رئیس کل بانک مرکزى، وزیر صنعت و وزیر راه و شهرسازى به محدودیت‌هاى باقىمانده با وجود توافق برجام و تعهد طرف‌هاى مقابل ایران به رفع تحریم‌ها اعتراض کردند. رئیس کل بانک مرکزى لغو تحریم‌ها را کمتر از سطح مورد انتظار خواند. وزیر راه و شهرسازى نیز در ملاقات با یک مقام فرانسوى گفت: با توجه به تهدیدهاى اخیر آمریکا که بر عملکرد شرکت‌هاى اروپایى تأثیرگذار است، ایران خواستار مواضع سیاسى دولت فرانسه، آلمان و در سطح بالاتر اتحادیه اروپاست. وزیر صنعت هم در دیدار با یک مقام چینى گفت: روابط بانکى ایران و چین هنوز مثل دوران تحریم است.
همه این اظهارنظرها نشان مى‌دهد که با گذشت بیش از 5/1 سال از اجراى برجام، اگرچه اتفاقات مثبتى نظیر افزایش صادرات نفت و برخى قراردادهاى اقتصادى در بخش‌هاى خودرو، توسعه میادین نفت و گاز و خرید هواپیما امضا شده است، اما از سوى دیگر روند ارتباطات بانکى تا حد زیادى مانند دوران تحریم است و از سوى دیگر حتى همان قراردادهاى اقتصادى امضاشده هم با توجه به چالش ارتباطات بانکى به سختى و کندى جلو مى‌رود. به‌ویژه در شرایطى که آمریکا شبح تحریم‌هاى بیشتر را در قالب تهدیدهاى گاه و بى‌گاه ترامپ و مصوبات اخیر کنگره بر سر اقتصاد ایران و در مسیر فعالان اقتصادى خارجى علاقهمند به همکارى با ایران گسترده است.
در چنین شرایطى دو مسیر پیش روست که البته نباید این دو مسیر را متضاد یکدیگر دید و شاید هر دو مسیر به‌صورت همزمان نیازمند پیگیرى باشد. یک مسیر پیگیرى سیاسى ماجرا براى جلوگیرى از نقض برجام توسط آمریکایى‌ها و فشار بر این کشور براى عمل به تعهدات خود در رفع تحریم‌هاست. از نگاه واقعبینانه شاید انتظار رفع کامل تحریم‌ها دیگر خوشبینانه باشد و با فضایى که وجود دارد، توقف اقدامات خصمانه آمریکا در تشدید احتمالى تحریم‌ها حداکثر اقدام ممکن باشد. مسیردوم وگزینه دیگرى که روى میز براى ایران است، گزینه حرکت بر مدار تکیه بر توانمندىهاى داخلى یا به عبارت دیگر اقتصاد مقاومتى و همکارى و تعامل با کشورهاى غیرمتخاصم و همراه با ایران مى‌باشد.
* ایران اسلامى درحال ورودبه عصرپساغرب
یکى از مهم‌ترین مطالبى که باید مسؤولان و جریانات سیاسى درک کنند این است که اکنون در حال ورود به دوران پساغرب هستیم و الگوها و ارزشهاى تاریخگذشته غربى - آمریکایى نمى‌تواند جامعه ما را به پیشرفت و عدالت برساند و براساس نظرات مشاورانى که معتقدند «باید تفکر اسلامى و عدالت‌خواهى شیعه را کنار گذاشت تا به توسعه رسید» نمىتوانند به موفقیت برسند. چنان‌که تاکنون دیگر کشورها و حتى خود کشورهاى اروپایى براساس ارزشها غربى نتوانسته‌اند به سامان برسند و با بحرانهاى مالى و اقتصادى و امنیتى فراوانى دست و پنجه نرم مى‌کنند. براساس همین بحرانهاى جامعه لیبرال غربى، بهمن سال گذشته رئیس کنفرانس امنیتى مونیخ در گزارش سالانه خود هشدار داد «جهان در حال ورود به «عصر پساغرب» است که با کاهش قدرت و نفوذ اروپا و آمریکا همراه است و کشورهاى دیگر نظم جهانى جدیدى را شکل مى‌دهند.» ولفگانگ ایشینگر چند روز قبل از نشست مونیخ 95در گزارش خود تأکید کرد «برخى از اساسى‌ترین ارکانهاى غرب و نظم بین‌المللى لیبرال تضعیف شده و کسى حاضر به دفاع از ارزشهاى لیبرالى نیست و نظام‌هاى غیرلیبرال ازجمله ایران و روسیه و چین از این پس با قدرت عمل مى‌کنند.»
دولت و ملت جمهورى اسلامى ایران هرگز اجازه بازدید از مراکز نظامى را به آمریکایى‌ها نمى‌دهند. درخواست بازدید از مراکز نظامى ایران با هیچیک از موازین حقوقى جهان و کنوانسیون‌هاى جهانى مطابقت ندارد. به هر روى باید منتظر غوغاسالارى‌هاى ترامپ و دوستانش در کاخ سفید و کنگره آمریکا باشیم؛ در این میان آنچه اهمیت دارد این‌که آن‌ها ظاهرا مصمم به خروج از برجام هستند و براى اینکار دنبال بهانه‌تراشى‌اند.
انتهای پیام/
