تشکیل کمیته حقیقت یاب یک ضرورت

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، حمله موشکی آمریکا به پایگاه هوایی الشعیرات در استان حمص  سوریه واکنش های متفاوتی در محافل سیاسی برجای نهاد.

دولت های همسو با واشنگتن از این اقدام حمایت  و کشورهای مستقل  و نهادهای مردمی این حمله  را محکوم ساختند. این حمله  به بهانه  آن صورت گرفت که یک انبار مهمات  گروه تروریستی "جبهه النصره" در شهر "خان شیخون" استان ادلب سوریه هدف قرار گرفت.

 به گفته معارضان سوری و متحدان غربی عربی آنها حمله مذکور توسط جنگنده های سوریه انجام شد. این درحالی است که جبهه النصره این انبار مهمات را در منطقه مسکونی  و غیرنظامی  برپا ساخته بود و در آن مواد شیمیایی نگهدای  می کرد.

به دنبال  چنین اتهامی "فیصل المقداد" معاون وزیر خارجه سوریه  به شبکه  تلویزیونی المیادین  گفت: ما در چند هفته گذشته اطلاعاتی  را در اختیار سازمان منع گسترش سلاح شیمیایی قرار داده ایم مبنی بر اینکه جبهه النصره، محموله مواد شیمیایی  وارد سوریه کرده و این مواد را برای اجرای  حملات خود انبار کرده است.

به رغم این اطلاع رسانی  دمشق، مقامات  سازمان منع  گسترش سلاح شیمیایی  هیچ اقدامی  را برای بررسی نحوه  دستیابی  گروه تروریستی  جبهه النصره  به  مواد شیمیایی  انجام  نداد،  درحالی که می توانستند مستقیما  یا از طریق  سازمان ملل  ترکیه ، اردن، عربستان ، رژیم صهیونیستی ، آمریکا  و سایر کشورهای حامی  گروه های تروریستی  سوریه  را تحت فشار قرار دهند  تا روشن شود این  مواد شیمیایی  توسط  کدام کشور یا سازمان و گروهی با چه هدفی  دراختیار جبهه النصره قرار گرفته است؟

تمام  کشورهای  جهان  می دانند " بشار اسد"  درسال 2013 با پیشنهاد رئیس جمهور روسیه مبنی بر پیوستن  دمشق به سازمان منع سلاح های شیمیایی  و در پی  آن  با خلع سلاح شیمیایی  سوریه، موافقت کرد و درخواست عضویت در OPCW را طی  نامه ای به  دبیرکل سازمان ملل  رسما اعلام کرد. امریکا  و روسیه طی  دو روز مذاکره  در ژنو ، در خصوص معدوم سازی سلاح های شیمیایی  سوریه  به توافق  رسیدند. توافق شد که  تمام سلاح های شیمیایی سوریه تا ژوئن 2014 بطور کامل  نابود شود و این  توافق با قطعنامه ای از سوی شورای امنیت (قطعنامه2118)  تقویت شد. این توافق دوجانبه، مبنای تمام  تصمیمات OPCW  در قبال  سوریه شد.

بدین  ترتیب  یک کمیته  مشترک از UN و OPCW  به ریاست  خانم "سیگرید کاگ"  تشکیل شد تا برنامه خلع سلاح سوریه  را در دو فاز به انجام  برساند. فاز اول  انهدام  بخش  محدودی  از سلاح ها به همراه زیرساخت های آنها  در خاک سوریه و فاز دوم  انتقال بخش عمده سلاح ها به بیرون  از خاک سوریه  و امحای آنها توسط  شرکت های تجاری آمریکایی، فنلاندی وآلمانی.

به هرحال، سوریه  در سال2013 به عضویت  سازمان مزبور درآمد و به موازت آن ، روند نابودی سلاح های شیمیایی خود را آغاز کرد اما درهمین سال  یعنی  یک روز پس از درگیری ارتش سوریه با گروه های تروریستی  در منطقه "خان العسل" هجمه رسانه ای معارضان سوری  و غرب علیه دمشق آغاز شد. آنها دولت سوریه  را منهم  به استفاده از سلاح شیمیایی  در منطقه خان العسل کردند.

  دولت دمشق،  معارضان  را متهم  به کارگیری  سلاح شیمیایی  درمنطقه  مزیور کرد و  رسما از دبیر کل سازمان ملل  درخواست تیم حقیقت یاب  را به  این کشور اعزام کنند  تا مشخص شود کدام طرف از سلاح شیمیایی  استفاده کرده است.. تیم حقیقت یاب با همکاری UN، OPCW وWHO   به ریاست خانم "آنجلا کین" تشکیل شد اما ماموریت  خود را صرفا اثبات یا عدم اثبات کاربرد سلاح شیمیایی  در منطقه خان العسل تعریف کرد، نه  تعیین استفاده کننده  این سلاح  در منطقه مزبور.

اما بنابر کارشکنی های غرب، اعزام تیم تحقیق پنج ماه به تاخیر افتاد تا اینکه سه روز پس از ورود تیم تحقیق  به سوریه، ماجرای "غوطه شرقی"  در حومه دمشق  و استعمال گاز سارین علیه شهروندان اتفاق افتاد و در نتیجه توجه تیم حقیقت یاب از خان العسل به غوطه معطوف شد و انگشت اتهام رسانه ها دوباره به سمت حکومت سوریه رفت . گروه تحقیق به کارگیری از مواد شیمیایی علیه شهروندان سوری را تایید اما همانطور که گفته شد تعیین مجرم را در حیطه ماموریت خود ندانست.

