ذوالفقاری: استان مرکزی نیازمند استراتژی مدیریتی برای جلوگیری از افت سطح آب زیرزمینی است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، نشست کارگروه کاهش آلودگی هوای اراک با حضور اعضای این کارگروه تخصصی در استان مرکزی به میزبانی دفتر خبرگزاری بین‌المللی تسنیم استان مرکزی تشکیل جلسه داد.

در این نشست تخصصی "عزیز فیلی" معاون عمرانی استاندار مرکزی، "حسین بختیاری" فرماندار اراک، "حسینعلی ابراهیمی‌کارنامی" مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان مرکزی، "اسماعیل تاج‌آباد" رئیس شورای شهر اراک، "مرتضی ذوالفقاری" مدیرکل هواشناسی استان مرکزی، "عباس اسماعیلی" معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی و "حسین مهرعلی" از مرکز بهداشت استان، "سیدفراز مهاجرانی" مشاور شهردار اراک، "محمدحسین محمدی" نماینده سمن‌های استان مرکزی حضور داشتند.

بررسی آخرین اقدامات انجام گرفته در حوزه مقابله با آلودگی هوای کلانشهر اراک تشریح بخشی دستگاه‌های عضو کارگروه در حوزه کاهش آلودگی هوا، بررسی بایدها و نبایدها و مشکلات موجود در حوزه مقابله با آلودگی هوا و کاهش آلودگی در سطح استان مرکزی و شهر اراک مهم‌ترین سرفصل این نشست تخصصی بود.

این دومین نشست تخصصی خبرگزاری تسنیم استان مرکزی در حوزه بررسی و شناخت  راهبردهای اجرایی کارگروه کاهش آلودگی هوای کلانشهر است که با حضور مسئولان استانی برگزار می‌شود.

مشروح سخنان " مرتضی ذوالفقاری " مدیر‌کل هواشناسی مرکزی در نشست تخصصی کارگروه کاهش آلودگی هوای کلان‌شهر اراک در زیر می‌آید:

تسنیم: از نظر شما عوامل اصلی آلودگی هوا در اراک کدامند؟

ذوالفقاری: آلودگی هوا را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد، بخش نخست به منابع آلاینده که در نتیجه توسعه شهر وتمدن بوجود می‌آید مربوط می‌شود، خدمات حمل و نقل عمومی، نیروگاه‌های ترموالکتریک، صنایع، مصارف خانگی، کشاورزی و شیلات مهمترین منابع و مسئولان اصلی انتشار منوکسیدکربن، هیدروکربورها، اکسید نیتروژن و ذرات معلق ترموالکتریک دی اکسید گوگرد هستند زمانی که این مواد در اتمسفر منتشر می شوند مواد سمی با جریان هوا به مناطق دورتر حداکثر تا فاصله هزار کیلومتر منتقل می شوند.

دومین بخش آلودگی به آب وهوا و تغییرات جوی مربوط می‌شود که تغییر اقلیم یک مسئله جهانی است، 55 درصد از منابع آلودگی هوا ناشی از تغییرات آب وهوایی است، یکی از عوامل اثرگذار و تشدید کننده آلودگی هوای اراک شرایط خاص اقلیمی و محصور بودن از سه طرف با ارتفاعات و از یک سو همجواری با کویر میقان که موجب ایستایی هوا و ماندگاری آلاینده‌ها بر این شهر می‌شود و خشکسالی‌ها در چند سال اخیر به عنوان عاملی طبیعی در تشدید آلودگی هوای این شهر است.

تغییرات بارش دما، افزایش رطوبت، بارش کم و نامنظم و کم شدن تعداد روزهای یخبندان از جمله شرایط خاص اقلیمی شهر اراک به شمار می‌رود، به دنبال تغییراقلیم خشکسالی اتفاق می‌افتد و به ترتیب بخش‌های مختلف را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به دنبال خشکسالی رطوبت خاک کاهش پیدا می‌کند، با افزایش باد حرکت خاک و گرد و غبار گسترش می‌یابد.

