صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد؛ پنجره‌ای به تاریخ گذشته یک ملت

به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، در تشریح اهمیت صنایع دستی باید گفت بر خلاف تولیدات ماشینی، با گذشت زمان و فرسودگی دستگاه ها نه تنها از کیفیت شان کاسته نمی شود بلکه تولید کنندگان با افزایش مهارت و به کارگیری خلاقیت های جدید، ارزش و افزوده بیشتر ایجاد می کنند.

صنایع دستی با قابلیت های ویژه خود از جمله عدم نیاز به سرمایه گذاری زیاد و امکان ایجاد و توسعه آن در مناطق روستایی می تواند نقش مهمی در اشتغال جوانان روستایی و توسعه روستاها ایفا کند.

صنایع دستی از آن نظر که نمود بسیار روشنی از ماهیت، فرهنگ و هنر اقوام مختلف ایرانی و پنجره ای به تاریخ گذشته این ملت است از قابلیت لازم برای تبدیل شدن به یکی از جاذبه های برتر صنعت گردشگری برخوردار است.

صنایع دستی عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد همانند دیگر عشایر ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است و چون دامپروری و پرورش دام یکی از محورهای اصلی زندگی آنهاست.

پشم و موی حاصل از طریق دامداری به مصرف تهیه و تولید صنایع دستی و دستبافت های متعددی می گردد که عشایر این خطه می توانند علاوه بر مصرف شخصی، بخشی از آنها را به عنوان صنعت دستی به جامعه غیرعشایری عرضه کنند.

صنایع دستی به دلیل برخورداری از بار فرهنگی و دارا بودن جنبه های هنری می‌تواند عامل ترویج عناصر فرهنگی در نقاط مختلف کشور و حتی فراسوی مرزها باشد.

استان کهگیلویه و بویراحمد با توجه به متنوع بودن صنایع دستی آن می‌تواند به عنوان مهمترین عامل برای کشف، جذب و پرورش جوانان خلاق، هنرمند و همچنین تشویق و ترغیب سرمایه گذاری بخش خصوصی به منظور حضور در این بخش به ویژه برای ایجاد بازارچه های صنایع دستی سیاست گذاری در راستای فروش و صادرات کالاهای خود باشد.

تولید 20 تن صنایع دستی  و صادرات چمدانی به نام سایر استان‌ها

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه سالانه 20 تن صنایع دستی در این استان تولید می شود، گفت: صنایع دستی این استان به صورت چمدانی از طریق سایر استان های دیگر صادر می‌شود.

داریوش بهروزی با اشاره به اینکه تاکنون هیچ گونه صادرات صنایع دستی در این استان صورت نگرفته است، اظهار کرد: نبود کارگاه‌های پایه تکمیلی از جمله رنگرزی، ریسندگی و شور پرداخت دلیل صادر نشدن صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد از طریق استان است.

وی بیان کرد: سالانه 20 تن صنایع دستی در این استان تولید می‌شود که هر کیلوی آن معادل یک متر به ارزش یک میلیون ریال است.

بهروزی ابراز کرد: شور پرداخت از جمله کارگاه های مهمی بوده که برای صادرات صنایع دستی لازم است.

منسوخ شدن 10 رشته صنایع دستی در کهگیلویه و بویراحمد

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد از منسوخ شدن 10 رشته صنایع دستی در این استان خبر داد و گفت: پیگیریم این رشته ها احیا شوند.

محمود باقری به تسنیم می‌گوید: گلیم بافی، مشته، جاجیم، گلیم فرش، سبد بافی، نمد مالی، سفال گری، حور و خورجین، نمکدان و سفره نان از جمله صنایع دستی منسوخ شده و در حال منسوخ کهگیلویه و بویراحمد است.

فعالیت 30 تا 35 هزار نفر در زمینه صنایع دستی استان

مدیرکل میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: 30 تا 35 هزار نفر در این استان در زمینه صنایع دستی فعالیت دارند، تصریح کرد: از این تعداد تاکنون 4 هزار و 900 نفر شناسنامه دار و در سامانه ویستا ثبت شده اند.

