دولت افغانستان و عدم تمایل به حمایت از «قیام‌های مردمی» علیه گروه داعش
حدود یک سال از حضور و جنایات افراد وابسته به گروه تروریستی داعش در افغانستان می‌گذرد، برخی از قبایل ولایت ننگرهار برای مبارزه با این گروه تروریستی اسلحه برداشتند، اما دولت افغانستان علاوه بر عدم حمایت، این حرکتها را ممنوع اعلام کرد.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، نیروهای افغان در ولایت ننگرهار در حال شکار دشمنی جدید وابسته به گروه تروریستی داعش هستند، آنها در مکانی نفوذ کرده‌اند که زمانی یکی از قلمروهای اصلی طالبان محسوب می‌شد.
راننده همزمان با عبور از آخرین پاسگاه پلیس در منطقه «چپرهار» ولایت ننگرهار گفت: از اینجا به بعد، همه چیز کاملا تحت کنترل داعش است.
نزدیک روستای «ادا» شدیم که فقط چند دقیقه از جلال‌آباد فاصله داشت. هیچ نشانه‌ای از داعش نبود. همه چیز عادی بود.
به روستای ادا رسیدیم. خیابان‌های خاکی آن خالی بودند و دیوارهای گلی بلند نمای خانه‌ها را شکل داده بود و از فضای خصوصی ساکنان آن محافظت می‌کرد. وارد یک خانه شدیم و نشستیم. راننده‌مان ادعا کرد که حداقل چهار بار افراد وابسته به داعش با پرچم سیاه در ماه ژانویه به این روستا آمدند و ساکنان این روستا را از خیابان و خانه‌ها می‌گرفتند و می‌کشتند اما او هیچ جزئیاتی ارائه نکرد بنابراین ممکن است این داستان اغراق آمیز باشد.
پسر کوچکی گفت که افراد وابسته به داعش در روستا مستقر بودند و پس از درگیری با نیروهای امنیتی در 29 ژانویه از این روستا خارج شدند.
در روستای مجاور «لالمه» گروه تروریستی داعش حضور فعال‌تری داشتند. بزرگان این روستا که منتظر آنها بودیم شاید به دلیل ترس از صحبت با خبرنگار یا یک فرد خارجی هرگز سر قرار حاضر نشدند.
گزارش‌های ابتدایی از گسترش گروه تروریستی داعش در افغانستان در اوایل سال 2015 میلادی ظهور کرد. در 26 ژانویه 2015 میلادی، «ابومحمد العدنانی» سخنگوی داعش اعلام کرد که شاخه «خوراسان» داعش ایجاد شده است.
تلاش‌های گروه داعش با مقابله با طالبان برای نفوذ به ولایت‌هایی مانند فراه، هلمند و زابل کم‌رنگ بود. اما با گذشت زمان بیشتری، توانستند در ننگرهار که با مناطق قبایلی‌نشین پاکستان هم‌مرز است، پناهگاهی ایجاد کنند. با این موفقیت، نیروهای آمریکایی در ماه اکتبر 2015 میلادی گروه داعش را به عنوان «ظهور عملیاتی» طبقه بندی کرد.
بر خلاف تمام این مسائل، میزان توانایی‌های گروه داعش در افغانستان نامشخص باقی می‌ماند. حمله انتحاری در جلال‌آباد در 18 آوریل 2015 میلادی، به طور گسترده به این گروه اختصاص داده شد اما اینکه چه میزان این گروه در این حمله انتحاری دست داشت، سوال‌برانگیز باقی می‌ماند. محاسبات اولیه در مورد حملات این گروه تروریستی بر نیروهای امنیتی در اواخر ماه سپتامبر نیز نامشخص است.
اگرچه حضور فعلی داعش دیگر شایعه نیست. در اواخر سال 2015 میلادی، ویدیویی ترسناک منتشر شد و ایستگاه رادیویی موسوم به «صدای خلافت» شروع به انتشار اخبار کرد و در 1 فوریه هدف قرار گرفت. این ایستگاه رادیویی به زبان‌های پشتو، عربی و فارسی و دری پخش می‌شد و به طور گسترده در ولایت ننگرهار قابل دسترس بود.
