تمام شروط لازم برای صدور «ویزای فرهنگی رایگان» میان ایران و افغانستان/هرات و خراسان رضوی خواهرخوانده می‌شوند
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات در شمال و شرق کشور در پاسخ به تسنیم پیرامون مشکلات صدور ویزای فرهنگیان برای سفر به افغانستان توضیحاتی ارائه داد و اعلام کرد در سال ۹۶ هرات و خراسان رضوی خواهرخوانده می‌شوند.
خبرنگار حوزه مهاجرین، خبرگزاری تسنیم: پای صحبت بسیاری از فعالان فرهنگیِ مشتاق به تقویتِ روابط میان ایران و افغانستان که بنشینی، حرف‌ها و گلایه‌های زیادی برای گفتن دارند، از عدم حمایت برای سفر به افغانستان، از قوانین دست و پاگیر برای تردد و از بی مهریِ دستگاه‌های متولی با فرهنگیان برای سهولت در روند صدور روادید ویژه فرهنگیان.
با این حال اشتیاق فعالان حوزه فرهنگ هم در ایران و هم در افغانستان برای افزایش همکاری‌ها و تعامل میان دو کشور بیشتر و بیشتر شده که این ظرفیت بزرگی برای فارسی‌زبانان فارغ از نژاد و ملیت بشمار می‌رود که به همان اندازه که توجه به آن می‌تواند ثمره تاریخی برای کشورهای فارسی زبان به همراه داشته باشد، بی‌توجهی به آن نیز ضربه‌ای مهلک بر پیکره مشترکات زبانی، فرهنگی و ادبی ایران و افغانستان خواهد زد.
به بهانه بررسی مشکلات تردد فرهنگیان میان دو کشور ایران و افغانستان با «حجت‌الاسلام سید حامد ملکوتی‌تبار» رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات در شمال و شرق کشور گفت‌وگویی کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: ضمن عرض ادب و احترام، جناب ملکوتی تبار به گفته عده‌ای از فعالان فرهنگی یکی از مواردی که بر تقویت ارتباط فرهنگی میان دو کشور ایران و افغانستان سایه انداخته، قوانین دست و پاگیر برای تردد است، سوال اینجاست که چرا فعالان فرهنگی برای سفر به افغانستان حمایت نمی‌شوند و اینکه بحث صدور ویزای فرهنگی که هر از چندی آوازه‌اش صرفا به گوش می‌رسد به کجا رسید؟
ملکوتی تبار: چه کسی گفته ما فرهنگیان را حمایت نمی‌کنیم؟ نقشه صدور ویزای فرهنگی کاملا مشخص و واضح بوده و من در این فرصت نقشه اخذ ویزا را بطور دقیق باز می‌کنم و پس از آن قضاوت با مخاطبان که آیا کم‌کاری از ما بوده و یا فعالان حوزه فرهنگ برای سفر به افغانستان از مسیر صحیح پیگیری نمی‌کنند؟
تشریح روند صدور ویزای فرهنگی/ویزای رایگان شامل کدام گروه می شود؟
آنچه مسلم بوده اخذ ویزا و سفر به سایر کشورها تابع قوانین خود است، ما با بعضی کشورها لغو روادید هستیم اما با افغانستان رابطه ما به گونه دیگریست، با افغانستان روابط بدین شکل بوده که اگر مسافرت در قالب یک سفر شخصی باشد و عنوان خاصی را دربر نگیرد، باید به سفارت مراجعه و فرم درخواست و مدارک را تحویل داده و ویزا بگیرند و از افغانستان به ایران هم به همین منوال است، اما اگر سفر اداری یا گروهی و با هدف مشخصی برای فعالیت تخصصی در قالب پنج عنوان دینی و تبلیغی، فرهنگی، هنری، دانشگاهی و زبان و ادب فارسی باشد روال اینگونه است که متقاضیان ویزا به رایزنی فرهنگی در افغانستان یا به سازمان فرهنگ و ارتباطات در ایران مراجعه و درخواست خود را در قالب طرح و با معرفی میزبان و علت سفر خود ارائه می‌دهند و سپس ما این طرح را به نمایندگی وزارت امور خارجه و رایزنی فرهنگی داده و در خواست ویزای فرهنگی می‌کنیم.
نمایندگی وزارت امور خارجه با کنسولگری در مشهد ارتباط گرفته و اقدام به صدور ویزا برای متقاضیان واجد شرایط می‌کند و در چنین حالتی اخذ ویزا بدون نوبت و دردسر خاصی، به سهولت انجام می‌شود.
