مداحان، بهترین کسانی هستند که می‌توانند حلقه‌ی عمل را به حلقه‌ محبت وصل کنند

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»

بخش اول: آسیب‌های محتوایی

الف. انحراف اعتقادی

* پرهیز از انحراف، پرهیز از خرافه‌گرایی، پرهیز از مشکل‌تراشی و عقاید جوانها؛ گاهی هم یک کلمه‌ای می‌گوییم که یک گرهی در ذهن جوان مخاطب ما به وجود می‌آید. 1394/1/20

ب. خرافه‌گرایی

* پرهیز از انحراف، پرهیز از خرافه‌گرایی، پرهیز از مشکل‌تراشی در عقاید جوانها؛ گاهی ما یک کلمه‌ای می‌گوییم که یک گرهی در ذهن جوان مخاطب ما به وجود می‌آید. 1394/1/20

ج. تعصب‌گرایی و دامن زدن به اختلافات مذهبی

* شما اینجا یک شعری بخوانید، امروز هم که ویدئو و اینترنت و وسایل گوناگون انتقال پیام وجود دارد؛ عکس و تفصیلات، آن برود در فلان نقطه، چهار تا آدم جاهل متعصب را تحریک کند، بیندازد به جام یک مشت زن و بچه‌ی بی‌گناه، خون اینها را بریزی. مراقب این چیزها باشید. اینکه بنده این همه اصرار می‌کنم، تاکید می‌کنم برای اینکه اختلافات مذهبی و طایفه‌ای را کمرنگ کنید، برای این است. 1392/2/11

د- سطحی‌گرایی و مدح ظواهر

* می‌گفتیم فقط درباره‌ی خال و خط خیالی چهره‌ی ائمه (علیهم‌السلام) شعر نسرایید. شعر گفتن درباره‌ی زلف و ابرو و چشم و عارض امام که تعریف نیست. حالا ابروی امیر‌المؤمنین (صلوات‌الله علیه) کمانی باشد یا نباشد، مگر در شخصیت او چقدر اثر می‌گذارد؟!  زلف او افشان باشد یا نباشد، مگر چقدر اثر می‌گذارد. زندگی امیرالمؤمنین را بیان کنیم تا بین او و خصومش در تاریخ و امروز مقایسه شود. 1368/10/28

ه - بیان مطالب من درآوردی، غیرواقعی و احیاناً مبالغه‌آمیز

* در حدود «لهوفِ» ابن طاووس و «ارشاد» مفید و امثال اینها - نه چیزهای من درآوردی - واقع خوانی و روضه‌خوانی شود. 1374/3/3

* روضه‌خوانی هم شرایط دارد. مداحی هم شرایط دارد. توحه‌ی سینه‌زنی خواندن هم شرایط دارد. باید کسانی که اینها را تهیه می‌کنند، می‌سرایند و می‌خوانند، مواظب باشند که درست بر طبق معارف اسلامی حرف بزنند. 1372/3/26

و. آقایان مبلغین، وعاظ، گویندگان مذهبی، خوانندگان و مداحان مذهبی، فراموش نکنند که در زمان ما، نمونه‌ی کاملی از حوادث عاشورا، همین بسیجی‌هایند. همین بچه‌ها و جوانان بسیجند. این یادتان نرود. عده‌ای از آنها شهید شدند، عده‌ای هم هستند. 1372/3/26

ز. ایجاد ناامیدی

* اگر جلسه‌ی مذهبی ما و خوانندگی و مداحلی ما یا منبر ما به این نتیجه منتهی بشود از پای منبر، بی‌اعتقاد به اینده و ناامید از آینده بلند شوند. ما این فرصت‌ را هدر داده‌ایم و کفران کرده‌ایم این نعمت را. 1393/1/3

