معمای انتخابات پارلمانی در افغانستان از بی‌اعتمادی مردم تا ناتوانی دولت
در حالی که سرانجام ۱۶ تیرماه سال آینده زمان برگزاری انتخابات پارلمان و شورای شهر افغانستان اعلام شد اما موانع بسیاری در دولت این کشور و مخالفان همچنین جریان‌های خارجی در افغانستان برگزاری این انتخابات را با مشکلات جدی روبرو خواهد کرد.
«طارق مرزبان» کارشناس افغان با ارسال یادداشتی به دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم نوشت که سال گذشته، رئیس کمیسیون انتخابات افغانستان، 24 مهرماه سال جاری را زمان برگزاری انتخابات پارلمان و شوراهای شهر را اعلام کرده بود اما پس از یک سال سرانجام 16 تیرماه سال 1397 توسط کمیسیون انتخابات این کشور زمان برگزاری انتخابات اعلام شد.
پس از برگزاری انتخابات جنجالی سال 2014 میلادی در افغانستان، دولت و به ویژه کمیسیون انتخابات این کشور اعتبار خود را از دست داده‌اند.
با این حال فضای برگزاری انتخابات در شرایطی در حال گرم شدن است که ناامنی، جنگ، ترور و تهدید گوشه و کنار افغانستان را فراگرفته و عدم اعتماد، ترس و نا امیدی بر افکار عمومی شهروندان این کشور سایه افکنده است. اختلافات سیاسی شدید در درون حکومت، تشدید جنگ و ظهور مولفه‌ها تازه در معضل پیچیده تروریسم و جنگ در افغانستان، عدم اعتماد مردم به انتخابات و حکومت از جمله موانع مهم پیش روی برگزاری انتخابات در این کشور است.
بر‌اساس توافقنامه حکومت وحدت ملی افغانستان باید طی دو سال پس از برگزاری لویه‌جرگه، پست ریاست اجرایی نیز در آن تعریف می‌شد همچنین با برگزاری انتخابات پارلمان و شورای شهر این کشور، قانون اساسی نیز تعدیل می‌شد اما تاکنون هیچ کدام از این موارد عملی نشده‌اند.
آیا دولت افغانستان توانایی برگزاری انتخابات را دارد؟
برگزاری انتخابات آینده افغانستان مشکل جدی دولت کابل است زیرا همواره انتخابات در این کشور با مشکلات فراوانی همراه بود و در شرایط کنونی نیز با افزایش معضلات حکومت وحدت ملی در بخش‌های مختلف این پرسش مطرح می‌شود که آیا حکومت افغانستان توان برگزاری انتخابات را خواهد داشت؟
دولت افغانستان در شرایط کنونی نابسامان است، اختلافات درون حکومتی در کنار افزایش نبردها در سراسر این کشور به معضل جدی برای دولت کابل قرار گرفته است. از مخالفت و عدم دلخوشی مخالفان حکومت که بگذریم، مخالفت شرکای حکومت و به ویژه «صلاح الدین ربانی» وزیر خارجه و رهبر حزب جمعیت اسلامی، حکومت وحدت ملی را سراسیمه کرده است.
همچنین برخوردهای دیکتاتورانه دولت افغانستان با معترضان، مشروعیت این حکومت را نیز زیر سوال برده و در نزد افکار عامه خدشه دار کرده است. در چنین زمانی حکومت افغانستان با اعلام زمان برگزاری انتخابات به دنبال منحرف کردن افکار عمومی از حوادث بوجود آمده در هفته‌های اخیر است.
موانع پیش روی برگزاری انتخابات چست؟
برگزاری سالم و شفاف انتخابات در افغانستان، آزمون بزرگ بر سر راه حکومت وحدت ملی محسوب می‌شود و این پروسه بدون تردید، دارای موانع و مشکلات فراوانی است. انتخابات آینده در حالی برگزار خواهد شد که هنوز موانع بزرگی پیش رو قرار دارد.
موانع پیش روی انتخابات افغانستان به طور کلی به قرار زیر است:
1 - عدم اعتبار شهروندان:
برگزاری فاجعه بار انتخابات 2014 نشان داد که کمیسیون انتخابات افغانستان خود به نحوی مشکل بزرگ تلقی می‌شود. برخوردهای سلیقه‌ای، فساد و عدم تخصصی بودن مقامات این اداره، در کنار نداشتن اعتبار، مشکل بزرگی است که سبب بی‌اعتمادی شهروندان افغان شده است و تبیعض‌هایی که در حکومت وحدت ملی وجود دارند این مشکلات را بیشتر آشکار می‌کنند.