در این بخش که صدور ویزا پس از تأیید طرح فرهنگی در قالب آن عناوین پنجگانه صورت می‌گیرد، دو نوع سفر داریم: یک وقت فرد یا گروه برای انجام کاری در رایزنی در افغانستان و به دعوت ما می‌رود که تمامی هزینه‌ها به علاوه حق مأموریت به آنها داده می‌شود اما گاهی هم یک فعالیت فرهنگی قرار است انجام شود اما نه به دعوت ما بلکه از سوی یک مؤسسه فرهنگی در کشور میزبان که در این صورت هزینه‌های رفت و برگشت با خودشان است و ما برای گرفتن ویزا به آنها کمک می‌کنیم و پروسه‌های طولانی و مدت‌دار را برای اخذ ویزا حذف می‌کنیم.
تسنیم: حمایت مالی چطور؟ ویزای رایگان و نیمه بها به گروه دوم تعلق نمی‌گیرد؟
ملکوتی تبار: ببینید، حسب نوع کار در کشور میزبان تسهیلات متفاوتی هم ارائه می‌دهیم یعنی اگر کار در قالب این پنج عنوان باشد حتما ارائه تسهیلات صورت می‌گیرد که از مشخص‌ترین آن حذف روند طولانی اخذ ویزا مانند آزمایشات و قص علی هذا است.
تاکنون مراجعات زیادی داشتیم و طرح‌های فراوانی تأیید و با روند ذکر شده، ویزاها صادر و سفر از ایران به افغانستان و بالعکس صورت گرفته، خوشبختانه مشکل خاصی هم در این پروسه نداشتیم، البته چرا. . . گاهی فردی است که می‌خواهد به افغانستان برود اما در حوزه پنجگانه ما نیست، مثلا برای یک کار تجاری و یا برای یک کار اقتصادی قصد عزیمت به افغانستان دارد که قاعده‌اش به ما ارتباطی ندارد و بطور طبیعی باید به سازمان صنعت، معدن و تجارت برود، در این صورت مشخص است که ما نمی‌توانیم کاری کنیم.
تسنیم: جناب ملکوتی تبار، بحث فعلی ما مشخصا در مورد ویزای فرهنگی است و من از کسانی صحبت می‌کنم که با عِلم به پروسه و اطلاعات دقیق به اینجا مراجعه کرده‌اند. . . در این حوزه پاسخ بدهید که ما مصادیق زیادی داشته‌ایم که به اینجا مراجعه کرده اما موفق به اخذ ویزا نشده‌اند.
ملکوتی تبار: اگر فعالیت آنها ذیل عناوین پنجگانه‌ای که در حیطه وظایف ما است، باشد مشکلی ندارد و مورد حمایت ما قرار خواهند گرفت.متناظر تمامی این تسهیلات برای سفر به افغانستان، از افغانستان به ایران هم وجود دارد، رایزنی فرهنگی ما در کابل، هرات، مزار شریف و جلال‌آباد فعال است و از آن طریق می‌توانند اقدام کنند.
همه فرهنگیان را نمی‌توانیم حمایت مالی کنیم/صدور ویزای فرهنگی به شرط نامه معرفی و ارائه طرح
تسنیم: اینکه کسی بخواهد تشریفاتی برود و صرفا یک مأموریت در رایزنی فرهنگی داشته باشد بحثش جداست، من از فرهنگیانی صحبت می‌کنم که نمی‌خواهند یک سفر تشریفاتی داشته باشند بلکه می‌خواهند در دلِ افغانستان بروند و دستاورد آنها بشود مایه قرابت دو ملت. . . اینها نمی‌توانند بروند؟ ویزای فرهنگی به این دسته از افراد تعلق نمی‌گیرد؟
ملکوتی تبار: هم در افغانستان و هم در ایران گروه‌های فرهنگی مشتاقی وجود دارد که می‌خواهند این رفت و آمدها تقویت شود و ظرفیت‌های فرهنگی هم را ببینند. طبیعی است که سازمان فرهنگ نمی‌تواند همه آنها را حمایت مالی کند و لذا از میان گروه و یا افرادی که صلاحیت بیشتری دارند، انتخاب می‌شوند.
راهی دیگر هم وجود دارد، ما در سازمان فرهنگ تمامی هزینه‌های مربوط به اقامت و اسکان در آن کشور را می‌پذیریم اما در یک طرح مشخص مثل انجمن شعر، اگر از یک نهادی معرفی بشوند و هدف خود را در مورد سفر بنویسند، ما حاضریم به آنها کمک کنیم، هزینه بلیت و ویزا با خودشان و سایر هزینه‌ها مانند اسکان در کشور مقصد را هم رایزنی فرهنگی پرداخت می‌کند.
خوشبختانه در هر دو قسمت سفرهای خوبی انجام شده، هم آن قسمت که همه هزینه‌ها را سازمان فرهنگ داده و هم در آن بخش که هزینه بلیت و ویزا را فرد متقبل شده و سایر هزینه‌ها که به آن «فرودگاه تا فرودگاه» می‌گوییم را ما بر عهده گرفته‌ایم.
