ریاض در اندیشه بازگشت به بغداد

به گزارش خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، عادل جبیر یکشنبه هفتم اسفند ماه در سفری وارد بغداد شد تا با حیدر العبادی نخست وزیر، فواد معصوم و سلیم جبوری، رئیس‌جمهور و رئیس پارلمان عراق دیدار و گفت‌وگو کند.

اگرچه این سفر از سوی رسانه‌ها به عنوان سفری غیر منتظره یاد شده، اما اواسط آذرماه بود که "پایگاه اینترنتی عربی 21" عنوان کرده بود که اطلاعاتی مهم به دست آمده است که نشان می‌دهد تلاش‌های "یان کوبیچ"، نماینده ویژه سازمان ملل در عراق، برای میانجیگری میان ریاض و بغداد، با فراهم کردن شرایط برای سفر عادل جبیر، وزیر خارجه عربستان، به نتیجه رسیده است.

شاید بر همین اساس بود که هوشیار زیباری این سفر را که بعد از 26 سال (بعد از حمله عراق به کویت) انجام گرفت، نتیجه تلاش "دوستان آمریکایی" خواند. او همچنین این سفر را نتیجه تلاش‌های دولت اوباما دانسته و آن را با مقدمه چینی چندین ماهه خوانده بود.

وزیر خارجه عربستان در دیدار خود با نخست‌وزیر عراق، بر آمادگی کشورش در بازسازی عراق بخصوص موصل پس از آزادسازی تاکید کرد.

این سفر بازتاب‌ها و تحلیل‌های زیادی را در سطح منطقه و کشورمان داشته است.

دفتر نخست وزیر عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که 'عادل الجبیر' در دیدار با حیدر العبادی بر آمادگی کشورش در حمایت از ثبات در عراق و مشارکت در بازسازی مناطق آزادشده از تصرف گروه تروریستی داعش تاکید کرده است.

دفتر نخست وزیر عراق اضافه کرده است که العبادی همچنین ارتقا روابط دو جانبه، مبارزه با گروه تروریستی داعش و پیروزی‌هایی که نیروهای مسلح عراق بر تروریسم تحقق بخشیده‌اند را با الجبیر به بحث گذاشت.

برخی این سفر را در نتیجه دستور عبادی برای حمله جنگنده‌های عراقی به سوریه دانسته‌اند که از آنجا که این سفر از چند ماه قبل برنامه ریزی شده بود تحلیل درستی نیست.

برخی دیگر نیز این سفر را به دلیل پیشروی خوب نیروهای نظامی عراق در مبارزه با داعش بخصوص در موصل خوانده‌اند که نتیجه آن پاکسازی سریعتر عراق از لوث وجود تروریست‌هاست که این موضوع به واقعیت نزدیکتر است.

تحلیل دیگری درباره این سفر وجود دارد که در آن از سفر جبیر به عراق برای میانجیگری بغداد بین تهران و ریاض یاد می‌کند که با توجه به تحولات منطقه و نامه نگاری کشورهای حاشیه خلیج فارس به ایران برای آغاز گفت‌وگوهای راهبردی استفاده عربستان از کانال عراق بعید به نظر می‌رسد.

شاید آنچه در این سفر را بتوان به واقعیت نزدیکتر خواند، وضعیت منطقه و تلاش عربستان برای ورود و تاثیرگذاری در تحولات عراق و اوضاع سیاسی این کشور دانست. عراق به عنوان یکی از مهمترین کشورهای عرب منطقه برای 3 دهه از حوزه حضور و نفوذ عربستان خارج بوده و بخصوص بعد از سقوط رژیم صدام حسین و روی کار آمدن حکومتی مردمی و دموکراتیک، هر چه بیشتر به ایران به عنوان مهمترین رقیب منطقه‌ای عربستان نزدیک شده است.

عربستان سعودی که با فرستادن ثامر السبهان در سال گذشته تلاش داشت روابط خود با عراق را توسعه دهد به دلیل تحرکات نه چندان مثبت این نظامی امنیتی که در امور داخلی عراق مداخله می‌کرد مجبور به فراخواندن وی شد. سبهان به دلیل موضع گیری‌های خود علیه حشد شعبی و نیز اظهار نظرهای مداخله جویانه در امور بغداد به خواست وزارت خارجه عراق مجبور به ترک این کشور شد تا وزیر خارجه سعودی در سفرش به عراق فرد دیگری را برای این کار معرفی کند.

معرفی فردی جدید برای عهده دار شدن سفارت ریاض در بغداد نشان دهنده جدیت عربستان برای حضوری فعالتر در عراق است.

عادل جبیر در دیدار خود با حیدر العبادی عنوان کرد که عربستان برای کمک به بازسازی مناطق آسیب دیده از جنگ داعش آمادگی کامل دارد که این موضوع را می‌توان علت اصلی حضور عربستان دانست.

مناطقی در عراق از حضور داعش آسیب دیده که عمدتاً در غرب و شمال غربی این کشور است و استانهای صلاح الدین، نینوا، تا حدودی دیالی و الانبار را شامل می‌شود. ساکنان این مناطق از نظر فرهنگی و اعتقادی به عربستان سعودی نزدیکی بیشتری دارند تا مناطق شمالی و جنوبی عراق و این موضوع برای عربستان حائز اهمیت است؛ حضور و سرمایه گذاری در مناطقی که زمینه تاثیرگذاری در آنها برای عربستان سعودی محیاست.

دولت عراق بدلیل شرایط سخت اقتصادی، تخریب بخش زیادی از این مناطق در دوران جنگ احتمالا از این کمک‌ها استقبال کند به شرط اینکه این حضور زمینه ساز مداخله عربستان در عراق نشود.

عربستان تصمیم گرفته در دوره پسا داعش که طی هفته‌های آینده وارد آن خواهیم شد با سرمایه گذاری اقتصادی در عراق، اهداف سیاسی منطقه‌ای خود که همانا ارتباط با یک کشور عربی قوی در منطقه همراستا با ایران است را دنبال کند.

به این موضوع می‌توان تمایل آمریکا به این امر را نیز اضافه کرد که در ابتدای گزارش به تلاش‌های دولت اوباما در این خصوص اشاره شد.

بر همین مبنا باید در آینده شاهد حضور فعالتر عربستان سعودی در عراق باشیم که البته برای دولت بغداد برخی فرصت‌ها اما تهدیداتی را نیز به همراه خواهد داشت.

گزارش از علی حیدری

انتهای پیام/