اقتصاد عربستان با افزایش هزینه حمایت از تروریسم در منطقه شکننده شده است

«سید رضا صدر الحسینی»، کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص افشاگری‌های مشاور پادشاه پیشین عربستان سعود مبنی بر قرار گرفتن رژیم این کشور در مسیر فروپاشی، با اشاره به اهمیت مسئله اقتصاد در فروپاشی نظام‌های سیاسی اظهار داشت: مسئله اقتصادی یکی از مهمترین مؤلفه‌های اساسی در روندهای فروپاشی و سقوط نظام‌های سیاسی خصوصاً در حوزه داخلی است. کشورهایی که صادرات انرژی بخش قابل‌توجهی از اقتصاد آنها را تشکیل می‌دهد، بیشتر در معرض این مسئله قرار دارند.

وی درآمدهای نفتی عربستان نسبت به درآمدهای حاصل از سفرهای زیارتی این کشور را غیرقابل مقایسه خواند و گفت: ریاض به بخش‌های قابل‌توجهی از سرزمین‌های پیرامونی خود کم‌توجهی کرده است. بخشی از درآمد عربستان از حجاج مسلمان سراسر دنیا تأمین می‌شود؛ اما میزان درآمد این کشور از سفرهای زیارتی با درآمدهای حاصل از فروش نفت خام و محصولات وابسته به نفت قابل‌مقایسه نیست. وقتی صحبت از درآمدهای عربستان می‌شود، باید توجه داشت که درآمدهای حج شامل آن نیست.

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا منشأ افزایش هزینه‌های جاری عربستان را مربوط به هزینه‌های تروریستی دانست و ادامه داد: هزینه‌های جاری عربستان در حال حاضر بسیار شدت یافته است. تأمین هزینه‌های تروریستی در نقاط مختلف بخشی از این هزینه‌ها است. این هزینه‌ها طی پنج سال گذشته بسیار افزایش پیداکرده است. داعش به‌عنوان آخرین گروه مسلح متولد شده از تفکر وهابی سلفی عربستان است. این گروه بخش زیادی از کشورهای عراق، سوریه و یمن را مدیریت می‌کند؛ لذا هزینه‌های بسیار بالایی را برای عربستان ایجاد کرده است.

وی افزایش هزینه‌های رژیم سعودی را زمینه‌ای برای سقوط آن توصیف کرد و افزود: عربستان یکی از کشورهایی است که طی 10 سال گذشته با افزایش هزینه‌های حمایت از تروریسم، خریدهای تسلیحاتی، کاهش سرمایه گذاری در خارج از کشور و افزایش هزینه‌های درباری در معرض سقوط قرار گرفته است؛ لذا اگر تحول خاصی برای این کشور در زمینه اقتصادی رخ ندهد، در یک دهه آینده به سراشیبی سقوط نزدیک خواهد شد.

صدر الحسینی تقسیم درآمد عربستان بین اقوام بزرگ و وابسته به آل سعود را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: با نگاهی به درون ساختار قومی- سیاسی عربستان پیدا است که بخش قابل‌توجهی از درآمد این کشور بین اقوام بزرگ و وابسته به آل سعود تقسیم شده است. در حقیقت امروز یکی از دلایل اختلافات داخلی عربستان مربوط به اختلافات درباریان و شاهزادگان است. هر یک از آنها به‌گونه‌ای خود را صاحب اختیارات سیاسی و اقتصادی در صحنه عربستان می‌دانند.

وی با اشاره به افزایش هزینه‌های حمایت سعودی‌ها از تروریستها بیان داشت: افزایش هزینه‌های فرامرزی عربستان نیز یکی از نکته‌های مهم است. حمایت قابل‌توجه از گروه‌های تروریستی از جمله القاعده، بخشی از طالبان، داعش، بوکو حرام و گروه‌های تروریستی کوچک در غرب آسیا، شمال آفریقا و اقصی نقاط جهان یکی از دلایل این موضوع است.

این کارشناس سیاسی عدم توجهی به زیرساختهای اقتصادی را یکی از نکات مهم در بررسی شرایط سقوط نظام قومی قبیله‌ای عربستان ذکر کرد و ادامه داد: عربستان با جمعیت نزدیک به سی میلیون علی‌رغم دارا بودن سرزمینی وسیع، زیرساختهای اقتصادی بسیار محدودی دارد. بیش از 80% اقتصاد عربستان وابسته به درآمدهای نفتی است. درآمدهای سالیانه این کشور وابسته به صادرات نفت خام و محصولات وابسته به نفت است.

وی با شکننده خواندن شرایط اقتصادی عربستان گفت: به نظر می‌رسد شرایط اقتصادی این کشور با توجه به کاهش درآمدها، افزایش هزینه‌های نظامی و خریدهای تسلیحاتی و افزایش هزینه‌های حمایت از تروریسم بسیار شکننده است. مسئله اقتصاد یکی از مؤلفه‌های سقوط رژیم آل سعود است که می‌تواند بر متغیرهای دیگر سرنگونی این نظام قومی قبیله‌ای تأثیرگذار باشد.