ح. تعرض به اشخاص

* یک بخش هم آگاهی‌ها و بصیرت‌بخشی‌هایی نسبت به مسائل زندگی است. البته من با این که در منبرهای مداحی، هی تعرض به این، بدگویی به آن بشود، موافق نیستم و اینها را دوست نمیدارم؛ اما بصیرت بخشی خوب است، آگاهی پیدا کنند. 1389/3/13

ط. نگه داشتن حد اعتراض

* من با شعر اعتراض مخافتی ندارم؛ انسان یک چیز ناهنجاری را می‌بیند، خب، در شعر منعکس می‌شود؛ این هیچ اشکالی ندارد؛ منتها باید مراقب باشید شما اعتراضشان به یک ناهنجاری است، در حال اعتقادتان به اصل گفتمان انقلاب اسلامی. اما یکی هست که اعتراضش به همین اصل گفتمان است؛ مراقب باشید زبان شما با زبان او یکی نشود. 1390/4/18

ی. مغلق‌گویی و مبهم‌گویی

* بعضی از آقایان مداحها به ما می‌گویند که آقا این شعرهای قلمبه سلمبه را که بخوانیم، مردم نمی‌فهمند. خب، بله، بعضی از شعرها واقعا همین جور است؛ از سطح تفکر عمومی مردم بالاتر است؛‌یعنی یک آدم ادیب و شاعر و باذوق هم باید دقت کند تا معنا را بفهمد؛‌ اینها را ما توصیه نمی‌کنیم. 1390/3/25

ک. بی‌فایده‌گویی

* ببینید چه بخوانید، چه بگوئید، مستمع شما می‌شود متنور به نور فاطمه‌ی زهرا(سلام‌الله‌علیها). یک چیزهایی هست که گفتن آنها هیچ گشایشی و هیچ فتوحی در ذهن شنونده‌ی شما به وجود نمی‌آورد، هیچ بهجتی در جان مستمع شما به وجود نمی‌آورد؛ اینها را نگویید. 1391/2/23

* چیز دیگری که بنده در بعضی از خوانندگان جلسات مداحی اطلاع پیدا کردم، استفاده‌ی از مدح‌ها و تمجیدهای بی‌معناست، که گاهی هم مضر است. 1384/5/5

ل. نابجا‌گویی

* نکته‌ی دیگری که بعضی از آقایان بحق اشاره کردند این است که از برخی تغییرات درباره‌ی ائمه علیهم‌السلام نباید استفاده کرد؛ اینها سبک است. برای فاطمه‌ی زهرا سلام‌الله‌علیها - آن موجود قدسی والا، آن انسان برتر و آن معلم بشر - از آن تعبیری که هر شاعری - چه شاعر درست و حسابی‌گوی و چه شاعر هرزه‌گوی - برای محبوب و معشوق خودش ذکر می‌کند، نباید استفاده کرد؛ باید از تغییرات متناسبی استفاده کرد. 1380/6/18

بخش دوم: هدف‌ها و کارکردهای مضمون

الف. تاثیرگذاری و اقناع مخاطب

* کارکرد عمده‌ی شعر تاثیری است که شعر شما بر روی مخاطب می‌گذارد. شما با شعر خودتان خلوت مخاطب را اشغال می‌کنید. 1393/421

* کاری کنیم که شعرهای آئینی... اثر بگذارد. یعنی اگر واقعا مضامین خوب باشد... اگر شعرش شعر خوبی باشد، چون از شیوه‌ی هنری استفاده می‌شود به قدر چند منبر خوب اثر می‌گذارد؛ اگر نه، شعرش همین حرفهای متعارف و معمولی و مثلا همین چیزهایی که ارزش بیان آن چنانی ندارد. 1395/3/31

ب. تبیین و روشنگری

* لازم است در نوحه‌ها و اشعار مرثیه و اشعار ثنای از ائمه‌‌ی حق - علیهم‌السلام - به طور کوبنده فجایع و ستمگریهای ستمگران هر عصر و مصر یادآوری شود؛ و در این عصر که عصر مظلومیت جهان اسلام به دست امریکا و شوروی و سایر وابستگان به آنان و از آن جمله آل‌سعود، این خائنین به حرم بزرگ الهی - لعنه الله و ملائکته و رسله علیهم - است به طور کوبنده یادآوری و لعنه و نفرین شود. امام خمینی(ره) 1368/2/28

