همه چیز درباره «خداوندان اسرار»، حال محمدرضا شجریان و موسیقی فیلم «رگ خواب»

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا؛‌ نشست خبری رونمایی از آلبوم تصویری «خداوندان اسرار» با صدای همایون شجریان و آهنگسازی سهرام پورناظری ظهر امروز (سه‌شنبه 3 اسفند 1395)در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
آلبوم تصویری خداوندان اسرار اثری است حاصل اجرای کنسرت گروه سیاوش در سال 91 در تالار وحدت.

در ابتدای این نشست سیدعباس سجادی مدیرعامل فرهنگسرای نیاوران به روی صحنه رفت و ضمن خوشامدگویی به اصحاب رسانه گفت: امروز 21 فوریه مصادف است با روز جهانی زبان مادری و این اتفاق مبارکی است که در این روز از آلبوم خداوندان اسرار در اینجا رونمایی می‌کنیم. موسیقی زبان دوم آدمی است. لایق‌شیرعلی شاعر تاجیکستانی شعری دارد که بر روی سنگ قبرش حک شده با این مضمون که «زهر باد شیر مادر بر کسی / کو زبان مادری گم کرده است».

وی ادامه داد: همه ما باید زبان مادری و زبان موسیقی که همان زبان دوم آدمی است بشناسیم. خوشحالم که دو نسل پرکار از دو خانواده بزرگ موسیقی ایرانی در اینجا هستند و حاصل کارشان در قالب اجرای گروه سیاوش رونمایی می‌شود. دو خانواده بزرگ «شجریان» و «پورناظری» امروز نمایندگانی در جامعه دارند که آبروداری می‌کنند و همکاری همایون شجریان با برادران پورناظری آثاری ارزشمندی را پدید آورده است.

در ادامه این نشست همایون شجریان و سهراب پورناظری به روی صحنه آمدند تا توضیحاتی را درباره آلبوم تصویری خداوندان اسرار برای حاضران ارائه کنند.

سهراب پورناظر در ابتدای این نشست گفت: امروز نشست خبری البوم خداوندان اسرار است‌که به حضور اصحاب رسانه اختصاص دارد در آینده مراسم مفصلی برای رونمایی برای آلبوم آینه‌ها اجرا خواهیم کرد. از همین‌جا از خانم رخشان بنی‌اعتماد و تیم حرفه‌ایشان تشکر می‌کنم که کارگردانی اثر تصویری خداوندان اسرار را به بهترین شکل ممکن انجام دادند.

او ادامه داد: سال 1391 پروژه خداوندان اسرار را شکل دادیم که نخستین همکاری من و همایون شجریان بود. این پروژه در قالب 53 اجرای زنده در ایران و خارج از ایران به روی صحنه رفت. «خداوندان اسرار»‌ سه اپیزود دارد که ابتدایش با شعر مولوی آغاز، با شعر خیام ادامه داده می‌شود و بازگشتی دوباره به شعر مولوی داریم و در نهایت به شعر حافظ می‌رسیم.

در آغاز این نشست خبرنگار تسنیم پرسشی را مطرح کرد که علت اندک بودن زمان آلبوم خداوندان اسرار را جویا می‌شد و به دنبال این دلیل بود که چرا  اثر خداوندان اسرار و آلبوم آئینه‌ها در قالب یک آلبوم واحد منتشر نشده است. در پاسخ به این پرسش همایون شجریان گفت: فضای این دو اثر با هم متفاوت است. حتی دکورها و لباسهایی که ما در کنسرت این دو اثر پوشیده‌ایم هم با هم متفاوت است. درست است که ما کنسرت خداوند اسرار و آئینه‌ها را به طور مشترک اجرا کردیم اما این دو اثر باید در قالب دو سی‌دی منتشر می‌شدند. همچنین فیلم مستندی هم از این اثر و کنسرتش تهیه شده که به همراه آلبوم آئینه‌ها منتشر خواهد شد.

او ادامه داد: فضای یک آلبوم برای برگزاری یک کنسرت کافی نیست و باید فضای قطعات گسترده‌تر باشد تا بتوان کنسرت آن را برگزار کرد. همچنین در تقسیم این دو پروژه به دو آلبوم مجزا هیچ انگیزه مالی وجود نداشته است.

سهراب پورناظری هم در پاسخ به پرسش تسنیم گفت: در کنسرتی که ما در سال 91 برگزار کردیم دو صحنه و دو طراحی لباس و دو اجرای متفاوت در یک کنسرت داشتیم. پروژه  «آئینه‌ها» 80 دقیقه است و به طور حتم خودش به طور مجزا یک اثر متفاوت است که باید در یک سی‌دی مجزا منتشر می‌شد. همچنین در آلبوم تصویری خداوندان اسرار نسخه صوتی این اثر را قرار داده‌ایم و با همان قیمت دی‌وی‌دی تصویری به فروش می‌رسد.

