پاسخ بانک مرکزی به یک گزارش

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سوم اسفند ماه تسنیم در خبری با استناد به آمارهای رسمی بانک مرکزی گزارشی از تغییرات 4 ساله دلار به همراه جدول و نمودار منتشر کرد و نوشت: " روزشمار تاریخ درحال ثبت اخرین ایام فعالیت دولت یازدهم است، دولتی که توانست رکورد دار بسیاری از "ترین های" تاریخ ایران باشد. یکی از این "رکوردها" رکورد گران ترین دلار تاریخ ایران است که در آذرماه امسال به نام دولت روحانی ثبت شد. این درحالی است که از ابتدای روی کار آمدن کابینه تا کنون دولت یازدهم یکی از مهمترین دستاوردهای خود را ثبات بازار ارز می داند. درحالی دولت یازدهم ادعای ثبات بازار ارز را داشت که نرخ دلار در بازار آزاد طی سال جاری به قدری دستخوش نوسانات ارزی شد که نه تنها تابلوهای ارزی صرافی ها لحظه ای تغییر می کرد بلکه شاهد ثبت نرخ های بالای 4100 تومان هم بودند.

آمارهای رسمی نشان میدهد که متوسط نرخ دلار در سال 92 (ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم) 3183 تومان بوده که در ده ماهه سال 95 به 3611 تومان رسیده است. درحالی که حداکثر نرخ دلار در سال اول دولت (سال 92) 3682 تومان بود در 10 ماهه سال 95 نرخ دلار 4145 تومانی در این عنوان رکورد زد. ضمن آنکه حداقل دلار در بازار آزاد طی سال ابتدایی دولت 2895 تومان بود که این رقم در 10 ماهه امسال به 3440 تومان افزایش یافته است."

بانک  مرکزی  به این خبر واکنش نشان داد و با ارسال توضیحاتی به تسنیم اعلام کرد:  «نرخ ارز یکی از متغیرهای قیمتی کلیدی اقتصاد است که علاوه بر سطح آن، تغییرات و نوسانات شدید و کنترل نشده آن به عنوان فاکتوری از عدم اطمینان در اقتصاد قلمداد شده و در برخی موارد تاثیر نوسانات آن به مراتب بیشتر از سطح آن مورد تاکید واقع می‌شود. عوامل کوتاه‌مدت و بلندمدت بسیاری در نوسانات نرخ ارز دخیل می‌باشد. تغییر انتظارات، عوامل فصلی و هیجانی بازار ارز، اتفاقات سیاسی پیش‌بینی نشده در عرصه بین‌الملل و همچنین تغییرات جهانی نرخ‌های ارز جهان‌روا از جمله فاکتورهایی هستند که در کوتاه‌مدت می‌توانند منشاء نوسانات شدید نرخ ارز گردد. در حالی که نوسانات بلند مدت نرخ ارز تحت تاثیر عوامل بنیادی و تابعی از مؤلفه‌های کلان اقتصادی، از جمله اختلاف تورم داخل و خارج می‌باشد. بر این اساس و با توجه به اختلاف معنی‌دار تورم داخلی از تورم خارجی، تعدیل نرخ ارز در طول سه سال گذشته امری خارج از قانون‌مندی‌های اقتصادی نبوده‌است و کاملا طبیعی می‌باشد.

همانطور که پیش از این نیز مورد اشاره قرار گرفت، ممکن است تحت شرایطی خاص در کوتاه‌مدت دچار نوسان شود. بر این اساس، توجه به نرخ ارز در مقطعی خاص از زمان و استناد صرف به وضعیت نرخ در آن مقطع زمانی، تحلیل دقیقی را از تحولات بازار ارز به دست نمی‌دهد. علیرغم افزایش نوسانات نرخ ارز در آذر و نیمه اول دی سال جاری، لیکن از اواسط دی ماه روند نرخ ارز معکوس شد و روند کلی نرخ ارز تاکنون نیز نزولی بوده و در روزهای اخیر به سطوح 37800 ریال رسیده است. نباید فراموش کرد که نرخ دلار بازار آزاد در 14 بهمن سال 1391 نیز به سطح 38900 ریال رسید و در آن زمان بازار ارز کاملا متلاطم و غیر قابل پیش‌بینی بود. این درحالیست که طی چند سال اخیر نرخ‌ دلار بازار آزاد از سطح تجربه شده در بهمن ماه سال 1391 کمتر بوده است و صرفا برای چند روز نرخ ارز از این سطح بالاتر رفته است.

فارغ از تحلیل‌ها و اشاراتی که در خصوص نرخ ارز اسمی وجود دارد، آنچه که به عنوان نرخ مطلوب و بهینه ارز ملاک تصمیم‌گیری فعالان اقتصادی؛ به‌ویژه فعالان حوزه تجارت خارجی و سرمایه‌گذاران خارجی قرار دارد نرخ ارز واقعی است. نرخ ارز واقعی نشان‌دهنده قدرت خرید پول داخلی در مقابل پول خارجی می‌باشد و تغییرات آن به ‌مراتب مهم‌تر از تغییرات نرخ ارز اسمی می‌باشد. مقایسه نرخ اسمی و واقعی دلار در بازار آزاد در دی ماه سال 1395 نسبت به مرداد ماه 1392 حاکی از آن است که نرخ اسمی و واقعی دلار طی مدت یاد شده به‌ترتیب به میزان 3‏/25 درصد افزایش و 4‏/11 درصد کاهش داشته است. به بیان دیگر هرچند طی مدت یاد شده نرخ اسمی دلار افزایش داشته، لیکن در عمل قدرت خرید ریال در مقابل دلار تقویت شده است زیرا افزایش دلار در بازار از شکاف تورم داخل و خارج کمتر بوده است. بعلاوه لازم به ذکر است که افزایش نرخ اسمی دلار در بازار آزاد در طول چند سال گذشته عمدتاً به تقویت این ارز در بازارهای جهانی مربوط بوده است؛ بطوری که نرخ برابری دلار به ازای هر یورو در بهمن ماه سال 1395 نسبت به مرداد ماه سال 1392 در حدود 3‏/24 درصد رشد داشته است.

