اشتغال و تأمین اجتماعی

به گزارش خبرگزاری تسنیم، قضیه 1. انتخابات سال 96، محرک‌های مختلفی خواهد داشت؛ «عدالت»، و همچنین، «عبور واقعی از رکود»، «صلح»، «امید»، «اخلاق و ارزش‌های اصیل اسلامی»، «تدبیر»، «تأمین و تضمین تکنولوژی برتر»، «زنان و جوانان». ولی، ... - ولی بی‌شک، «اشتغال» یکی از مهم‌ترین، و به احتمال قریب به یقین، مهم‌ترین این محرک‌ها خواهد بود. برداشت ما این است که مطالبه نظم و نسق بخشیدن به «اشتغال و تأمین اجتماعی» این جامعه، مهم‌ترین و سرنوشت سازترین مطالبه انتخابات آتی خواهد بود، و اگر یک گروه سیاسی یا یک چهره و نخبه علمی و فنی بتواند به طرز باورپذیر و معینی، معلوم کند که این بحران و دشواری را در فاصله روشن و با گام‌های مشخصی حل و فصل می‌کند، بر هر رقیبی فایق خواهد آمد.

- قضیه 2. به علاوه، این جامعه، دیگر نمی‌تواند بدون در دست داشتن پیشنهادهای تضمین شده برای عبور از این مسئله، مشارکت مؤثر و معناداری در انتخابات داشته باشد، و باور ما این است که بحران اشتغال در اقتصاد امروز ایران تقریباً، مشابه با بسیاری از اقتصادهای دنیا، یک بحران کلاسیک در عرضه نیروی کار نیست، بلکه یک معضل دشوار است که نیاز به ابتکارات جسورانه آغاز قرنی دارد. ما نمی‌توانیم به راه حل‌های متعارف برای فایق آمدن به موضوع اشتغال قناعت کنیم؛ آن‌ها رافع مسئله نخواهند بود.
- قضیه 3. واقع آن است که حضور گسترده ماشین‌ها و رایانه‌ها در موقعیت‌های شغلی که تا همین چند سال اخیر در اختیار انسان‌ها بود، شرایط بی‌سابقه‌ای به وجود آورده است که تنها با ابتکارات بسیار متفاوت، می‌توان تقسیم کار نوین میان انسان‌ها و ماشین‌ها را سازمان داد. به نظر می‌رسد، ما و همه اقتصادهای بحران زده امروز دنیا، نیازمند یک انبساط فوری و عظیم در ساز و برگ‌های تأمین اجتماعی هستند تا بتوانند قواعد اشتغال و تأمین اجتماعی را با تغییرات محسوس و معنادار در تنوع بخشیدن به فرم‌های مختلف اشتغال، تأمین اجتماعی، و بازنشستگی درمان کنند. بر این مبنا، ما نیازمند تغییر سریع در مفهوم و سن و کیفیت فراغت از اشتغال هستیم. این تغییر، نیاز به جسارت سیاسی و مهندسی دارد.
- قضیه 4. ظهور تکنولوژی‌های نوین، هوشمندسازی، و اتوماسیون گسترده، و سازمان‌ها و دولت الکترونیک، مسائل و نارسایی‌های نوینی در اقتصاد یک دهه اخیر پدید آورده است، و چنان رویه‌های عملکردی منحصر به فردی از خود به نمایش گذاشته است، که عبور از مسائل ناشی از آن‌ها، جز با طراحی‌های جدید و تجدید نظر در برخی باورهای زیربنایی اقتصادی، میسر نخواهد بود. حساسیت و ابرام موضوع، بویژه از آن روست که، آمایش نامناسب توسعه و جمعیت در ایران، و تمرکز عظیم جمعیت در استان تهران و البرز، مسئله اشتغال را به عنوان اصلی‌ترین موضوع سیاست پایتخت، به یک چالش گسترده تبدیل کرده است که دیگر نمی‌توان از کنار آن به سلامت عبور کرد و دیگر نمی‌توان امیدوار بود که کم کم مسئله، خود
به خود حل شود. برداشت ما این است که مهم‌ترین مطالبه مطرح در انتخابات ریاست جمهوری آتی، خواست قاطع برای حل جسورانه مسئله اشتغال خواهد بود. بدون ارائه یک راه حل ثمربخش و قطعی، مردم روی خوشی به انتخابات نشان نخواهند داد. گروه‌های سیاسی، ملزم هستند که برای این مسئله و مطالبه اجتماعی، راه حل قاطعی پیشنهاد دهند.
* کند و کاو اول
- قبل از هر چیز، لازم است درباره «جسارت» سخن بگوییم، ...
- درباره «جسارت» سخن بگوییم، چرا که، بدون توان عبور از مرزهای تئوریک علم اقتصاد، که امروز معترف به ناتوانی در تحلیل مسائل اقتصادی روی داده از 1997 بدین سو هستند، نمی‌توان مسیر را برای ابتکارات سیاسی گشود.
مقاومت‌های روشنفکری و آکادمیک، که بدون توجه به مسائل عمیق و فوری جامعه و در عین حال، ناتوانی جهانی و محلی علم اقتصاد در فهم رویدادها و بن‌بست‌های بحران بزرگ 1997 به بعد هستند، یک نحو «محافظه کاری روشنفکرانه» را موجب شده است و جلوی تلاش‌های ریشه‌ای برای حل دشواری‌ها و مسائل را گرفته است.