همایون شجریان در ادامه صحبت‌هایش به لزوم شنیدن موسیقی ایرانی از سوی نسلهای جدید اشاره کرد و گفت: نسلهای آینده ای که می‌خو اهند موسیقی ایرانی را زندگی کنند ارتباط چندانی با این نوع موسیقی ندارند. پیوند دادن این نسلها با ریشه‌های اصلی موسیقی ایرانی دشوار است. باید کاری کرد که نسلهای جدید خودشان به سمت موسیقی ایرانی بیایند و علاقمند شوند. ما برای رسیدن به این هدف تلاش کردیم تغییراتی در فرم موسیقی‌مان ایجاد کنیم که به هر روی این تغییرات ناخوشایند است؛ به هر روی باید پرسید کدام تغییرات زندگی امروز خوشایند است.

پورناظری هم در این باره گفت: ما باید به این فکر کنیم که نسلهای بعدی چطور می‌توانند با ادبیات کهن ما ارتباط برقرار کنند. ریشه‌های موسیقی ردیفی ما به 300 تا 400 سال گذشته می‌رسد اما ادبیات کهن ایران ریشه چند هزار ساله دارد. تنها چیزی که می‌توان با تکیه بر آن با گذشته‌مان ارتباط برقرار کنیم شعر است. شعری که امروز از زندگی ما حذف شده و تنها به مناسبتهایی مانند شب یلدا و عید نوروز مناسبتهای اینچیننی خلاصه شده است. امروز در جایی هستیم که تعیین کننده فرهنگ ما یک شبکه ماهواره‌ای ترکیه‌ای است و این هشداری برای فرهنگ ماست.

او ادامه داد: ما با میزان توانی که داریم قدم در راهی گذاشته‌ایم که اصالت‌های موسیقی ایرانی را با فرم‌های جدید ارائه کنیم. و این کاری است که نیاز به حمایت دارد. از همایون شجریان تشکر می‌کنم که در این راه همراه هم هستیم.

در ادامه همین بحث همایون شجریان گفت: پدر فامیلی داشت که ساز هم می‌نواخت. یکی از روشهایی که این فامیل ما در پیش گرفته بود تا فرزندانش را با هنر و ادبیات آشنا کند این بود که به هر کدام از فرزندانش که یک بیت شعر حفظ می‌کردند دو تومان هدیه می‌داد. روزی یکی از فرزندانش به نزد او می‌آید و یک مصرع از یک بیت را می‌خواند، در حالی که فامیل ما منتظر شنیدن مصرع دوم بوده پسر دوم را نمی‌خواند و به همان یک مصرع اکتفامی‌کند. علت این امر را جویا می‌شود و پسر می‌گوید فقط یک مصرع را حفظ کردم زیرا که به یک تومان نیاز دارم.

همایون شجریان در ادامه صحبت‌هایش به حرفهای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره مجوز گرفتن آلبوم محمدرضا شجریان اشاره کرد و گفت: آلبوم طریق عشق چندی پیش مجوز گرفت و منتشر شد. هم اکنون هم اثر دیگری از آثار پدر مجوز گرفته که آن را آماده می‌کنیم تا آن را در ماه‌های آینده منتشر کنیم. پدرم در حال حاضر امکان بازگشت به صحنه را ندارد اما امیدوارم مسیر سلامتش به خوبی طی شود و بزودی به صحنه هم بازگردد.

او ادامه داد: در حال حاضر حال پدر نسبت به گذشته بهتر است. 15 جلسه رادیوتراپی سنگین را پشت سرگذاشته و این آسیبهای عصبی به پدر وارد کرده است. سرطان هم در عین حال در کمین است اما کنترل شده است. باید به ایده‌آل سلامتی ایشان برسیم تا به مرحله شیمی‌درمانی برسیم.

همایون شجریان درباره کم‌کاری‌اش در زمینه آموزش آواز گفت: تنها علت این امر تنبلی خودم است. البته آموزش دادن آواز حوصله می‌خواهد و کمی هم بی‌حوصلگی مزید بر علت شده است. وقتی به شاگرد آواز درس می‌دهی باید برایش وقت بگذاری اما متاسفانه من این حوصله را ندارم و باید حوصله‌ام را بیشتر کنم.

پورناظری هم درباره مجوز دادن به اثر محمدرضا شجریان گفت: این مجوز باید چند سال پیش به استاد شجریان داده می‌شد تا او می‌توانست کنسرت‌هایش را در ایران برگزار کند. ما هم اثر مشترکی با استاد شجریان داریم که در آینده نزدیک منتشر خواهد شد.

