"عملیات کمان ۹۹" ضربه‌ای کاری بر پیکره نیروی هوایی ارتش بعثی/ حمله ۱۴۰ فروند جنگنده‌ ایرانی به خاک عراق

گروه امنیتی ــ دفاعی  خبرگزاری تسنیم، نیروی هوایی ارتش عراق تصمیم داشت که در اولین روزهای جنگ با حملات برق‌آسای هوایی، نیروی هوایی ارتش ایران را از طریق بمباران پایگاه‌های نیروی هوایی نابود کند، تا برای اشغال کشور و رسیدن به ایده فتح تهران، مشکلی برای ادامه جنگ نداشته باشد.

اما پس از اولین موج حملات و بمباران برخی پایگاه‌ها و فرودگاه‌های کشور، با تدبیر شهید فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی ارتش، وضعیت اضطراری اعلام شد و پس از اجرای موفقیت‌آمیز "عملیات انتقام"، شهید فکوری دستور طرح‌ریزی یک عملیات بزرگ دیگر را صادر کرد.

در همین زمینه بخوانید:: "عملیات انتقام"؛ اولین پاسخ نیروی هوایی ایران 3 ساعت پس از آغاز جنگ

کار طراحی عملیات جدید با توجه به اطلاعات موجود، نهایتاً در واپسین دقایق شب 31 شهریور ماه سال 59 آماده می‌شود و از همان لحظه، پرسنل نیروی هوایی کار تجهیز جنگنده‌ها برای انجام عملیات را آغاز می‌کنند.

بمب‌های خانواده مارک و ام 117، بمب‌های خوشه‌ای بی‌ال‌یو 755، انواع راکت و . . . همگی روی جنگنده‌هایی که قرار بود در عملیات فردا صبح مشارکت داشته باشند، لود می‌شود و خلبانان پایگاه‌ها به مقرهای فرماندهی در سراسر کشور فراخوانده می‌شوند و تا صبح روی برنامه پروازی و نحوه اجرای عملیات و به‌خصوص اهدافی که باید منهدم شوند، بررسی‌هایی صورت می‌گیرد.

تمام مسیرها از جمله مسیرهای حرکت جنگنده‌ها از پایگاه‌های مختلف کشور مورد بررسی دقیق قرار گرفته و سپس، خلبانان شجاع نیروی هوایی ارتش مسیرهایی را که باید از آن طریق داخل خاک عراق حرکت کرده و بالای سر اهداف برسند، فرامی‌گیرند.

طبق تصمیم مسئولان وقت نیروی هوایی ارتش، در این عملیات 3 پایگاه‌ اصلی برای عملیات تعریف می‌شود که شامل پایگاه‌های تهران، همدان و بوشهر بود. این پایگاه‌ها به‌دلیل در اختیار داشتن جنگنده‌ بمب‌افکن‌های اف4 (فانتوم) محوریت عملیات را به‌عهده می‌گیرند.

غیر از این 3 پایگاه نیز، پایگاه‌های تبریز و دزفول با جنگنده‌های F5 (تایگر) که در اختیار داشتند، به طرح عملیاتی اضافه می‌شوند تا ضربه‌ای کاری بر پیکره نیروی هوایی ارتش عراق وارد شود. علاوه بر این، تصمیم گرفته می‌شود که پایگاه‌های هفتم شکاری شیراز و هشتم شکاری اصفهان نیز با جنگنده‌های رهگیر F14، وظیفه اسکورت و مشایعت جنگنده بمب‌افکن‌های حاضر در عملیات را به‌عهده گرفته و با موشک‌های بردبلند فونیکس وارد میدان نبرد شوند.

نام طرح عملیاتی "کمان 99" و نام عملیات نیز سایه البرز گذاشته می‌شود. کمان به‌نشانه این است که در این عملیات دورترین نقاط و اهداف در خاک عراق هدف قرار خواهد گرفت و عدد 99 هم به‌دلیل 99 صفحه‌ای بودن طرح عملیاتی بوده است.

