ژست‌های اردوغان علیه اتحادیه اروپا؛ از نمایش قدرت داخلی تا تمایل برای تحکیم رابطه
علی‌رغم ژستها و سخنان جنجالی اردوغان و همراهانش در حزب عدالت و توسعه علیه اتحادیه اروپا، کارشناسان بر این اعتقادند که این سمت‌گیری اردوغان در شرایط کنونی صرفا مصرف داخلی داشته و در باطن وی تمایلی برای بر هم زدن روابط با اروپا ندارد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روابط عمده ترکیه و اروپا در تاریخ معاصر به سال‌های جنگ سرد برمی‌گردد، زمانی که بازسازی اروپای ویران شده از جنگ جهانی و تهدید کمونیسم دو طرف را به هم نزدیک کرد.
نیاز به کارگران ترک‌تبار برای کمک به بازسازی اروپا و خطر اتحاد جماهیر شوروی، شرایط را به سمت همگرایی بین ترکیه و اروپا پیش بردند و همکاری‌های دو طرف در عرصه نظامی و سیاسی آغاز شد. ورود ترکیه به ناتو در سال 1952 و سپس ورود به سازمان همکاری‌های اقتصادی اروپا عمده‌ترین نمادهای این همکاری هستند.
این مسئله در کنار سیاست کلان «کمالیستی» در نزدیکی به غرب، سیاستمداران ترک را به این فکر واداشت که تقاضای پیوستن به جامعه اقتصادی اروپا را مطرح کنند.
موافقت‌نامه آنکارا در سال 1963 اولین گام عملی برای حضور ترکیه در جامعه اقتصادی اروپا بود. در ادامه ترکیه در سال 1987 درخواست رسمی خود را برای عضویت کامل در اتحادیه اروپا ارائه کرد. شورای اتحادیه اروپا در سال 1999 در نشست «هلسینکی» نامزدی ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا را به‌صورت رسمی تأیید کرد.
در 17 دسامبر 2004 شورای اتحادیه اروپا مذاکرات رسمی برای پیوستن ترکیه به این اتحادیه را رسماً آغاز کرد و این فرآیند طولانی برای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا تا به اکنون ادامه دارد.
روابط سرد ترکیه و اتحادیه اروپا
در حال حاضر روابط بین ترکیه و اتحادیه اروپا سردترین روزهای خود را سپری می‌کند. تهدیدات و سخنان سرد دو طرف نسبت به یکدیگر به اوج خود رسیده است. اتحادیه اروپا ترکیه را به تعلیق مذاکرات و تحریم اقتصادی تهدید می‌کند، بطوریکه «مارتین شولتس» رئیس پارلمان اتحادیه اروپا، بازگشت حکم اعدام را عبور از خط قرمزهای اتحادیه اروپا برای ترکیه عنوان کرد و اقدامات اخیر ترکیه در بازداشت نمایندگان مجلس، روزنامه‌نگاران و آکادمیسین‌ها را به شدت محکوم و ترکیه را به اعمال تحریم‌های اقتصادی از طرف اتحادیه اروپا تهدید کرد.
اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه هم در پاسخ به این تهدیدات و دخالت‌های اتحادیه اروپا پاسخ داد: «شما اروپاییان از چه زمانی صاحب این اختیار شدید که در مورد مسائل داخلی ترکیه نظر بدهید؟ شما در حدی نیستید که ترکیه را تحریم اقتصادی کنید! تا پایان سال صبر می‌کنیم اگر اروپا جواب نهایی در مورد عضویت ترکیه در این اتحادیه را ندهد، مانند انگلستان ادامه مذاکرات با اتحادیه اروپا را به رفراندوم می‌گذاریم.»
«بن‌علی یلدریم» نخست‌وزیر ترکیه هم در سخنرانی خود در جمع اعضای حزب عدالت و توسعه گفت: «اروپا تبدیل به سخنگوی گروه‌های تروریستی شده است. ترکیه در امورات داخلی خود از اروپا دستور نمی‌گیرد.»
بعد از تهدیدهای ترکیه به کناره‌گیری از مذاکرات، اتحادیه اروپا را وادار به عقب‌نشینی کرد، به طوری که مقامات اروپایی به ادامه مذاکرات با ترکیه تأکید کردند و «اشتان مایر» وزیر امور خارجه آلمان هم برای به دست آوردن دل دولتمردان ترکیه به آنکارا سفر کرد.