صدر الحسینی در پاسخ به این سؤال که «چرا حامیان غربی عربستان در صورت فروپاشی رژیم سعودی، تلاش چندانی برای جلوگیری از این فروپاشی نخواهند داشت؟» گفت: عدم‌ حمایت کشورهای غربی از نظام قبیله‌ای آل سعود در صورت فروپاشی آن یکی از نکات مهم محسوب می‌شود. امروز چرایی حمایت غرب از نظام قبیله‌ای و موروثی آل سعود یکی از سؤالات مهم روشنفکران و فرهیختگان غربی از نظام‌های سیاسی خود است. غربی‌ها پاسخ روشنی برای این سؤال ندارند.

وی شرایط منطقه‌ای را عامل حمایت غرب از سعودی‌ها اعلام کرد و افزود: به نظر می‌رسد شرایط کنونی منطقه باعث شده که آمریکایی‌ها از آل سعود حمایت کنند؛ چراکه هیچ‌یک از استانداردهای حقوق بشری، حقوق زنان و اقلیتها در نظام قومی قبیله‌ای عربستان رعایت نمی‌شود. آمریکایی‌ها و سازمان‌های حقوق بشری به‌گونه‌ای تحت‌فشار افکار عمومی اندیشمندان و روشنفکران خود قرار دارند؛ اما تأمین منافع آمریکایی‌ها از جانب آل سعود به‌ عنوان مصالح بالاتر باعث شده که نظام‌های سیاسی غرب در برابر این سؤال جدی سکوت کنند و مسائل را با حاشیه پردازی به پشت سر گذارند.

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا حمایت غربی‌ها از آل سعود را برخاسته از تأمین منافع غربی‌ها توصیف کرد و اظهار داشت: به نظر می‌رسد نظام قومی قبیله‌ای آل سعود در صورت قرار گرفتن در سراشیبی سقوط هیچ حمایت واقعی از جانب دولتهای غربی نخواهد داشت؛ مگر اینکه سرپا نگه‌داشتن آل سعود تأمین منافع غربی‌ها را در پی داشته باشد که در حال حاضر نیز چنین است.

وی حمایت غرب از اسلام متحجر در برابر اسلام انقلابی را مورد توجه قرار داد و بیان داشت: آمریکایی‌ها در شرایط کنونی از ترس هژمون اسلام انقلابی در غرب آسیا و شمال آفریقا از اسلام متحجر و تفکر وهابی تکفیری آل سعود حمایت می‌کنند. علی‌رغم اینکه ذات استکبار حمایت از ظالم است؛ اما با شرایط کنونی در نظام بین‌الملل هیچ توجیهی برای حمایت غرب به‌ویژه آمریکا از آل سعود وجود ندارد.

این کارشناس سیاسی با اشاره به مدیریت آمریکایی‌ها در بدنه حکومتی آل سعود بیان داشت: اگر سراشیبی سقوط نظام قومی قبیله‌ای آل سعود در شرایط امروزی به‌اندازه‌ای شدت پیدا کند، غرب از این رژیم حمایت نخواهد کرد. البته نباید فراموش کرد که عدم‌ حمایت فوری غرب به‌ویژه آمریکا از رژیم سعودی با توجه به اولویت نظام‌های سیاسی غرب در منطقه به این زودی اتفاق نخواهد افتاد؛ چراکه با مدیریت آمریکایی‌ها حتی خبر مرگ ملک عبدالله 48 ساعت به تأخیر افتاد تا موضوع پادشاهی ملک سلمان به‌گونه‌ای در داخل و محیط پیرامونی عربستان تثبیت شود.

وی در پایان منافع آمریکایی‌ها را در حمایت از آل سعود متغیر توصیف کرد و افزود: اگر غربی‌ها خواهان نابودی آل سعود بودند، این امر می‌توانست در یک و نیم سال گذشته رخ دهد؛ چراکه اختلافات داخلی آل سعود، درباریان و شاهزادگان به میزانی بود که در صورت عدم مدیریت آمریکایی‌ها، سقوط آل سعود تقریباً قطعی بود. تا زمانی که منافع اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیک آمریکایی‌ها در منطقه توسط آل سعود تأمین می‌شود، حمایت نظام استکباری آمریکا از این رژیم نیز تداوم خواهد یافت؛ اما اگر منافع آمریکایی‌ها با شکل دیگری از حکومت یا افراد دیگری غیر از آل سعود تأمین شود، قطعاً آنها حمایت خود را از این نظام ضد انسانی و ضد حقوق بشری تقلیل خواهند داد.

انتهای پیام/