ویژگیهای یک طرح فرهنگی برای اخذ ویزا/«طرح»، سنگ پیش پای فرهنگیان نیست
تسنیم: جناب ملکوتی تبار در طرح، مورد خاصی باید باشد که مورد قبول شما واقع شود؟
ملکوتی تبار: به هر حال باید طرحی باشد که به درد دو ملت و دو کشور بخورد، یک طرح عمومی باشد نه خاص یک نقطه و شهر، طرحی عام‌البلوا باشد که مورد استقبال و اشتیاق همه مردم قرار گیرد و هر چه کاربردی‌تر باشد به طور حتم زودتر پدیرفته می‌شود.
تسنیم: حالا واقعا این طرح ها قبول می‌شود؟ یا مشابه هزار و یک روند اداری دیگر، این طرح‌ها هم یک عامل بازدارنده یا به نوعی یک سنگ دیگر پیش پای فرهنگیان است؟
ملکوتی تبار: خیر، عموم موارد و پیشنهادات طرح‌های خوبی بوده و معمولا به نتیجه رسیده و می‌رسد، ببینید گاهی یک فردی کاری تخصصی و تک موردی دارد که کشور میزبان خیلی علاقه و اشتیاق برای آشنا شدن با آن فرد و تخصصش را نشان نمی‌دهد و نباید قضاوت‌ها اینگونه باشد، لذا ما طرح‌هایی را قبول می‌کنیم که در راستای تقویت روابط دو ملت ایران و افغانستان باشد.
اصلا هم بحث این نیست که این طرح مشمول یک گروه بزرگ باشد، گاهی طرح یک نفر به تنهایی تأیید می‌شود و گاهی یک گروه 20 نفره، یک وقت یک نفر برای نمایشگاه آثار هنری‌اش می‌رود و گاهی یک گروه ده یا بیست نفره قرآنی پس از اخذ ویزا عازم افغانستان می‌شوند.
قول صدور ویزای فرهنگی رایگان به شرط ارائه طرح خوب را می دهیم
تسنیم: یعنی این قول را می‌دهید که اگر با نامه و یک طرح مشخص بیایند برای صدور ویزای فرهنگی با درنظر گرفتن رایگان بودن و یا حداکثر تخفیف کمک کنید؟
ملکوتی تبار: بله حتما. هزینه‌های ویزا را هم می‌توانیم تخفیف و یا رایگان صادر کنیم، توانایی این کار را داریم اما اینها بستگی به طرح دارد.
برگزاری نمایشگاه بزرگ فرهنگی ایران در کابل؛ رویداد مهم سال 96
تسنیم: آماری از تعداد سفرهای فرهنگی ایران به افغانستان و بالعکس دارید؟
ملکوتی تبار: بله، در حوزه افغانستان در 10 ماهه گذشته گروه‌های مختلف فرهنگی به هرات، کابل و جلال‌آباد اعزام شدند و از آن طرف نیز گروه دانشگاهیان جلال‌آباد و کابل به ایران آمدند، همچنین گروه‌ها و مؤسسات فرهنگی و هنری از هرات به خراسان رضوی آمده و در نهایت یک سفر رسمی دولتی نیز استاندار خراسان رضوی به هرات داشت که در آن سفر تعاملات خوبی با ولایت هرات صورت گرفت.
از آن طرف هم والی یا استاندار فراه، هرات و نیمروز در شهریور ماه به مشهد آمده و توافقنامه‌های خوبی با استان خراسان رضوی، جنوبی و سیستان و بلوچستان پس از سه روز گفتگو به امضا رسید. این سفرها و کارها بسیار مثمرثمر بوده و در طول سال در حال انجام است.
همچنین فروردین ماه سال 96 نمایشگاه فرهنگی، هنری و کتاب در سطح گسترده در کابل با حضور ناشران برجسته ایرانی، آستان قدس رضوی، شهرداری مشهد، گروه‌های دانشگاهی مثل دانشگاه فردوسی و گروه‌هایی از قاریان و تواشیح و گروه‌های هنرمندان در رشته‌های مختلف شرکت خواهند کرد.
خراسان رضوی و هرات خواهرخوانده می‌شوند
تسنیم: بحث سفرها رسمی به ولایات مرزی با استان‌های شرق ایران را مطرح کردید، آیا در این سفرها موضوع خواهرخواندگی میان شهرهای دو کشور مطرح شد؟
ملکوتی تبار: در نشست مشترک که میان سه استان مرزی ایران و افغانستان در شهریور ماه برگزارشد، یکی از بندهای مهم توافقنامه که در بیانیه پایانی آمد بحث برقراری خواهرخواندگی بین این استان‌ها بود. در سفر آقای رشیدیان، استاندار خراسان رضوی به هرات یکی از بندهای مهم خواهرخواندگی بین خراسان رضوی و هرات بود که تقریبا بیشتر کارها پیگیری و انشالله در سال 96 این اتفاق می‌افتد.
ادامه دارد....
.....................................
گفت‌وگو: ف. حمزه‌ای
عکس: احسان خرسندی