تسنیم: ارزیابی شما در مورد ارتباط خشکسالی با افت سطح آب‌های زیرزمینی اراک چیست؟

ذوالفقاری: اگرچه تغییرات خشکسالی به آرامی رخ می‌دهد اما به دلیل تکرار آن و وضعیت خاص اقلیمی این پدیده بسیار خطرناک می‌باشد، فقدان بارش ظرفیت رطوبی خاک را کاهش داده که با کاهش رطوبت افزایش خشکسالی را داریم و این خود موجب تنزل تجدید ذخیره آب‌های زیرزمینی می‌شود، در دهه‌های اخیر، به‌طور منطقه‌ای و در اراک خشکسالی‌های متناوب و گاهی مستمر و شدیدی رخ داده است که همزمان سطح آب زیرزمینی کاهش چشم‌گیری می‌یابد.

از این‌رو به نظر می‌رسد، بین وقوع خشکسالی‌های هواشناسی و افت سطح آب‌های زیرزمینی بتوان رابطه معنی‌داری پیدا کرد، با استفاده ار آب‌های زیرزمینی منابع را به جایی رساندیم که در استان‌های مختلف افت سطح آب داشتیم 18 متر تا سال گذشته سطح آب افت کرده است که این هشدار خطرناکی است.

از جمله عوامل اساسی افت سطح آب، کاهش نزولات جوی و بهره‌برداری بی رویه می‌باشد، بنابراین عوامل اقلیمی به ویژه کمبود بارندگی در درجه اول سبب کاهش تغذیه از سطح زمین و در نهایت منجر به افت سطح آب زیرزمینی و پایین آمدن کیفیت آن شده است.

بنابراین به یک استراتژی مدیریتی جهت جلوگیری از ادامه روند افت سطح آب زیرزمینی نیازمندیم، متاسفانه مسئولان در شهر و روستا نسبت به ذخیره‌سازی و انبار آب‌های زیززمینی در زمستان اقدام نکردند استفاده بی رویه از آب‌های زیرزمینی هم مزید بر علت است.

تسنیم: ضرورت مقابله با آلودگی هوا چیست و چه اقداماتی در این راستا انجام گرفته است؟

ذوالفقاری: بسیاری از آثار آلودگی هوا تدریجی، ناشناخته و جبران ناپذیرند، آلودگی ناشی از منابع مصنوعی که در نتیجه‌ فعالیت‌های انسانی است منجر به آلودگی اتمسفر و محیط زیست می‌شود اقداماتی که در راستای مقابله با آلودگی هوا که در نتیجه‌ آلودگی خانگی، صنعتی و حمل و نقل و تغییرات جوی به وجود می‌آید در سه سطح کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است.

راهکارهای کوتاه‌مدت که در نتیجه تشکیل کمیته آلودگی هوا و کمیته اضطرار است، تصمیم‌هایی مبنی بر تعطیلی مدارس، ممنوعیت‌های ترافیکی، طرح زوج و فرد از درب منازل و توصیه به حمل و نقل عمومی را مطرح می‌کند، اما باید در نظد داشت که برنامه مقابله با آلودگی هوا برنامه ای بلندمدت، گام به گام و تدریجی است.

بنابراین اقدامات باید به سمت بلند مدت پیش برود، دولت در زمینه مقابله با آلودگی هوا راهکارهای بلندمدت را در نظر دارد و آن را دنبال می‌کند، با استفاده از تجربه‌های مناسب سایر کشورها در زمینه آلودگی هوا که کشورهای دیگر هم تجربه‌های مناسبی در این خصوص دارند و در مقابله با آلودگی هوا به‌طور جد دنبال می‌شود می‌توان در تمام زمینه‌های مقابله با آلودگی هوا کارهای علمی انجام داد و به پیشرفت‌هایی هم دست یافت،

تسنیم: به نظر شما چه چالش‌هایی در زمینه‌های زیست‌محیطی وجود دارد؟

ذوالفقاری: شرط اساسی در حفاظت محیط زیست برقراری تعادل میان عوامل تشکیل دهنده آن است، محیط زیست وقتی در حال تعادل است که عوامل تشکیل دهنده آن از نظر کمی، کیفی و ارتباطی در شرایط مناسبی قرار گرفته باشند.