صدای خلافت که ابزار استخدامی قوی در مقابل افراد فقیر می‌باشد، می‌تواند دستاورد و محبوبیت این گروه را بیشتر گسترش دهد.
«مالک» یک رهبر قبیله‌ای در منطقه «بهسود» ولایت ننگرهار ادعا کرد که در اوایل ماه فوریه، افراد گروه داعش در مناطق جنوبی «دهی بالا، اچین، اسپین غر و نازیان» حضور دائمی داشتند. در بیشتر مناطق دیگر مانند «لعل پور، بتی کوت، بهسود و چپرهار» این گروه نیز فعال است اما به طور مخفیانه فعالیت می‌کند.
زمانی که از مالک خواستیم تا جزئیات بیشتری ارائه کند، مانند افراد دیگر، فقط به طور نامفهومی در مورد فعالیت و تلاش‌های استخدامی این گروه صحبت می‌کردند.
اگرچه «اسرارالله گریزاده» فرمانده منطقه‌ای بهسود فعالیت داعش در این منطقه را رد کرد اما حضور اندکی از طالبان را تایید کرد.
راننده جوان گفت که افراد وابسته به داعش به تازگی مردی را به دلیل کار در نزدیکی میدان هوایی که نیروهای ائتلافی در آن مستقر بودند، کشتند. اما مانند ادا، مشکل است که بگوئیم این اغراق آمیز بوده یا درست بوده است.
مالک در بهسود گروهی از مردم را از مناطق مختلف در خانه خود جمع کرد و با آنها داستانهایی از فرار داعش نقل می‌کرد. بیشتر داستان‌ها شبیه هم بودند، اغلب بدون تقاضای هیچ چیز خاصی، افراد وابسته به داعش هر کسی که فامیلی وابسته به دولت داشت را می‌کشتند، تهدید می‌کردند و شکنجه می‌دادند. همچنین آنها گفتند که این افراد سربند مشکی با نوشته‌های مذهبی داشتند.
اگرچه ظاهرا در میان افراد داعش هم افراد خارجی و هم داخلی حضور دارد، اما هیچ کس نمی‌داند که آنها چه کسانی هستند، اهل کجا هستند و پس از حمله به کجا می‌روند.
«کامران» پسر 15 ساله اهل منطقه کوت، چگونگی تهدید خانواده‌اش با «شب‌نامه» را بازگو کرد.
خانواده این پسر قبل از بازگشتن افراد وابسته به داعش خانه را ترک کردند.
«عبدالوهاب» پسر 17 ساله اهل منطقه«رودات» گفت: آنها 3 پسر عموی او را اعدام کردند که یکی از آنها برای همکاری با دانشگاه خصوصی هدف قرار گرفت اگرچه هیچ ارتباط مستقیمی با دولت نداشت. هرچند که اقدامات گروه داعش ترسناک و وحشتناک هستند، خشونت در ولایت ننگرهار جدید نیست. ساکنان این ولایت سال‌ها از خشونت و تهدیدهای طالبان رنج می‌بردند.
پایگاه اصلی داعش در منطقه «اچین» است، منطقه‌ای که افراد آن ظاهرا از طریق دره «تیراه» وارد شده‌اند. این دره پناهگاه افراطیان در منطقه خیبر ایجنسی پاکستان است.
یکی از ساکنان اچین در اوایل ماه فوریه گفت: در مناطقی که داعش حکمرانی می‌کند، افراد وابسته به این گروه به طور آزادانه فعالیت می‌کنند و قوانین دلخواه خود را مانند سیگار نکشیدن اعمال می‌کنند و اگر به مسجد نروید، آنها شما را می‌زنند و برای چند روزی زندانی می‌شوید.
آنها زنان محلی که در کنار مردان در مزارع کشاورزی کار می‌کردند را منع کردند. اگرچه او ادعا کرد که داستانهایی در مورد افراد داعش که زنان محلی را مجبور به ازدواج می‌کنند، درست نیست.
