حضور قدرتمند ایران در آسیای میانه اقدامی عاقلانه و بلندمدت است

«ابراهیم رحیم پور»، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه در مصاحبه با خبرنگار اعزامی خبرگزاری تسنیم درباره نشست اخیر وزرای خارجه کشورهای حاشیه دریای خزر در آستانه پایتخت کشور قزاقستان به گفت وگو پرداخت.

وی گفت: کشورهای جهان سعی دارند که بیشتر در منطقه‌ای که قرار دارند کار بکنند و حتی کسانی که تحریم نبوده و مشکلی با آمریکا و اسرائیل و غیره ندارند باز هم همین رویکرد را پیگیری می کنند. اتحادیه اروپا که با همه رابطه دارد طبق آمار حدود 80 درصد مراوداتش با خود 28 کشور عضو اتحادیه اروپا می باشد و لذا در مجموع کار کردن با منطقه و البته با یک اصولی، خیلی در سیاست خارجی با صرفه، عاقلانه و بلند مدت است.

معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه افزود: در این منطقه یعنی منطقه 5 کشور و به اضافه کشورهای آسیای میانه و قفقاز و شبه قاره و غرب، از نظر سابقه تاریخی وضعیت خوبی داریم و از نظر فرهنگی وضعیت خوبی داریم و از نظر موقعیت اقتصادی یا چیدمان ژئوپلتیک و ژئو اکونومیک وضعیت خوبی داریم  لذا به این دلیل ما باید با منطقه خودمان کار قوی و بیشتری بکنیم. ما با 1+5 مذاکره کردیم حال آنکه کشورهایی که با آنها مذاکره کردیم همه از دوستان ما نبودند اما به هر حال جزو قدرت های دنیا بوده و بعد به یک تفاهمی رسیدیم. حالا این تفاهم مصالحی دارد اما به هر حال تصمیم و اراداه ملی ما بوده که این کار را بکنیم و از این اقدام نیز پشیمان نیستیم و فکر می کنیم اگر این کار را نمی کردیم خطا کرده ایم. حالا با 5 کشور درباره یک موضوع دیگر به نام دریای خزر داریم کار می کنیم و نشست و برخواست می کنیم. اول از همه این محفلی برای یک ارتباط دائمی است چون شما همانند اکو یک تشکیاتی دارید که در این چارچوب سازمان یافته بوده و نشست و برخاست می کنید حال ممکن است نتیجه زیادی ایجاد نشود اما خود نشست و برخاست با همسایه و موضوعاتی که مشترک باشد خود آن موضوعیت دارد. در مورد این تشکیلات ، نهاد یا ساختار منظم و مرتبی وجود ندارد و تازه می خواهیم کنوانسیونی را بنویسیم و این کنوانسیون را جای قانونی که قبلا بوده قرار دهیم که قرارداد سال 1940 بوده و بخش هایی از آن راجع به دریای خزر و دریانوردی و شیلات بوده و میان کشورهای شوروی سابق بوده که ما به آن کار نداریم و یک بندی در ارتباط با ما بوده که نظامی بوده و ما در اول انقلاب لغوش کردیم و لذا امسال بیست و پنجمین سال فروپاشی شوروی سابق است و بعد از 5 سال از آن، همه به فکر افتادند که درباره دریای خزر نشستی برگزار کنیم و یک رژیم حقوقی برای آن بنویسیم. در همه دریاهای دنیا میان کشورها یک قانونمندی حقوقی و دریایی و مرزبندی وجود دارد اما اینجا یک دریای بسته با شرایط ویژه ای است که این کار را انجام دادیم که این کنوانسیون شامل 23بند بوده و مقدمه داشته و بندها نیز هر کدام زیر مجموعه دارد و ما از این ها از جهت کمی می توانیم بگوییم که 80 درصد بندها درباره آن توافق حاصل شده و از نظر کیفی می توانیم بگوییم که 50 درصد کیفیتش انجام شده است.

وی اضافه کرد: لذا این جلسات، جلسه چهل و ششم گروه کاری بوده و در این مدت 4 جلسه سران بوده و کشور پنجم که قزاقستان است قرار است که نشست سال بعدی را انجام دهد. وزای خارجه نیز تا کنون 10 جلسه داشته اند لذا در این مقطع ضروری بوده که در جلسات چالشی شرکت کرده و وزاری خارجی را به استمداد وارد کرده تا در کم و کسری ها به ما کمک کنند لذا در جلسه حضور داشتند و در این جلسه پیشرفت هایی داشتیم. جلسه بعدی در تهران و در شهریور ماه برگزار خواهد شد و جلسه ای نیز در عشق آباد داریم و ما برای ماه های آینده جلسات دیگری داریم که ممکن است وزرای خارجه باشند یا آنکه گروه های کاری باشند لذا ما سه جلسه پیش بینی شده در ماه های آینده داریم و همه علاقه مند هستند که یک سرعتی به کار بدهند ولی این که منجر به این شود که همه چیز تفاهم شود و کنوانسیون را برای جلسه سران آماده کنیم اصلا این موضوع را نمی دانیم و اگر توافقی با زور بوده و بدون توافق حاصل شود، منفعتی در پی نخواهد داشت ایران علاقه مند می باشد که این توافق حاصل شود اما حاضر نیست که این توافق به هر قیمتی حاصل شود و هر 5 کشور به این موضوع متعتقد هستند.