باقری افزود: تاکنون 2 هزار و 500 نفر از بافندگان این استان بیمه شده اند که باید هر نفر برای سه ماه 105 هزارتومان به حساب تامین اجتماعی پرداخت کنند که می توانند هم از خدمات درمانی و هم بازنشستگی این سازمان استفاده کنند.

وی بیان کرد: هر فردی که در زمینه صنایع دستی فعالیت دارد می‌تواند به اداره میراث فرهنگی مراجعه تا به اداره فنی و حرفه ای برای دریافت کارت مهارت معرفی شود که بعد از آن توسط تامین اجاتماعی بیمه شوند.

صادرات صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد مغفول مانده است

معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه صادرات صنایع دستی این استان مغفول مانده است، می گوید: استان ظرفیت مناسبی در زمینه صنایع دستی دارد که می تواند یکی از مهمترین قطب های صادارت در کشور باشد.

حمید جهانبین خاطرنشان کرد:  این استان بهترین ظرفیت را در زمینه صادرات صنایع دستی از جمله گلیم، خرجین، جاجیم و گلیم فرش دارد که متاسفانه تاکنون بنا به دلایل مختلفی نمود عینی پیدا نکرده است.

قالی بافی

این محصول از دیر باز تاکنون از جایگاه خاص و ویژه ای برخوردار بوده و به دلیل مرغوبیت و منحصر به فرد بودن آن و همجواری با عشایر استان های فارس و خوزستان و دیگر استان ها از نظر رنگ و نقش تاثیرات به‌سزایی گرفته است.

قالی‌ها در ابعاد کوچک مانند یلمه و خرسک در استان بافته می‌شود ولی متاسفانه با ورود نقش ها و طرح های امروزی رو به فراموشی و منسوخ شدن و جایگزینی طرح و نقش اصیل عشایری استان شدند.

ویژگی منحصربه فرد بودن قالیهای استان را می توان در بهره گیری از نقوش هندسی و اصیل و همچنین در استفاده از مواد اولیه طبیعی جستجو کرد.

گلیم بافی

هم اکنون مهمترین محصولی که در استان کهگیلویه و بویراحمد بافته می شود گلیم است که معمولا به صورت دورو و در ابعادهای متفات بافته می شود.

اغلب دارها از جنس فلزی و از نوع عمودی هستند و مواد بافت نیز فرق دارد، رنگ ها و طرح ها همه بصورت اصیل و هندسی هستند و امروز نوع برجسته آن نیز در این استان بافته می شود که از زیبایی خاص و منحصر به فردی برخوردار است.

جاجیم بافی

جاجیم بافی یکی از دست بافت های شاخص استان کهگیلویه و بویراحمد است که به شیوه افقی و روی زمین بافته می شود به طوری که در این شیوه تارها معمولا رنگی و پودها به اقتضای مسیر رنگی هستند.

در جاجیم نقش ها معمولا چهارخانه، راه راه و زیگزاگ و غیره ساخته می شوند، نوع بافت آن گلیم بافت و چهار پیز یا چهار کمانه بافته می شود و در پایان منگوله هایی برای تزیین به آن اضافه خواهد شد.

جاجیم در گذشته بیشتر کاربردی و روانداز بوده و در حال حاضر به صورت تزئینی در مراسمات و جشن ها از آن استفاده می شود.

مشته بافی

گلیم یک رو، ویژه و خاص روستای درغک دیشموک از توابع شهرستان کهگیلویه است و هم اکنون به ثبت ملی رسیده است.

شیوه بافت آن مانند سایر دست بافته ها است ولی به این صورت که نخ ها را بدون گره دور تارها می پیچند.

ویژگی منحصر به فرد این محصول این است که وارانه بافته می شود و بافنده بدون استفاده از نقشه و ذهنی نقوش متفاوت زیبایی می بافد که اصلا در رویه طرف حود پیدا نیست ولی پس از اتمام کار مشخص می شود که قابل تحسین است و این امر مهارت زیادی را می طلبد.