* کار مداح، استفاده‌ی از هنر برای بیان حقیقت است. 1391/2/23

ج. هدایت جامعه

* سرودی که خواندید دلپذیر بود و موثر و راهنما. امام خمینی(ره) 1358/6/26

* امید است طبقه جوان که به سردیها و سستیهای ایام پیروی نرسیده‌اند با هر وسیله‌ای که بتوانند ملتها را بیدار کنند؛ با شعر، نثر، خطابه، کتاب و آنچه موجب آگاهی جامعه است؛ امام خمینی(ره) 1348/8/28

* مسئله فقط تحریک احساسات نیست؛ هدایت ذهنهاست. 1387/4/4

* دسته‌ی سینه‌زنی تو بازار، توی خیابان سینه می‌زد، نوحه می‌خواند، لیکن هر کسی می‌شنید، می‌فهمید که امروز باید چه کار کند؛ امروز باید در کدام جهت حرکت کند. 1387/4/4

د. حفظ اسلام

* همین گریه‌ها نگه داشته این مکتب را تا اینجا و همین نوحه‌سرایی‌ها، همین‌‌هاست که ما را زنده نگه داشته همین‌هاست که این نهضت را پیش برده، اگر سیدالشهداء نبود، این نهضت هم پیش نمی‌برد، سیدالشهدا همه جا هست» کل‌ارض کربلا. همه جا محضر سیدالشهدا است، همه منبرها محضر سیدالشهدا است، همه محرابها از سید‌الشهدا است... اگر سیدالشهدا نبود، یزد و پدرش و اعقابشان اسلام را منسی کرده بودند. اگر نسیان نشده بود، یک رژیم طاغوتی در خارج منعکس شده بود. معاویه و یزید یک رژیم اسلامی را رژیم طاغوتی داشتند معرفی می‌کردند. امام خمینی(ره) 1385/4/17

ه. ایمان آفرینی

* نقش هنر، نقش شعر، نقش ادبیات، نقش حضور در میدانهای عملی در پرورش این روح ایمانی، نقشی است که بسیار بسیار کارساز و موثر است. 1386/4/14

* شما جای مداح و ذاکر اهل بیت را اینجا ببینید؛ نقش ایمان‌آفرین،... یک چنین نقشی است. این نقش بسیار نقش مهمی است. 1386/4/14

* دین اگرچه که پایه‌اش عقلانیت و فلسفه و استدلال است؛ در این هیچ شکی نیست، اما هیچ مبنای عقلانی و فلسفی و حکمی بدون آبیاری شدن از عاطفه و ایمان قلبی امکان ندارد که رویش پیدا کندو ریشه بدواند و وقتی شعر را می‌خوانیم به فکر باشیم که از این شعر ما ایمان مخاطبان ما زیاد شود. پس، هر شعری را نمی‌خوانیم؛ 1386/4/14

* شما از مدافع حرم هم که دفاع می‌کنید، خیلی کار با ارزشی است. همین شعرهایی که خوانده شد، همین حرفهایی که زده شد، اینها خیلی با ارزش است، در این تردیدی نیست - کما اینکه در دوران دفاع مقدس، همین شعرهایی که خوانده می‌شد و همین سرودهایی که گفته می‌شد، خیلی تاثیر داشت؛ این بلاشک امروز هم این تاثیر را دارد - منتها در کنار این یک کاری هست که آن کار اگر اهمیتش بیشتر نباشد، کمتر نیست؛ و آن تقویت باورهای جوانها است. دشمن می‌خواهد باورها را تغییر بدهد؛ باور به اسلام را، باور به کارآمدی نظام اسلامی را، باور به کارآمدی را، باور به امکان تداوم نظام اسلامی را. 1395/1/11