*** آغاز عملیات؛ عقاب‌ها به پرواز درآمدند

بامداد اولین روز از مهرماه سال 59 در حالی که بیش از 10 ساعت از اولین هجوم ارتش عراق با جنگنده‌هایش به کشورمان نمی‌گذشت و با ابلاغ رمز "کمان 99" به پایگاه‌های هوایی ارتش، عملیات بزرگ آغاز می‌شود.

تام‌کت‌های نیروی هوایی ــ موشک فونیکس در زیر بدنه لود شده است

عملیات کمان 99 دقیقاً از زمانی که آفتاب در کشور عراق طلوع می‌کند، آغاز شده و هواپیماهای ایرانی از شرق و مرکز کشور و همچنین غرب ایران اسلامی به‌سوی مرزهای عراق به پرواز درمی‌آیند.

در این عملیات، تمام پایگاه‌های هوایی ارتش بعث به‌جز پایگاه اچ3، پالایشگاه‌ها، مخازن سوخت و. . .، جزو طرح عملیاتی به‌شمار رفته و جنگنده‌ها موظف بودند که این اهداف را بمباران کنند.

طبق طرح عملیاتی، قرار بر این می‌شود که در این عملیات آشیانه‌های جنگنده‌ها، محل‌های تعمیر و نگهداری هواپیماهای جنگی، باندهای پروازی پایگاه‌ها و فرودگاه‌ها، رادارهای شناسایی و پدافندی، برج‌های مراقبت فرودگاه‌ها، مراکز مخابراتی، مخازن سوخت و مهمات، پالایشگاه‌ها و. . . هدف جنگنده‌های ارتش قرار گیرد.

در ساعت مقرر، تانکرهای سوخت‌رسان هم در محل‌های از پیش تعیین شده در آسمان حضور می‌یابند و جنگنده‌های اف14 نیز به پرواز درمی‌آیند تا امنیت جنگنده‌ها را از داخل مرزهای کشور تأمین کنند.

در عملیات کمان99 جنگنده‌های اف4 پایگاه همدان به‌‌عنوان اولین گروه برای بمباران مواضع ارتش بعثی وارد آسمان عراق شدند

در اولین مرحله از عملیات، جنگنده‌های F4 پایگاه همدان به‌عنوان اولین گروه به پرواز درآمده و بدون سوخت‌گیری اهداف تعیین شده در داخل خاک عراق را بمباران می‌کنند.

چند دقیقه بعد هم، فانتوم‌های پایگاه شکاری تهران به پرواز درآمده و با سوخت‌گیری در آسمان، به‌سوی اهداف خود حمله می‌کنند. چند دقیقه بعد نیز فانتوم‌های بوشهر به پرواز درآمده و آنها نیز با سوخت‌گیری هوایی اهداف بسیاری را در داخل خاک عراق بمباران می‌کنند. در همین زمان هم جنگنده‌های F5 پایگاه تبریز و دزفول به پرواز درآمده و اهداف از پیش تعیین شده را بمباران می‌‌کنند.

مجموعاً در موج اول عملیات، از 5 پایگاه 140 فروند جنگنده به خاک عراق حمله کرده و 60 فروند هواپیما و جنگنده اعم از تانکرهای سوخت‌رسان‌ و تام‌کت‌ها وظیفه پشتیبانی از بمب‌افکن‌ها را به‌عهده داشتند.

** موج دوم عملیات

در موج دوم حملات نیز پایگاه تهران حمله دیگری را آغاز می‌کند که در آن 8 فروند فانتوم که هر کدام به 6 بمب تأخیری MK82، چهار بمب دیگر و موشک‌های راداری مسلح بودند به‌همراه یک فروند فانتوم شناسایی (RF4) برای بمباران پایگاه هوایی الرشید در جنوب بغداد و فرودگاه بین‌المللی بغداد به پرواز در می‌آیند.