رحیم پور  گفت: خزر دریاچه است که ما با هم در کنار آن زندگی می کنیم و نمی توانیم کلک بزنیم که نتوانیم با هم زندگی کنیم و از این نظر که می گویند چرا این توافق به طول انجامیده است مواردی بوده که 50 سال نیز طول کشیده است.

در در یای خزر نفت وجود دارد که یک سری از این منابع نفتی در مناطق ساحلی خودشان بوده و در مناطقی همانند اذربایجان بوده که این کشور نیز در حال برداشت از آن می باشد و یک سری در مناطقی است که باید بستر و زیر بستر انجام شود و این بین روسیه آذربایجان و قزاقستان بوده که این تقسیم انجام شده ولی قسمت شمال میان ایران، آذربایجان و ترکمنستان هنوز انجام نشده است و این نیز بستگی به خط مبدا و خطوط دیگری که فنی است، دارد و بعد می توانیم درباره تقسیم به نتیجه برسیم اما درباره تفاهم به نتیجه ای نرسیده ایم و ما نیز عجله ای نداریم و اگر گروه ها نیز عجله داشته باشند چیز جز اینکه اجماع باید  صورت بگیرد، نتیجه ای حاصل نخواهد شدو لذا ما فشاری روی خودمان نمی بینیم که به سرعت نسبت به هم این کار انجام شود دلیلش این است که این کشورها همه نفت و گازی بوده یعنی هر 5 کشور دارای منابع نفت و گاز خوب هستند بنابراین این گونه نیست که هیچی ندارند و می خواهند به دریا مراجعه کنند و از این نظر درهای این موضوع بسته است و می ماند برای نسل های اتی.

معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه  گفت: ترکمنستان به اندازه کافی در حال صادرات گاز بوده و آذربایجان نیز همین کار را انجام می دهد و ما نیز در شمال زیاد دست نزده ایم و فقط بررسی کرده ایم و روسیه نیز دومین کشور نفت و گازی جهان به شمار می آید و ایران روسیه جزو سه کشور اول دنیا هستند. ما با هزینه های پایین 5 دلار در هر بشکه ارزانترین نفت دنیا را در جنوب در حال استخراج هستیم و لذا در دریای خزر که باید 15 دلار یا بیشتر هزینه شود، صرفه ندارد. تا وقتی که با 5 کشور به تفاهم نرسیم، قانونی را دراینجا قبول نداریم و باید عدالت یا حق انصاف در آن رعایت شود. این به هر حال موضوع کلی بوده است. 2 روز با هم مذاکره کردیم و بندهایی را به توافق رسیدیم و 2 روز نیز وزاری خارجی مذاکره کرده و به تفاهم رسیدند و چند مورد نیز صحبت شده و به نتیجه نرسیده و به جلسه آتی موکول شده است.

وی گفت: پیشنهاد ما این بوده که کنوانسیون به تصویب رسیده و مشورت های منظمی در یک ساختاری داشته باشیم که این ساختار چگونه باشد هنوز به تفاهم نرسیدیم ولی این پیشنهاد مشخص جمهوری اسلامی ایران بوده و به نظر می رسد بدون آن نیز ناقص است. لذا این گردهمایی منظم باید موجود باشد.

این جلسات همانند جلسات آکادمیک است و تا زمانی که به تصویب نهایی نرسد همان آکادمیک باقی می ماند اما ما در کنار آن مواردی را درباره محیط زیست و ماهیگیری و در مورد شرایط اضطراری، قاچاق و موارد امنیتی به تفاهم رسیده  و امضا کرده ایم و تعدادی سند برای جلسه آستانه پیشنهاد شده که تنظیم شود بنابراین خود کنوانسیون نهایی نشده اما در کنار آن یک سری پروتکل ها و موافقنامه امضا شده و جاری شده و نشست های مختلفی را داشته ایم. ما برای شهریور پیشنهاد داده ایم که جلسه مناطق ویژه اقتصادی در بندر انزلی برگزار شود و به طرف های مقابل نیر گفته ایم و لذا این کارها در این دریاچه باید انجام شود.

انتهای پیام/.