و. توسعه و تعمیق معارف اهل بیت

* این سینه‌زنی، این روضه‌خوانی و این نوحه‌خوانی، قدمی در راه عروج مردم به اوج قله‌ی افکار اسلامی باشد. این، امروز برای ما لازم است. 1372/3/26

* شأن مداح این است؛ یعنی برانگیختن عواطف، به کمک اندیشه و خرد... این است که بتواند با بیان هنری، با شیوه‌ی هنری، با اجرای هنری، معرفت را در بین مردم گسترش دهد. این شد محور اصلی. 1392/2/11

ز. خشوع در اهل‌بیت

* اما فرض بفرمایید فاطمه‌ی زهرا (سلام‌»الله علیها) را که می‌خواهید معرفی کنید، آنچنان معرفی کنید که یک انسان مسلمان، یک زن مسلمان، یک جوان مسلمان از آن زندگی درس بگیرد؛ در دل خود نسبت به آن مجسمه‌‌ی قداست و طاهارت و حکمت و معنویت و جهاد، احساس خشوع و خضوع و وابستگی کند. 1389/3/13

ج. جوشاندن چشمه‌های عواطف و اتصاف حلقه‌ی عواطف به خانه‌ی عمل

* شما مداحان و گویندگان فضایل اهل بیت(ع)، بهترین کسانی هستید که می‌توانید حلقه‌ی عمل را به حلقه‌ی محبت وصل کنید و یک سلسله و زنجیره‌ی واقعی به وجود بیاورید. 1369/10/17

* آنچه که من به شما عرض می‌کنم، این است؛ مداحی، معرفت‌افزایی است. مداحی، پراکندن معرفت و حکمت و امید و عقیده‌ی راسخ است، مداحی، جوشاندن چشمه‌های عواطف در دلها است؛ با استفاده‌ی از هنر شعر، هنر آواز، هنر اجرا. 1392/2/11

ط. تقویت روحیه تبعیت

* زنده نگه داشتن این عید(غدیر) نه برای این است که چراغانی بشود و قصیده‌خوانی بشود و مداحلی بشود، اینها خوب است، اما مسئله این نیست. مسئله این است که به ما یاد بدهند که چطور باید تبعیت کنیم. به ما یاد بدهند که غدیر منحصر به آن زمان نیست، غدیر در همه اعصار باید باشد و روشی که حضرت امیر در این حکومت پیش گرفته است باید روش ملتها و دست‌اندرکاران باشد. قضیه غدیر، قضیه جعل حکومت است. امام خمینی(ره) 1365/6/2

ی. شناساندن الگوها

درباره‌ی حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) - این را نه به عنوان اینکه آدم بخواهد جزو حرفهای متعارف و معمول که میزنند، بر زبان جاری کند - حقا و انصافا ماها قاصریم، حقیرتر از آن هستیم که بخواهیم از آن مقامات با عظمت سخن بگوییم؛ از حقیقت نوری آن بزرگوار و امثال ایشان از ائمه‌ی معصومین، زبان ماها، بیان ماها، فهم ماها کوتاهتر از این است که بتوانیم در این زمینه‌ها صحبت کنیم. خلقکم‌الله انوارا فجعلکم بعرشه محدقین؛ قضیه‌ی انوار ائمه‌‌ی معصومین (علیهم‌السلام) این است؛ دیگر حالا ما چه می‌خواهیم بگوییم؟ لکن در زمینه‌ی سیره‌ی این بزرگواران و رفتارهای آنها و اسوه بودن آنها به عنوان یک بشر، چرا، حرف زیاد هست. خیلی حرفها را هم زده‌اند؛ بعضی از برادران هم شعرهای امروزتان اشاره کردید. 1395/1/11