لازم به ذکر است که اتحادیه اروپا در قوانین خود استفاده از تحریم‌های اقتصادی را به عنوان ابزاری برای پیشبرد سیاست‌های خود دارد و تهدیدات اردوغان به نظر سخنان غیرواقعی و غیردیپلماتیک است که بیشتر مصرف داخلی برای ترکیه دارد. چرا که اقتصاد ترکیه وابستگی شدیدی به اروپا دارد و تحریم اقتصادی اروپا می‌تواند ترکیه را به طور کامل فلج کند.
روابط اقتصادی ترکیه و اتحادیه اروپا
لازم است نگاهی به روابط اقتصادی بین ترکیه و اتحادیه اروپا داشته باشیم. نیمی از حجم صادرات ترکیه به اتحادیه اروپا انجام می‌شود. نیمی از توریست‌هایی که به ترکیه سفر می‌کنند از اتباع کشورهای عضو اتحادیه اروپا هستند. تقریباً تمامی وام‌های خارجی که ترکیه دریافت می‌کند از اتحادیه اروپاست. حجم بزرگی از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ترکیه توسط اروپاییان انجام می‌شود.
در 9 ماهه امسال میزان حجم صادرات ترکیه 104 میلیارد دلار بوده است که 52 میلیارد دلار آن به اتحادیه اروپا اختصاص داشت. سالیانه 41 میلیون توریست از کشورهای خارجی به ترکیه سفر می‌کنند که از این تعداد 35 میلیون نفر غیر ترکیه‌ای محسوب می‌شوند که از این تعداد 20 میلیون نفر شامل شهروندان اروپایی است.
اقتصاد ترکیه چندین دهه است که وابستگی شدیدی به اتحادیه اروپا دارد، به طوریکه «مهمت شیمشک» معاون نخست‌وزیر ترکیه اعترافات جالبی کرده است: «باید اعتراف کنم که ترکیه‌ای که روابطش با اتحادیه اروپا قطع شود به یک کشور جهان سومی تبدیل می‌شود. مطمئن باشید اگر ترکیه موفق به عضویت در اتحادیه اروپا شود در دنیای اسلام به کشوری جذاب‌تر و قدرتمندتر تبدیل می‌شود.»
اردوغان برای قدرت‌نمایی در برابر اتحادیه اروپا از کارت نزدیکی روسیه استفاده می‌کند. البته کارت روسیه آن روی دیگر هم دارد که ترکیه را تحت کنترل روس‌ها درآورد. چرا که اطراف ترکیه تحت کنترل پوتین قرار گرفته است. از ارمنستان که پیمان نظامی با روسیه دارد تا دریای سیاه و الحاق کریمه و اخیراً هم پیروزی طرفداران روسیه در انتخابات مولداوی و بلغارستان، سبب شده است تا اطراف ترکیه، در کنترل پوتین قرار بگیرد.
اردوغان تمام تلاش خود را می‌کند تا اختلافات ترکیه با اتحادیه اروپا را به مسائل سیاسی داخلی در ترکیه سرایت دهد و از این طریق با ژست‌های سیاسی در برابر اتحادیه اروپا خود را به عنوان رهبری مقتدر برای مردم ترکیه تبدیل کند تا از این طریق بتواند سیستم ریاستی خود را به تصویب نهایی مردم و مجلس برساند.
اما مسئله اصلی اینجاست که اتحادیه اروپا تا چه حدی می‌تواند رفتارها و تهدیدات اردوغان را به حساب مصرف داخلی برای مردم ترکیه بگذارد و روسیه تا چه حدی برای ترکیه قابل اعتماد است و آیا روسیه توان لازم برای پر کردن جای اتحادیه اروپا را برای ترکیه دارد؟
البته نباید فراموش کرد که حمایت اروپا از گروه تروریستی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) و گروه «فتح‌الله گولن» باعث بی‌اعتمادی بسیاری از مردم ترکیه به اتحادیه اروپا شده است ولی این مسئله هیچ زمانی سبب نخواهد شد که ترکیه از بلوک غرب و ناتو خارج شود چرا که اولاً دولتمردان ترکیه برخلاف ژست‌هایی که علیه اتحادیه اروپا می‌گیرند هیچ نیتی برای این کار ندارند و دوما ترکیه از قدرت لازم برای این کار برخوردار نیست.
انتهای پیام/.