هر گونه تغییر در هر یک از عوامل مورد اشاره بدون شک باعث تغییر در سایر عوامل شده که در نهایت سبب برهم خوردن تعادل و تغییر تناسب محیط زیست می‌شود، آنچه که موجبات عدم تعادل محیط زیست را فراهم آورده و یا آن را تهدید می‌کند، بطور کلی تخریب یا آلودگی محیط زیست می‌نامیم.

منشا و عامل اصلی آلودگی و تخریب محیط زیست انسان و عملکرد وی است که متاسفانه  امروزه انسان با تغییر مسیر آب در رودخانه تغییر الگو داده است و اجازه نمی‌دهد آب رودخانه‌ها جریان یابد و به مبدا خود برسد هر کسی حوضچه‌ای دارد و سهمی برمی‌دارد، این معضل زیست محیطی از روند رو به رشدی برخوردار است و جوامع انسانی را تحت تاثیر قرار داده است.

تسنیم: نقش هواشناسی در کاهش آلودگی هوا چیست؟

ذوالفقاری: وظیفه هواشناسی دیدبانی وکاهش، تولید و اطلاع رسانی به مردم برای مصرف است، هواشناسی یک دستگاه اطلاع رسان است که در قالب یک گزارش ببعضی نهادها استفاده می‌کنند، در دهه های اخیر با توجه به رشد جمعیت و استفاده روزافزون از انرژی، انتشار ذرات و گازهای آلوده به جو سبب کاهش کیفیت هوا و افزایش بیماری های تفسی، قلبی و بعضی از سرطان‌ها شده است.

همچنین آلودگی هوا سبب خسارت‌هایی بر گیاهان، غلات و اکوسیستم‌ها شده که می‌تواند در تامین مواد غذایی، آب، توسعه پایدار و اقتصاد جهانی تاثیرگذار باشد، در حال حاضرهواشناسان، اقلیم شناسان، دانشمندان محیط زیست به همراه پزشکان تلاش می‌کنند تا با انجام پیش‌بینی‌های لازم و تحلیل میزان توزیع و انتقال ذرات معلق و گازهای آلاینده هوا، اثرات زیانبار بر وضعیت‌های اقلیمی و آب و هوایی و کیفیت پایین هوا را به کمترین میزان ممکن برسانند، آلودگی هوا در کلان شهرها یکی از معضلات جدی به شمار می رود.

در کلان‌شهرها وضعیت توپوگرافی به تمرکز آلاینده‌های منتشره به جو و سطح تنفسی انسان کمک می‌کنند، اگرچه انتظار تهویه طبیعی هوا را نمی‌توان داشت اما در نهایت الگو‌های هواشناسی حاکم بر منطقه نشان دهنده کیفیت هوا خواهد بود.

نقش هواشناسی در شناخت و پیش بینی وضعیت‌هایی مثل حاکمیت الگوهای پرفشار به خصوص در اواخر پاییز و اوایل زمستان و به دلیل پایداری هوا و ظهور پدیده وارونگی دما و به دنبال آن بالا رفتن پتانسیل آلودگی کاملا بارز است.

سازمان جهانی هواشناسی به همراه نهادهای ملی هواشناسی ارتباط نزدیکی را بین وضعیت آب و هوا، اقلیم و هوای تنفسی اعلام کرده‌اند و نهایت تلاش خود را در حفظ سلامتی انسان‌ها و محیط زیست انجام می دهند که این امر مستلزم همکاری نزدیک و صمیمانه بین ارگان‌های ملی و بین المللی ذی‌ربط است.

گفت‌و‌گو از آیدا حبیبی، منصوره تفرشی

انتهای پیام/