در حالی که ساکنان هنوز هم اجازه ورود و خروج از منطقه اچین را دارند، برخی افراد ادعا می‌کنند که داعش پاسگاههایی ایجاد کرده‌اند و همه را ملزم به کسب اجازه می‌کنند، یک برگه دستنویسی که بیانگر حضور حکمرانی داعش می‌باشد.
از زمانی که حمله اخیر دولت در مقابل داعش در اچین شروع شد، این وضعیت تغییر کرده است. میزان چنین تغییراتی نامشخص می‌باشد.
دولت در ابتدا ادعا کرد که اچین را در 18 فوریه تصاحب کرده است، در یک بیانیه مطبوعاتی رسمی که در 13 مارس منتشر شد، آمده بود که اگرچه در برخی بخش‌های از این منطقه پاکسازی شده است، اما داعش هنوز هم در برخی از مناطق حضور دارد.
حتی روزنامه‌نگارانی که از منطقه اچین در اواخر ماه فوریه بازدید به عمل آوردند، متوجه شدند که این منطقه یکبار دیگر تحت کنترل دولت درآمده است. اما منابع محلی در 8 مارس ادعا کردند که داعش دوباره کنترل بیشتر شهرستان اچین را در اختیار گرفته است و نیروهای دولتی را به مراکز منطقه‌ای و اطراف آن محدود شده‌اند.
«عصمت‌الله شینواری» عضو پارلمان افغانستان از ننگرهار گفت که داعش در این ولایت شکست نخورده است و اینکه امیدوار است که دولت اقدامات بیشتری را علیه این گروه تروریستی انجام دهد. اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان ادعا کرد که داعش در ننگرهار در حال فرار است و افغانستان قبرستان آنها خواهد شد.
یکی از ساکنان اچین مانند بسیاری از ساکنان دیگر می‌گوید که داعش پول زیادی دارد. این گروه به افراد خود ماهی 500 تا 1000 دلار می‌پردازد. این میزان حقوق در کشوری داده می‌شود که گارد امنیتی آن معمولا بیش از 200 دلار در ماه بدست نمی‌آورد. مقامات محلی مدعی هستند که 2000 فرد وابسته به داعش در اچین در اوایل ماه فوریه بودند که این آمار نمیتواند تایید شود. اما اگر این آمار درست باشد، بدان معناست که تمام جنگجویان آن در افغانستان بین 1000 تا 3000 جنگجو است که در اچین مستقر هستند.
این فرد اهل اچین برخلاف اینکه در مرکز منطقه تحت کنترل داعش زندگی کرده است، ظاهرا چیزی در مورد افراد آن نمی‌داند. اما آنها واقعی هستند. یک ویدیوی تبلیغاتی در بسیاری از گوشی‌های همراه محلی به اشتراک گذاشته شده که به پاییز 2015 میلادی بر می‌گردد و نشان می‌دهد که افراد وابسته به داعش که مشکی پوشیده‌اند، یک پاسگاه پلیس مرزی افغانستان در اچین را مورد حمله قرار می‌دهند.
بر اساس گفته مقامات محلی، لهجه متفاوت پشتوی این جنگجویان به طور واضح نشان می‌داد که آنها از منطقه قبایلی اورکزی پاکستان هستند.
زمانی که از آنها پرسیده شد که داعش چطور در ننگرهار پناهگاه ایجاد کرده است در حالی که در دیگر مناطق با شکست مواجه شده است، بیشتر مردم هم‌مرز بودن با پاکستان، حقوق بالای آنها و تبلیغات این گروه را دلیل آن عنوان کردند.
هم‌مرز بودن با پاکستان به تنهایی می‌تواند دلیل محکمی باشد. تلاش‌های گروه داعش در ولایت هلمند با مرزهای طولانی و مرزهای مهار نشده موفقیت‌آمیز بوده است که نسبت به مناطق قبیله‌ای کوهستانی ننگرهار برای عبور از آن راحت‌تر است.