- «محافظه‌کاری روشنفکرانه»؛ توضیح این که به رغم توسعه جهانی طی پنجاه سال اخیر، یک پیش‌فرض نزد روشنفکران و کارشناسان و متخصصان فنی مختلف کشور ما وجود دارد که رویدادهای اجتماعی و فنی ما، به ناگزیر، همواره چندین سال، از تحولات اروپا و آمریکا عقب‌تر هستند. وجود چنین پیش‌فرض نادقیق و تصریح نشده‌ای، در عمل، موجب شده است تا برنامه‌ریزان ما کمتر به دنبال ابتکاراتی باشند که مسائل ما را حل کند و در متن هر مسئله‌ای، پیش و قبل از هر اظهار نظری می‌پرسند که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها با این مسئله چه کرده‌اند؟ اگر آن‌ها با چنین دشواری مواجه نبوده‌اند، یا آن‌ها نیز مانند ما تازه با این مسئله رویاروی شده باشند، برنامه‌ریزان اجتماعی و فنی ما دچار توقف و رکود می‌شوند، چنان که واقعاً فی‌الحال متوقف شده‌اند.
- ولی، با ایجاد برخی جریان‌های جهانی در زمینه‌هایی مانند اقتصاد و فناوری، مسائل نوظهوری را پدید آورده‌اند، که امکان اقتباس از برنامه‌های اروپایی و آمریکایی در حل این دشواری‌ها برای ما وجود ندارد، و ما باید بتوانیم، برای حل این مسائل ابتکاراتی به وجود آوریم. طی سال‌های اخیر، مدام، ابتکاراتی برای حل این نحو مسائل، از سوی تحلیل‌گران جوان، ارائه شده است، ولی،
به رغم مبتکران اروپایی و آمریکایی، تحلیل‌گران مبدع ایرانی، برای به کرسی نشاندن راه حل‌های ابداعی خود باید از دو سد عبور کنند؛ سد خود مسئله، و سد مقاومت روشن‌فکرانی که هنوز هم خود را «فرانکوفون» و «آنگلوفون» معرفی می‌کنند.
- پدیده‌های نوین در تکنولوژی ارتباطات که طی این سال‌ها ظهور کرده‌اند، هر یک، نقطه عطفی به شمار می‌روند، که تحلیلگران جهانی، وقوع آن‌ها را هر چند با ابهام، نمی‌توانستند پیش بینی کنند، و از قضا، هر یک از این نوآوری‌ها، تقریباً، بلافاصله پس از ابداع و تولید، از کلان‌شهرهای ایران سر در می‌آورند، و بازار اشتغال ایران را مانند بسیاری از ممالک دنیا تحت فشار قرار می‌دهند. تنها با ورود یک نرم افزار یا سخت افزار جدید، چندین هزار فرصت شغلی از دست می‌رود. در این شرایط، مسائل ما در برخورد با این تکنولوژی‌های جدید، همان قدر نو و
غافل گیرکننده است که برای تحلیل‌گران و برنامه‌ریزان اروپایی، نو و جدید است، و حل مسائل اجتماعی ما، تا آنجا که به برآمدن این تکنولوژی‌های نوین مربوط می‌شود، همان قدر مستلزم پیشتازی است، که حل این مسائل در اروپا و آمریکا نیاز به ابداع و نوآوری دارد. منظورم دقیقاً این است که ما برای حل مسائلی که با تکنولوژی جدید در زمینه اشتغال پیدا کرده‌ایم، نمی‌توانیم چشم امید به راه حل‌هایی که دو سال پیش، یک دهه پیش، یا پنجاه سال پیش، در اروپا یا آمریکا استفاده شده است، بدوزیم؛ مسئله نسبت ما با انقلاب تکنولوژیک یک دهه اخیر و تبعات آن، از جمله مسائلی است که در آن‌ها مانند سایر ملل جهان، احتیاج به ابداع راه حل داریم.
- حتی با ولعی که جوانان ما برای استفاده از تکنولوژی از خود نشان می‌دهند (که حتی اوباما را متعجب کرده است)، ما در لبه مسائلی قرار داریم که تکنولوژی به بار می‌آورد. فی المثل در مورد تکنولوژی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری شبکه‌های اجتماعی، تلفن همراه، هوش مصنوعی، و قطعات رایانه، جوانان ما، زودتر از بسیاری از جوانان کشورهای اروپایی، کانادا، آمریکا، چین و ژاپن، به استقبال یافته‌های جدید می‌روند و می‌کوشند تا از آن‌ها برای رقابت گسترده‌ای که در سطح جهانی جریان دارد به نفع خود استفاده کنند. واضح است که بسیاری از مسائل نوین در ارتباط با این تکنولوژی‌ها، زودتر از بسیاری ممالک دنیا در ایران مشاهده می‌شود. پس، باید پذیرفت که ما در مورد این دست مسائل باید از انفعال خارج شویم و، حتی، آماده باشیم که راه‌حل‌هایی ارائه دهیم که پیش از این، آزمایش نشده‌اند.

انتهای پیام/