فانتوم‌های تهران قبل از ورود به خاک عراق به دو دسته تقسیم می‌شوند و با کم کردن ارتفاع برای خارج شدن از دید رادارهای پدافندی ارتش عراق موفق به ورود به خاک این کشور می‌شوند.

پس از پرواز در خاک عراق و رسیدن به آسمان بغداد، پدافند ارتش عراق متوجه ماجرا شده و آسمان بغداد پایتخت عراق را گلوله‌باران می‌کند ولی با این حال خلبانان جنگنده‌های ارتش موفق می‌شوند که تمام بمب‌های خود را در پایگاه‌های موردنظر از جمله پایگاه الرشید و فرودگاه بغداد ریخته که در نتیجه فرودگاه، ساختمان‌ها، تجهیزات پدافندی و بسیاری از امکانات ارتش عراق در پایگاه الرشید و فرودگاه بغداد منهدم می‌شود.

اسامی تعدادی از اهداف جنگنده‌های ایرانی در خاک عراق که منهدم شدند

پایگاه هوایی الرشید ــ بغداد

پایگاه کوت ــ العماره

پایگاه موصل ــ کرکوک

پایگاه هوایی حبانیه ــ غرب بغداد (شامل دو پایگاه تموز و هضبه)

پایگاه هوایی ام‌القصر ــ بصره

فرودگاه بین‌المللی بغداد ــ بغداد

فرودگاه المثنی ــ استان مثنی

فرودگاه کرکوک ــ کرکوک

پالایشگاه نفت کرکوک

پالایشگاه نفت بصره

فرودگاه حبانیه شمالی ــ غرب بغداد

پل‌های ارتباطی تنومه و بصره

چاه‌های نفت باباگرگر ــ کرکوک

مخازن نفت موصل ــ موصل

تأسیسات گازی کرکوک ــ کرکوک.

در مجموع، عملیات کمان 99 با موفقیت انجام شد و جنگنده‌های ارتش توانستند بیش از 60 درصد توان هوایی ارتش عراق را نابود کنند و ارتش عراق تا مدت‌ها نمی‌توانست از نبردهای زمینی، پشتیبانی هوایی پرقدرتی انجام دهد. حتی این عملیات، منجر شد که بسیاری از پایگاه‌های هوایی ارتش عراق تا مدت‌ها عملیاتی نباشد و در بسیاری از موارد، پایگاه‌های نیروی هوایی ارتش بعثی، بیش از 3 ماه دچار اخلال بودند.

جنگنده‌های حاضر در عملیات

ــ 48 فروند جنگنده بمب‌افکن F5E از پایگاه شکاری تبریز
ــ 40 فروند جنگنده بمب‌افکن F5E از پایگاه شکاری دزفول
ــ 16 فروند جنگنده بمب‌افکن فانتوم از پایگاه شکاری همدان
ــ 16 فروند جنگنده بمب‌افکن فانتوم از پایگاه شکاری بوشهر
ــ 12 فروند جنگنده بمب‌افکن فانتوم از پایگاه شکاری تهران
ــ 8 فروند جنگنده بمب‌افکن فانتوم از پایگاه شکاری همدان.

در این عملیات که عملیاتی بسیار موفقیت‌آمیز و کم‌نظیر به حساب می‌آید، جنگنده‌های ارتش فقط با از دست دادن 10 فروند جنگنده که شامل 9 جنگنده تایگر و 1 فروند فانتوم می‌شود، طرح از پیش تعیین شده را به‌طور دقیق و بی‌نقص اجرا کرده و موجب حیرت بسیاری از کارشناسان نظامی می‌شوند.

توان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش عراق قبل از عملیات کمان 99

ــ 607 هواپیمای شکاری و بمب‌افکن

ــ 169 فروند انواع بالگرد

ــ 755 سامانه موشکی پدافندی شامل سام2، سام3، سام6 و رولند

ــ 713 عراده انواع توپ‌های ضدهوایی

ــ 116 سامانه راداری اخطار اولیه، ارتفاع‌یاب و کنترل آتش.

انتهای پیام/*