اتهام استفاده از سلاح شیمیایی توسط دولت دمشق  عقلانی به نظر نمی رسد چراکه درآن زمان تیم حقیقت یاب  درسوریه حضور داشت آنهم  در چند کیلومتر آنطرف تر از محلی که سلاح شیمیایی درآنجا به کار رفته بود. علاوه اینکه  درهمان موقع روسیه اعلام کرد براساس تصاویر ماهواره ای سلاح های شیمیایی از موضع معارضان سوری شلیک شده است  نه از موضع ارتش سوریه اما امریکا  برای اثبات ادعای خود مبنی براستفاده نظام بشار اسد از سلاح های شیمیایی هیچ  سند و مدرکی ارائه نکرد.

خوب است به این نکته اشاره شود عاری سازی سوریه از سلاح های شیمیایی برای دولت دمشق بسیار سودمند بود چراکه هزینه  نگهداری این سلاح ها بسیار بالاست  و در شرایط عادی به 20 تا 20 هزار نظامی نیازاست  تا از انبارهای این گونه سلاح ها محافظت کنند. سرانجام  خانم " کاگ " ریاست کمیته مشترک ازUN و OPCW در  تاریخ30 ژوئن 2014 اعلام کرد: سوریه بیش از92 درصد سلاح های شیمیایی خود را منهدم و یا به خارج از قلمروی خود منتقل کرده است.

اکنو ن  پس از گذشت  چند سال از خلع سلاح شیمیایی  سوریه باردیگر شاهد تکرار همان سناریویی هستیم  که چند قبل  در خان العسل  و غوطه شرقی تکرار شد. به دنبال تکرار سناریو کهنه استفاده از سلاح شیمیایی توسط دولت دمشق  وزیر خارجه سوریه  با حضور درجمع خبرنگاران درباره روز حادثه گفت: اولین پرواز جنگنده های ارتش سوریه بر فراز خان شیخون ساعت یازده و نیم بود، در حالی که رسانه های (غربی- عربی)  از پرواز جنگنده ها در ساعت 6 صبح خبر دادند.

"ولید معلم"  افزود: اگر حادثۀ خان شیخون یک حمله شیمیایی  بود، مواد شیمیایی  در منطقه ای بزرگ گسترش می یافت. معلم با اشاره به هشدارهای قبلی دولت دمشق درباره دستیابی گروه های  تروریستی به مواد شیمیایی، تأکید کرد: سوریه به شورای امنیت و سازمان منع سلاح شیمیایی، اطلاعات و یادداشت هایی را درخصوص انتقال مواد شیمیایی از عراق داده بود. وزیر خارجه سوریه با تاکید بر اینکه ارتش این کشور هیچگاه از سلاح شیمیایی  حتی علیه گروه های تروریستی استفاده نکرده و نخواهد کرد اظهارداشت: هنگامی که حمله شیمیایی را محکوم می کنیم، در واقع استفاده کنندگان آن را محکوم کرده ایم.

به هرحال، آمریکا بدون هیچ گونه مدرک و سندی و با چشم بستن بر خلع سلاح شیمیایی سوریه  این کشور را با 59 موشک تاماهاک هدف قرار داد.

 تحولات سیاسی سوریه  را به خانه اول بازگرداند.

 بر تنش منطقه غرب آسیا افزود.

 گروه های تروریستی را گستاخ تر کرد.

ناوهای جنگی به آب های مدیترانه گسیل شدند.

چراغ صلح و پایان بحران بی فروغ تر شد.

مردم جهان بخوبی به یاد دارند که کاخ سفید با ادعای وجود سلاح کشتارجمعی به عراق حمله کرد و پس از اشغال این کشور ثابت شد که عراق عاری از سلاح کشتار جمعی بود. حمله آمریکا به عراق ، لیبی ، افغانستان صدها هزار غیرنظامی را کشتن داد و این  کشورها جولانگاه  گروه های تروریستی شده و از سال 2001 به این سو ثبات و آرامش به کشورهای مزبور بازنگشته است.

تشکیل کمیته حقیقت یاب بهترین گزینه است تا از داغ تر شدن تنور بحران و ناآرامی در سوریه جلوگیری شود. لازمه تشکیل چنین کمیته ای آن است که مشخصات و حدود فعالیت کمیته  مزبور مورد توافق طرف های ذینفع قرار بگیرد. همچنین نقش آفرینان  درتحولات سوریه مشخص کنند نتایج تحقیقات کمیته حقیقت یاب  درچه نهاد بین المللی  مورد بررسی قرارخواهد گرفت. با دولت ها، گروه ها و اشخاصی که  در حمله شیمیایی  به خان شیخون مقصر شناخته می شوند چه برخوردی خواهد شد.

تشکیل کمیته حقیقت یاب و برخورد قانونی با مقصران جنایت خان شیخون  می تواند غرب آسیا را از فرو رفتن در "باتلاق خون" نجات  دهد و به جهانیان  نشان دهد از طریق سیاست و غیرنظامی می توان  برمشکلات حاد غلبه کرد. تنها کافی است  که نیروی عقل، وجدان بیدار بشری و همدلی انسان ها استفاده کرد.

یادداشت از عباس سیدمیر

انتهای پیام/