شجریان درباره همکاری با براداران پورناظری انجام داده‌ایم گفت: به دلیل نزدیک بودن روحیاتمان با هم ادامه‌دار شد. ما در این همکاری همیشه بی‌تعصب جلو گرفتیم. برای من بسیار لذت‌بخش بود که آثاری با برادارن پورناظری تولید کردیم. در پرونده کاری‌ام آثار مشترک با براداران پورناظری را واقعا دوست دارم. ما در این کارها به گونه‌ای عمل کردیم که نخواستیم بترسیم و آزادانه عمل کردیم.

همایون شجریان در بخش دیگری از سخنان در رابطه با ارکستر ملی و فریدون شهبازیان گفت: آقای شهبازیان چندی پیش با تمام تماس گرفته بود که همکاری با ارکستر ملی را پیشنهاد بدهد اما این تماس بین ما برقرار نشد و ایشان در گفت‌وگویی درباره همکاری من با ارکستر ملی صحبت کرده بود  اما من از چنین چیزی بی‌اطلاع بودم بعدها که با آقای شهبازیان صحبت کردم ایشان پیشنهاد همکاری با ارکستر ملی را به من داد اما فرصت برای آماده کردن آثار فقط یک هفته بود که در چنین زمان کوتاهی این کار برای من میسر نبود.

وی ادامه داد: به هر حال اگر در آینده فرصتی پیش بیاید از همکاری با شهبازیان استقبال می‌کنم و علایق قلبی‌ام همکاری با آقای شهبازیان است.

وی درباره آواز خواندن د رکنار تنبور در آلبوم خداوندان اسرار گفت: این نخستین تجربه‌ام در همخوانی با تنبور بود. وقتی در ذهنم دنبال طراحی آوازی برای تنبور می‌گشتم به حضرت مولانا رجوع کردم و دیوان ایشان را که باز کردم در همان ابتدا به شعر «بیا کز عشق تو دیوانه گشتم» برخوردم. برای من جالب است که این همان شعری بود که دنبالش می‌گشتم. گاهی پیدا کردن یک شعر مناسب برای یک آواز هفته‌ها طول می‌کشد اما در این مورد به محض بازکردن دیوان مولانا به این شعر برخوردم و دیدم که از نظر معنا  و وزن همان چیزی است که من دنبالش می‌گشتم. برای خواندن این آواز به کوک تنبور هیچ دستی نزدیم و هرجا که لازم بود من غم خواندم و هر جا هم که لازم بود اوج گرفتم.

شجریان درباره علت تاخیر در آلبوم خداوندان اسرار گفت: این آلبوم زودتر می‌توانست منتشر شود اما همکاری من با آقای خلعتبری که حاصلش آلبومی مشترک بود می‌بایست حدود شش ماه پیش منتشر شود اما این اتفاق هنوز رخ نداده است و ما منتظر انتشار آن اثر بودیم تا بعد خداوندان اسرار منتشر شود.

وی درباره برنامه‌هایی که در سال آینده دارد و احتمال همکاری دوباره با رخشان بنی‌اعتماد گفت: چند پروژه جالب برای سال اینده دارم که هر کدامشان قطعی شود آن را عملی می‌کنم. همچنین اگر خانم بنی‌اعتماد از همکاری با ما راضی بودته باشد همکاری دوباره ما با ایشان برای ما باعث افتخار است. چرا که کیفیت فیلم خداوندان اسرار واقعا بالاست و ما از این همکاری بسیار راضی هستیم.

در ادامه این نشست بحث جشنواره فیلم فجر و حذف موسیقی متن فیلم رگ‌خواب اثر سهراب پورناظری به میان آمد و واکنش پورناظری را دربرداشت.

پورناظری گفت: در اختتامیه فیلم فجر کلیپی پخش شده که اثری از من با صدای همایون شجریان بر روی کلیپ قرار گرفته است. این اثر اتودی که ما برای یکی از قطعات موسیقی متن «رگ‌خواب» اجرا کردیم. من تعجب می‌کنم که این اتود به دست مسئولان جشنواره فیلم فجر رسیده است. آنها این اثر را بدون اجازه ما بر روی این کلیپ قرار دادند و اکنون هم نسخه‌هایی آن با کیفیت پایین در فضای مجازی دست به دست می‌شود.

