رمضان احیاگر آیین "کاسم سا" / طنین حیدری خوانی در لرستان
«حیدری خوانی» و «کاسم سا» از جمله آداب و رسوم مردم استان لرستان در ماه مبارک رمضان بوده و اکنون برخی از این سنت‌ها مانند «کاسم سا» همچنان پابرجاست.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، ماه رمضان در همه جای ایران مملو از آداب‌ورسومی است و گرچه امروزه تنها یادگاری شیرین از برخی از آن رسم و رسوم برجای‌مانده اما هنوز هم می‌توان جلوه‌هایی از این آداب زیبا را در جای جای این مرزو بوم دید.
با مرور این آئین‌ها می‌توان آیینه رسوم قدیمی را که غبار فراموشی گرفته‌اند صیقل داد تا در هر کوی و برزنی بوی سادگی به مشام برسد.
لرستان نیز به‌عنوان گوشه‌ای از این خاک به فراخور زمان و مناسبت‌هایی که به وجود می‌آمد، مردم آن آداب‌ورسوم و سنتهای دیرینه‌ای دارند که علی‌رغم تحولات دهه‌های اخیر این سنت‌ها هنوز هم به‌عنوان هویت آن‌ها تا حدودی پابرجا است.
مردم این خاک کهن در ماه مبارک رمضان نیز برای مهمانی خدا آداب‌ورسوم خاصی از جمله «کاسم سا» و حیدری خوانی را داشته‌اند.
مردم استان قبل از فرارسیدن ماه رمضان مایحتاج اولیه این ماه را تهیه مىکنند و این مسئله در روستاهایى که با شهر فاصله زیادى دارند بیشتر به چشم می‌خورد.
مردم لرستان نیز یک هفته قبل از ماه رمضان مساجد را غبارروبی می‌کنند و آماده برای رسیدن ماه رمضان می‌شوند و در این ماه عزیز به‌جای آوردن «صله ارحام» در لرستان اوج گرفته و مردم با دعوت گرفتن از بستگان و آشنایان به هنگام افطار سعی در به‌جا آوردن این آداب دیرینه دارند.
رمضان احیاگر سنت «کاسمسا»
یکی از سنتهای رایج مردم این دیار که در ایام ماه مبارک رمضان بسیار پر رنگ‌تر می‌شد، ف‍رس‍ت‍‍ادن ب‍خ‍ش‍‍ی از غ‍ذ‌ای افطار و سحر به منزل ه‍م‍س‍‍ای‍گ‍‍ان است که در اصطلاح لری به آن «کاسمسا» گفته می‌شوند؛ «کاسمسا» از سنتهای دیرینه در لرستان است که در طول سال بین مردم استان وجود دارد اما در این ماه بسیار بیشتر به چشم می‌خورد.
در ایام گذشته مردم این استان سعی می‌کردند در ماه رمضان دادوستدها و معاملات کلان در سطح بازار تا حدودی قطع شود چراکه مردم با توجه به اعتقاد قوی خود حتی‌الامکان سعی می‌کردند تا جایی که آسیب و ضرری به مال و جامعه نخورد معاملات را کم کنند چون معتقد بودند در معامله شبهه وجود دارد و ممکن است حرام وارد مال آن‌ها شود و به همین دلیل بیشتر در این ماه باخدا معامله می‌کردند.
طنین سحری خوانی با سرنا و دهل در سحرگاهان رمضان
در زمان‌های گذشته به دلیل وجود نداشتن ساعت برای بیدار کردن مردم عده‌ای به نام «جارچی» یا سحری خوان قبل از اذان با آواز «مسلمو هیز کو که وقت خوا/که وقت شیرین شپوهه» و سرنا و دهل به مراسم سحری خوانی می‌پرداختند این افراد معمولاً افرادی آگاه بودند که برحسب ستاره و خورشید به هنگام اذان را می‌خواندند تا مردم از خوردن دست نگه‌دارند و در زمان افطار نیز همین‌گونه زمان اذان را اعلام می‌کردند و در مقطعی از زمان نیز توسط توپچی وقت افطار را مشخص می‌کردند.