بیشتر رهبران مشهور گروه تروریستی داعش طالبان پاکستانی ناراضی از مناطق قبیله‌ای نشین هم‌مرز با ننگرهار می‌باشند. گروه داعش حوزه‌های قبیله‌ای روشنی در ننگرهار ندارد و با توجه به چهره اسلامی، دستور کار خشک و مذهبی آنها به طور کلی با رسم و رسومات قبیله‌ای نمی‌خواند.
برخی از قبیله‌های وابسته به داعش ننگرهار مانند قبیله اورکزی برخلاف قبیله‌های دیگر، پاکستانی و خارجی هستند.
«نواب مومند»یک روزنامه نگار افغان با اطلاعات منطقه و قبیله‌های آن حدس زد که ساختار قبیله‌ای در ننگرهار نسبت به ولایات دیگر از بین رفته است. به طور مشابه، شبکه تحلیلگران افغان در گزارشی اعلام کرد که شبه‌نظامی‌گری در شرق نسبت به جنوب افغانستان بیشتر شکسته شده است که این امر زمینه ظهور گروههای جدیدی مانند داعش را آسان‌تر کرده است.
«ذبیح‌الله نعمت» فعال جوان در ننگرهار اشاره کرد که تروریست‌های بین‌المللی که اغلب عرب هستند بیشتر در میان افراد داعش در ننگرهار نسبت به دیگر مناطق افغانستان حضور دارند. آنها در این منطقه از زمان «جهاد علیه شوروی» در 1980 میلادی فعال هستند.
اگرچه پیشرفت گروه داعش بدون عقب نشینی هم نبوده است. اولین و مهمترین عملیات دولت در اچین انجام شد. نیروهای آمریکایی پس از اجازه هدف قرار دادن افراد داعش در افغانستان در ماه ژانویه، حملات هوایی در ننگرهار را سرعت بخشیدند.
اما این گروه تنها در اچین و از آسمان مورد حمله قرار نگرفت. در منطقه «بتی کوت» که در جاده اصلی بین جلال‌آباد و پیشاور پاکستان موقعیت دارد، گروه داعش به طور مدام در ماه ژانویه پس از حمله طالبان و دولت شکست خورده است.
هنوز هم مشکلاتی در بتی کوت وجود دارد. «نعمت الله نورزی» فرماندار محلی گفت که طالبان بیشتر مناطق تحت کنترل داعش را تصرف کرده است. شش محافظ نورزی نشان می‌دهد که بتی کوت برای عامه مردم امن نیست.
علاوه بر آن، ساکنان محلی مانند قبیله شینواری که در اچین و دیگر مناطقی که داعش در آن حضور دارند، بر ضد افراد داعش قرار گرفتند و با آنها مبارزه می‌کنند. در ابتدا، تضادهایی بین قوانین داعش و رسم و رسومات قبیله‌ای منجر شد که شینواریایی‌ها اسلحه به دست بگیرند. اما مسئله‌ای که آتش آن را شعله‌ورتر کرد، اعدام رهبران قبیله شینواری داعش در ماه اکتبر 2015 میلادی بود که آنها را مجبور بر نشستن بر روی بمب کرد و آنها را منفجر کردند.
اگرچه ساکنان محلی گفتند که دولت تمایلی برای حمایت این خیزش علیه داعش نشان نداد، حتی برخی از ساکنان ادعا کردند که دولت این کار را درحالی ممنوع اعلام کرد که کابل در مورد پیامدهای طولانی مدت گروهی که خارج از نیروهای رسمی دولت وجود داشته باشند، نگران است.
جستجوی داعش در ننگرهار مانند تکه نان کوچکی است و عملیات‌های فعلی دولت در این ولایت ممکن است بخشی از پناهگاههای این گروه تروریستی را نابود کرده باشد.
فعالیت این گروه به مناطق خاصی محدود شده است. به نظر می‌رسد که تاثیر واقعی آن کمتر از ترس‌های گسترده موجود است. سرانجام باید دید که این گروه تروریستی تا کی می‌تواند فشارهای افزاینده از جانب طالبان، دولت کابل، نیروهای قبیله‌ای و حملات خارجی را تحمل کند.
انتهای پیام/.