همچنین در ارزیابی میزان موفقیت بانک مرکزی در حفظ ثبات بازار ارز می‌توان به اقدامات بانک مرکزی در راستای کاهش نوسانات نرخ دلار در بازار آزاد و حفظ ارزش پول ملی اشاره نمود. در نتیجه اقدامات مؤثر بانک مرکزی در جهت کنترل نوسانات بازار ارز و مدیریت مناسب عرضه و تقاضا در این بازار، نوسانات نرخ دلار در بازار آزاد در بهمن ماه سال 1395 نسبت به مردادماه سال 1392، به‌میزان 6‏/43 درصد کاهش یافته است.

در مجموع نگاهی به تحولات بازار ارز چه از بعد اسمی و چه از بعد واقعی، به خوبی دیدگاه غیرکارشناسی و معنی دار خبرگزاری تسنیم در خصوص تحلیل تحولات بازار ارز را نشان می‌دهد. همانطور که ملاحظه شد، عملکرد بانک مرکزی در زمینه مدیریت بازار ارز و ایجاد ثبات در این بازار کاملا قابل دفاع بوده و افزایش مقطعی و زودگذر نوسانات نرخ ارز ناقض موفقیت‌ قابل ملاحظه دولت یازدهم در زمینه مدیریت بازار ارز نمی‌باشد.»

با توجه به توضیحات فوق و براساس قانون مطبوعات خواهشمند است دستور فرمایید مراتب فوق‌الذکر به منظور تنویر افکار عمومی و با عنوان «پاسخ به گزارش خبرگزاری تسنیم؛ تقویت ریال در برابر دلار در سه سال گذشته»، در اسرع وقت در آن خبرگزاری منتشر شود.

توضیح تسنیم:

بانک مرکزی درحالی از تسنیم خواسته که توضیحات ارسالی را با تیتر تقویت ریال در برابر دلار در سه سال گذشته منتشر کند که خبرگزاری تسنیم دوم اسفند ماه در گزارشی مبسوط و با استناد به آمارهای بانک مرکزی به بررسی تغییرات پول 11 کشور در سه سال اخیر پرداخت و اعلام کرد ریال ایران در رتبه ششم تنزل قرار دارد.

تسنیم در این گزارش نوشت: افت ارزش پول ملی در قیاس با دلار امریکا در برخی مقاطع مانند یکی دو ماه قبل در اقتصاد کشورمان به حدی ملموس می شود که تمام معاملات اقتصادی و کسب و کار بازاری ها را تحت تأثیر قرار می دهد.

طی سال های گذشته اقتصاد ایران شاهد افت و خیزهای متعدد در بازار ارز بوده که در تازه ترین این نوسانات ارزی رکود گران ترین دلار تاریخ به نام دولت یازدهم ثبت شد. در آذرماه دلار در بازار رکورد قیمت های بیش از 4100 تومان را هم زد.

افزایش قیمت دلار در ماه های اخیر موجب شد تا مهمترین دستاوردی که به دفعات از سوی دولتمردان اعلام می شد از بین رود؛ مردان کابینه یازدهم بارها از ثبات و آرامش بازار ارز بعنوان یکی از دستاوردهای مهم این دولت نام می بردند.

مسئولان بانک مرکزی البته علت اصلی افزایش قیمت دلار در ماه های اخیر را تغییرات فصلی، افزایش تقاضا برای دلار به مناسبت سفر اربعین زائران و همچنین فرا رسیدن سال جدید میلادی اعلام کرده و وعده داده اند که روند نزولی ایجاد شده در بازار طی هفته های اخیر ادامه دار باشد.

تقویت دلار در بازار ارز همواره از دلایلی از جمله تنش های سیاسی و روانی، تقاضای فصلی و برهم خوردن کفه عرضه و تقاضا ناشی شده است؛ اما در این گزارش با ارائه جدولی که حاصل محاسبات بانک مرکزی و صندوق بین المللی پول است قصد داریم قیاسی داشته باشیم به رشد ارزش دلار در برابر پول کشورهای مختلف طی دوره مرداد 92 تا دی 95.

بانک مرکزی در این پاسخ خبرگزاری تسنیم را به انتشار گزارش غیرکارشناسی و معنی دار متهم کرد، هر چند معنی دار بودن یک گزارش نکته منفی نیست و هر گزارشی در راستای القای معنایی به مخاطب است، ولی صفت غیر کارشناسی برای گزارشی که همه آمار و ارقامش مبتنی بر مستندات خود بانک مرکزی است، آمارهای خود بانک مرکزی را زیر سوال می برد. 

انتهای پیام/