مفرش بافی

نوعی بافت سوزنی و در بعضی مواقع گره دار است که به شکل مکعبی و به طول 1.5 و به عرض 80 سانتی متر و ارتفاع 80 سانتی متر بافته می شود.

در گذشته به عنوان رختخواب پیچ و به جهت نگهداری رختخواب و وسایل پوششی خانوارهای عشایری استفاده می شد ولی امروزه در ابعاد کوچکتر و مسافرتی رواج گسترده ای دارد.

رند بافی

یکی دیگر از دست بافت های استان کهگیلویه و بویراحمد رند بافی است که در این شیوه نخ پود زمینه را در بین پودهای پیچیده می بافند.

پود را به صورت افقی، عمودی و مایل می توان بافت که خواب آن یا همه در یک ردیف یا به صورت متناوب در جهت مخالف بافته می شود در صورتی که در یک جهت باشد طرح خاصی به وجود نمی آید ولی در راستای مخالف شکل بصورت جناقی درست می شود.

گچمه بافی

در واقع نوعی بافت است با تلفیق گلیم بافی و قالی بافی که نقوش بیشتر برجسته و گره دار هستند، این محصول جز هنرهای شاخص صنایع دستی استان است.

این هنر و صنعت در کهگیلویه و بویراحمد در حال فراموشی بود که احیاء شد و در حال حاضر از دست بافت های زیبای این استان محسوب می شود.

سفره بافی

کاربرد بافت سفره در استان کهگیلویه و بویراحمد مخصوص پخت نان محلی است به این صورت که قبل از شروع کار سفره را پهن کرده و مقداری آرد و وسایل نان پختن روی آن قرار می گرفت.

این کار از ریختن هر نوع اضافات خمیر، آرد یا نان روی زمین بخاطر قداست نان جلوگیری می شد و معمولا از جنس پنبه در بافت آن استفاده می شود.

نمد مالی

این هنر و صنعت در گذشته به صورت کارگاهی توسط مردان عشایری انجام می شد و در سال های اخیر از رواج افتاده است.

به سبب وجود پشم دام های مردم این استان به عنوان یک زیرانداز و همچنین پوشش لباسی به خصوص پوپان ها مورد استفاده قرار می گرفت.

سیاه چادر بافی

سیاه چادر با ویژگی خاصی که داردسال های سال به یک صورت و طرح باقی مانده و چنین به نظر می رسد که اوج این هنر در مراحل اولیه اختراع قرار دارد.

این محصول که برای پوشش سرپناه جامعه عشایری بوده از موی بز که خاصیت مویینگی داشته یعنی در هنگام بارندگی منفذهای آن بسته و از ورود باران به داخل جلوگیری می کند و در فصل گرما نیز این منفذها محلی برای ورود هوای خنگ خواهد بود ولی متاسفانه بافت آن در حال فراموشی است.

لباس‌های محلی

لباس های سنتی کهگیلویه و بویراحمد از معدود لباس های سنتی کشور هستند که ورود بیگانگان نتوانسته بر آنها تاثیر بگذارد بطوری که در بسیاری از روستاها و حتی شهرهای استان از این لباس ها استفاده می شود.

این فرم لباس تشکیل شده از چارقد یا لچک، مینا، دامن قری در بین زنان و کلاه نمدی جقه زناره و شال در بین مردان است.

گلیم برجسته

یک نوع گلیم است که مانند گچمه بافی نقوش به صورت قالی بافی بافته می شود و در برخی از این نوع محصول زمینه به صورت برجسته و گره دار است.

رودوزی‌های سنتی

رودوزی های سنتی یا نقش دوزی معمولا روی پارچه های مخصوص برای تزیین بالشها و لباس های سنتی و دیگر وسایل خانه استفاده می شود در گذشته جز ضروریات یک خانواده عشایری بوده ولی متاسفانه امروزه با ورود ماشینی آن و نقوش مدرن در حال منسوخ شدن است.

انتهای پیام /