ک. تربیت و انسان‌سازی

* گاهی می‌آورند به ن نشان می‌دهند این عکسها و مانند اینها را - می‌بیند مثلا در یک جلسه همه دارند همین‌طور می‌پرند هوا و می‌آیند پایین؛ خب، این چه فایده‌ای دارد؟ این چه تاثیری دارد؟ کجای این عزاداری است؟ اینکه من اعتراض می‌کنم، از هیجان جوانها بنده ناراحت نیست؛ خب جوان اهل هیجان است، جوان منبع انرژی است و دائما دلش می‌خواهد انرژی خودش را تخلیه کند؛ من از این باب [می‌گویم] که این وظیفه‌های بزرگ زمین نماند. وقتی که یک جماعتی ده هزار جوان یا پنج هزار جوان جمع شدند و دلشان را دادند به شما، شما می‌توانید با یک اجرای عالی، هنرمندانه و پرمغز، اینها را تبدیل کنید به انسانهای کارآمدی که با عزم جزم بروند دنبال کار، می‌توانید هم تبدیل کنید به آدمهای بی‌خیال، بی‌فکر، ناامید و از لحاظ معنوی تهیدست؛ این کار را هم می‌شود کرد. شما از این فرصت استفاده کنید و آن شق اول را انتخاب کنید. 1395/1/11

ل. نورانی شدن جامعه

* ببینید چه بخوانید، چه بگویید، مستمع شما می‌شود متنور به نور فاطمه‌ی زهرا (سلام‌الله علیها). 1391/2/23

م. اصلاح نظام فکری و عملی جامعه

* جامعه‌ی مداح یکی از اثرگذارترین پیشروان اصلاح در نظام فکری و عملی جامعه‌ی ایران خواهد بود و این می‌تواند تحقق پیدا کند. کما اینکه الان هم در هر جایی که انسان مشاهده می‌کند که مداح با مسئولیتی، متعهدی، شعر درست را، شعر خوب را، با شیوه‌ی درست اجرا می‌کند، واقعا اثر می‌گذارد، مخاطبین خودش را بیدار می‌کند، آگاه می‌کند و این از کارهایی است که هیچ صدقه‌ی جاریه‌ای معلوم نیست به این اندازه بتواند ارزش پیدا کند و در پیشبرد جامعه؛ 1393/1/31

ن. پیشرفت فکری و اعتقادی جامعه

* اگر کار (مداحی) مهم نبود، من در بیان این جزئیات معطل نمی‌شدم؛ اما کار خیلی مهم است. اگر این کار، خوب انجامن بگیرد... نقش فوق‌العاده‌ موثر و والایی در پیشرفت فکر و اعتقادی و اسلامی جامعه‌ی ما خواهد داشت. 1369/10/17

س. تامین نیازهای سیاسی - اجتماعی کشور

* اینکه برای عزاداری، برای مجالس عزا، برای نوحه‌خوانی، برای اینها، این همه ثواب داده شده است، علاوه بر آن امور عبادیش و روحانیش، یک مساله مهم سیاسی در کار بوده است. امام خمینی(ره) 1361/3/31

* شما گمان نکنید که اگر این مجالس عزا نبود و اگر این دستجات سینه‌زنی و نوحه‌سرایی نبود، 15 خرداد پیش می‌آمد. هیچ قدرتی نمی‌توانست 15 خرداد را آن طور کند، مگر قدرت خون سیدالشهدا. امام خمینی(ره) 1361/3/31

ع. مقابله با ظالم و حمایت از مظلوم

* علمای اسلام، علمای کشورهای اسلامی، روشنفکران دنیای اسلام، شاعران، گویندگان، نویسندگان، هنرمندان و قشر دانشجو در سرتاسر دنیای اسلام، همه باید امروز در حمایت از مردم فلسطین نقش ایفا کنند - وظیفه‌ی آنهاست - و این نقشها موثر است و می‌تواند به انی ملت مظلوم یاری برساند. 1380/9/16

انتهای پیام/