زیرا چینش و دخالت حکومت افغانستان در نتایج انتخابات پارلمان برای شهروندان نگران کننده است. شهروندان افغانستان انتظار داشتند افرادی که در تقلب انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته سهیم بودند مجرم شمرده شوند و یا همه کارمندان سابقه آن برکنار شوند. نه‌تنها که این کار نشد بل حکومت برای مقامات پیشین کمیسیون امتیاز می‌دهد.
2 - مشکل امنیتی:
تشدید ناامنی در افغانستان از دشواری‌های اصلی و بزرگ برای برگزاری انتخابات آینده پارلمان و شورای شهرهای این کشور محسوب می‌شود که یکی از نگرانی‌های اساسی مردم و دولت افغانستان نیز هست.
فعالیت بیشتر و مسلح‌شدن افراد غیرمسئول، در بیشتر مناطق افغانستان و تشدید فعالیت‌های گروه‌های تروریستی و تسلط هراس‌افکنان بر تعدادی از این مناطق، می‌تواند برگزاری و یا شفافیت انتخابات را زیر سوال ببرد. تقویت داعش در افغانستان و تشدید عملیات‌های سایر گروه‌ها، یکی از مشکلات جدی به‌شمار می‌رود. در چنین حالتی برگزاری انتخابات بعید به نظر می‌رسد.
افزایش ناامنیها در گام نخست، می‌تواند مانع برگزاری انتخابات سراسری شود. در گام دوم نیز برگزاری انتخابات می‌تواند برای سازمان‌دهی تقلب به نفع افراد زورگو زمینه‌ساز شود.
3 - توزیع شناسنامه الکترونیک:
مهم‌ترین نگرانی در سیستم جدید انتخابات افغانستان، توزیع نشدن شناسنامه‌های الکترونیکی است که هنوز، کار این روند نیز در ابهام قرار دارد. با توزیع شناسنامه‌های الکترونیک، انتخابات می‌تواند سریع، ساده و عاری از تقلب برگزار شود.
توزیع این شناسنامه‌ها، یکی از پرجنجال‌ترین مباحث ملی در افغانستان بوده است که عوامل مختلف مانع آغاز توزیع آن شده است. با آن‌که حکومت برای توزیع آن دستور داده است اما هنوز توزیع آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و تشدید ناامنیها در کنار ابعاد سیاسی آن پابرجاست.
4 - عدم اطمینان از تمین امنیت انتخابات:
گفته می‌شود که بیش از 35 درصد خاک افغانستان در کنترل طالبان و سایر گروه‌های مخالف قرار دارد، دولت کابل مجبور است تا در حدود 60 درصد از مناطق تحت کنترل خود انتخابات برگزار کند.با آن که ضروری و منطقی می‌نماید تا انتخابات سراسری باشد و مردم هیچ بخشی از حق رای محروم نماند. تجربه انتخابات گذشته نشان داده که عدم برخورد واقع بینانه با موضوعات امنیتی، می‌تواند چالش‌های بزرگی را در انتخابات ایجاد کند.
از سوی دیگر، فرستادن صندوق‌ها و مواد انتخاباتی در مراکز رای دهی که امن نباشند و رای دهندگان نتوانند رای دهند و ناظران انتخاباتی نیز فرصت دید‌بانی را نیابند، می‌تواند باعث تخلف و تقلب جدی شود.
تکرار تجربه تلخ گشایش "مراکز خیالی"، آن گونه که در انتخابات گذشتهاتفاق افتاد و آرای غیرواقعی آن، سرنوشت انتخابات را تا پرتگاه یک بحران به پیش برد، این بار انتخابات1397 عملا ظرفیت بحران آفرینی و حاشیه سازی‌های بیشتری را دارد..
با این حال، برگزاری انتخابات شفاف وسراسری پارلمان و شورای شهر، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد زیرا مشکلات متعدد وجدی انتخابات افغانستان را تهدید می‌کند.
انتهای پیام/.