وی درباره همکاری حمید نعمت‌الله گفت: به نظر من حمید از کارگردانان بزرگ سینمای ایران است که کارش را خوب بلد است. اگر می‌بینید من در زمینه ساخت موسیقی فیلم فقط با او همکاری می‌کنم در واقع من خودم را به او محدود نکردم و این نعمت‌الله است که خودش را به من معطوف کرده است. خوشبختانه ما در همکاری‌مان به بیان مشترکی رسیده‌ایم که امیدوارم ادامه‌دار باشد.

همایون شجریان هم در این باره گفت: قطعه‌ای که اکنون از موسیقی متن فیلم رگ خواب در فضای مجازی دست به دست می‌شود در حقیقت تیتراژ این فیلم و نسخه نهایی آن نیست. موسیقی متن رگ‌خواب بزودی منتشر می‌شود و علاوه بر آنچه در فیلم هست تصنیف دیگری هم خواهیم داشت.

سهراب پورناظری درباره کارهای متفاوتی که زمینه آهنگسازی انجام داده است گفت: هرگاه تصمیم گرفتم کاری انجام دهم که تا الان کسی انجام نداده شکست خوردم. اما هرگاه آزادانه وارد کاری شدم ایده‌هایی نو به سراغم آمد. ایده‌ها باید در دل کار شکل بگیرند. در شنیدن موسیقی فیلم رگ‌خواب به دو نکته توجه کنید یکی اتفاقاتی است که در زمینه ملودی رخ می‌دهد و روندی که ملودی در موسیقی این فیلم سیر می‌کند و دیگری آوازهای همایون شجریان است که هر کسی نمی‌تواند آنها را بخواند.

او ادامه داد: همایون شجریان اکنون در مرز 40 سالگی است و هم اکنون صدایش به پختگی کامل نزدیک است.

همایون شجریان هم درباره تیراژ فیلم رگ‌خواب گفت: تیتراژ پایان فیلم رگ خواب در واقعت برون‌ریزی اتفاقاتی است که برای شخصیت اصلی فیلم پیش آمده است. شعر «رو سر بنه به بالین تنها مرا رها کن» غزل عجیبی است در هر دستگاه و هر فرمی که بخواهید اجرا کنید جواب می‌دهد درست مانند آب است که در هر ظرفی ریخته شود شکل همان ظرف را می‌گیرد.

پورناظری درباره تولید موزیک ویدئوهایی در همکاری با همایون شجریان گفت: برای همین اثر رگ خواب کولاژی از فیلم را با موسیقی آن تهیه کردیم که به صورت کلیپ بزودی منتشر می‌شود.

در پایان نشست خبرنگار تسنیم از همایون شجریان پرسید علت رسیدن به این سطح از تکنیک آوازی و این توانایی در اجرای نت‌های مختلف در صدای شما چیست. آیا تمرین در کار شما بیشترین اثر را داشته و یا ویژگی‌های ارثی حنجره شما موجب چنین توانایی شده است.

همایون شجریان در این باره گفت: از زمانی که آواز را شروع کردم سالهاست کوهنوردی می‌کردم تا تمرینهای لازم برای تنفس را داشته باشم. به طور حتم تمرین در کار هر خواننده‌ای بسیار موثر است. خوانندگان خوبی در موسیقی ایرانی داریم که تکنیک‌های بالایی دارند. اگر خواننده‌ای بخواهد کار خود را با آموختن ردیف آغاز کند بدون آنکه از ایرادهای صدایش مطلع باشد به طور حتم نمی‌تواند از تمام توان حنجره‌اش استفاده کند. شاید به همین دلیل بود که پدرم سالها پیش بحث صداسازی را در آواز ایرانی مطرح کردند. ذدرست مثل نوازنده‌ای که باید پنجه‌هایش را پرورش می‌داد تا صدایش پخته شود و بتواند از بم‌ترین نت‌ تا بالاترین نت‌ها بخواند.

او ادامه داد: در عین حال خیلی چیزها هم در آواز خواندن با تجربه به دست می‌آیند. خواننده باید مدیریت صحنه داشته باشد چه در استادیو و چه در کنسرتهای زنده. یادم هست در اجرایی که در ایلام داشتم تحریک های گلویم زیاد شده بود اما آنها را کنترل کردم و مخاطبان هم متوجه این موضوع نشدند در استادیوم هم همین‌گونه است و خواننده باید بداند که چه چیزی می‌خواهند.

وی تاکید کرد: برای خواندن کاری مثل تیتراژ رگ خواب از سه روز قبل درست مثل ماشینی که باید آن را از قبل روشن کرد به تمرین پرداختم و هر روز یک یا دو ساعت با صدایم کار می‌کردم تا آمادگی این را داشته باشم که اگر نتی در پرده‌های بالا را خواستم بگیرم مشکلی نداشته باشم.

انتهای پیام/