به‌طورمعمول در ایام رمضان «حلیم حروش»، «شیربرنج»، «آش ماش» و «شله» غذاهای اکثر مردم لرستان بود که در سحر به طور حتم «او ماس» و چایی را در کنار وعده سحری خود می‌خوردند و نان گرده را برای سحری و برساق و غذاهایی مانند سغدو و پشکه که نوعی آش است را در زمان افطار بر سفره خود می‌گذاشتند و ساده زیستی این مردم در غذاهایشان نیز هویدا بود.
پختن حلوای شب بیست و یکم رمضان
در روز بیست و یکم ماه مبارک نیز مردم در مساجد جمع شده و در غم از دست دادن اولین مولاى شیعیان به سوگ مىنشینند؛ مبلغان دینی که در این ایام به نقاط مختلف استان اعزام مىگردد، در خانه‌یکی از مردم و اهالى منطقه سکنى مىگزیند و تا پایان ماه مبارک مى‌بایستى در همان منزل ساکن باشد.
همزمان با فرارسیدن شب بیست و یکم و شهادت حضرت علی (ع) زنان لر اقدام به پختن حلوایی نذری می‌کنند که در گویش لری به آن «حلوای بیس و یه کم» می‌گویند که لرستانی‌ها بر این باورند باز کردن افطار با این حلوا ثواب بسیاری دارد و ب‍ن‍‍ا به س‍ن‍تی دیرینه م‍ق‍د‌ار‌ی از این حلوای نذری را به‌عنوان شیرینی عید فطر نگه می‌دارند، آن‌ها معتقدند این حلوا مقدس و خوش‌یمن است و به همین دلیل اولین صبحانه ماه شوال را در روز عید فطر، با این حلوا کامل می‌کنند.
کتاب حمله حیدری گوشه‌ای از آیین خاص مردم لر
مردم لرستان در همه‌شب‌های سال حیدری خوانی را داشته و معمولاً هر شب بهویژه در شب‌های قدر بعد از تلاوت قرآن کتاب حمله حیدری نیز خوانده می‌شد که خود از آیینهای ویژه مردم لرستان است.
به دلیل اینکه درگذشته افراد باسواد کم بودند، قرآن نیز در تمام خانه‌ها موجود نبود و در ماه مبارک رمضان مردم به خانه افراد باسوادی که قرآن داشته می‌رفتند و او برای آن‌ها قرآن تلاوت می‌کرد.
مردم لرستان در پرداخت فطریه نیز به سمت سادات می‌رفتند و در این زمینه باید گفت ج‍م‍‍ع‌‌‌آور‌ی فطریه برای م‍س‍ت‍م‍ن‍د‌ان بهویژه اف‍ر‌اد‌ی‌‌ک‍ه ن‍س‍ب‍ت ف‍‍ام‍ی‍ل‍‍ی با ی‍ک‍دی‍گ‍ر دارند، نیز یکی از آداب ح‍س‍ن‍ه‌‌‌ا‌ی است که از دیرباز در این استان وجود داشته است.
امروزه نیز مردم استان لرستان در این ضیافت الله، گذشته از آداب و رسمی که گذشتگان برای آن‌ها برجای‌مانده، برنامه‌های مختلفی را برای بهره بیشتر از ماه خدا دنبال می‌کنند.
حضور در مساجد و ادای نماز جماعت را فرصتی برای کسب تقوا و انس با معنویت می‌دانند و در مجالس قرائت و تجوید قرآن نیز حاضر می‌شوند.
برگزاری جشن نیمه ماه مبارک که مصادف با ولادت امام حسن مجتبى (ع)، نذری دادن، ب‍رپ‍‍ای‍‍ی م‍ح‍‍اف‍ل انس با قرآن ک‍ری‍م، تلاوت و ت‍ف‍س‍ی‍ر ک‍لام وحی، رس‍ی‍دگ‍‍ی به م‍ح‍روم‍‍ان و ن‍ی‍‍ازم‍ن‍د‌ان جامعه، زی‍‍ارت ام‍‍اک‍ن م‍ت‍ب‍رک‍ه، حضور در م‍ر‌اس‍مات م‍ذ‌ه‍ب‍‍ی، برگزاری آیینهای اح‍ی‍‍ا در ل‍ی‍‍ال‍‍ی‌‌الق‍در، اج‍ر‌ا‌ی سنت پ‍س‍ن‍دی‍ده صله ارحام و نماز عید فطر از دیگر آداب م‍‍ع‍ن‍و‌ی مردم این دیار در ماه رمضان است.
گزارش از مرضیه شیرخان چگنی
انتهای پیام/
