نقالی و شاهنامه‌خوانی در نوروزگاه اصفهان/ نمایش‌هایی که هویت ایرانی در دل خود دارند
اجرای هنرهای اصیل ایرانی برای مردم آشنایی آن‌ها با تمدن و بخش هویتی تاریخ را فراهم می کند و این پیوند، در شکل‌گیری شخصیت فرهنگی افراد بسیار تأثیرگذار است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، سرزمین کهن ایران‌زمین به پاس داشت نوروز و بهار طبیعت در تاریخ و فرهنگ و تمدن خود آداب و آئینی دارد که امروز بخشی از آن‌ها فراموش‌شده‌اند و یا اینکه بیشتر توسط برخی هموطنان گرامی داشته می‌شود.
آئین‌هایی که هرکدام به مناسبت‌های مختلف برنامه‌های ویژه و خاطره‌انگیزی را خلق می‌کند و اجرای آن‌ها تمدن و فرهنگ اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارد که برای حفظ آن‌ها باید تلاش کرد.
یکی از این مناسبت‌ها، عید نوروز است که وسعتش تنها به ایران عزیزمان خلاصه نمی‌شود، آئینی که در کشورهای خاورمیانه و شرق آسیا پس از چندین هزار سال هنوز گرامی داشته می‌شود و شکوه ورود به بهار این فصل دوست‌داشتنی خداوند جشن گرفته می‌شود.
یونسکو نیز برای این آوردگاه و به پاس آئین‌هایی که در دل نوروز باستانی است در 12 کشور صاحب آئین نوروز ویژه برنامه‌ای را برگزار می‌کند که این برنامه در ایران نیز به‌طور همزمان در 12 استان برگزار می‌شود.
اصفهان یکی از مراکزی است که به یمن تاریخ، تمدن و فرهنگی که در خود دارد میزبان چنین آئین کهنی است، در نوروزگاه نمایش منسوخ شده روحوضی، نقالی، شاهنامه‌خوانی، تفال به حافظ، سمنو پزان، قاشق‌زنی و فال‌گوش، بازی چوگان و سایر آئین‌ها برگزار می‌شود.
ذکر این نکته ضروری است، اینکه نمایش منسوخ شده روحوضی که سالیان سال است اجرا نمی‌شود و نسل‌های جدی هیچ شناختی از هنر کهن سرزمینشان ندارند با این اجرا آشنا می‌شوند.
اما قرار است این نمایش منسوخ‌شده باز هم به مناسبت نوروز در شهر اجرا شود؛ مرتضی ریحانی کارگردان تئاتر اصفهانی پیرامون اجرای نمایش روحوضی به تسنیم گفت: نمایش روحوضی یا سیاه بازی نمایشی طنز و کمدی بوده که در زمان قدیم در بین مردم رواج داشته و در مراسم عروسی و جشن‌ها و مهمانی‌های برگزار می‌شده است.
وی گفت: در قدیم خانه‌ها دارای حیاط بزرگ و حوض بزرگ بودند که روی حوض که بلندتر از سطح زمین بوده تخته‌ای می‌گذاشتند و شروع به اجرای نمایش می‌کردند.
این کارگردان اصفهانی تئاتر بیان کرد: این نمایش با حالت کمدی که در خود داشته انتقادهایی هم به میزبان با لحن طنز آمیز داشته و نکته جالب اینکه بیشتر دیالوگ‌هایی که مطرح می‌شده همه بداهه بوده است.
نقالی و شاهنامه‌خوانی در نوروزگاه اصفهان
نقالی و شاهنامه‌خوانی نیز از دیگر برنامه‌هایی است که در نوروزگاه به اجرا گذاشت می‌شود، نقل داستان از قدیم تاکنون جذابیت خودش را دارد و هر شخصی تمایل به شنیدن داستان را نشان می‌دهد.
در نقالی نقال بازگو کننده داستان‌های حماسی و پهلوانی ایرانی است فردی که داستان‌ها را به شیوایی هر چه تمام تر نقل می‌کند، ریحانی در مورد این اجرا نیز گفت: نقالان هنرمندان حرفه‌ای هستند که کار خود را به‌خوبی می‌دانند آن‌ها می‌دانند که چه قسمتی از داستان برای مخاطب مهیج‌تر است به همین دلیل در نقل داستان وقفه و کش دادن متن را انجام می‌دهند.
این کارگردان تئاتر بیان کرد: در واقع کسی که نقالی می‌کند در بالا و پایین آوردن و لرزاندن و لحن صدا و استفاده از حرکت درست استادی تمام دارد و به همه این مسائل وارد است.
در کتاب هنر نقالی در ایران آمده است "نقالان خوش بیان با صدایی بم و زنگ دار که گویی از اعماق اساطیر به گوش می‌رسید به نقل داستان‌هایی پر آب و تاب از شاهنامه می‌پرداختند و عده‌ای از آنان چنان در ایجاد حال و هوای قهرمانی و تفسیر پندهای فردوسی مهارت داشتند که آرزوی قهرمان شدن را بر دل شنوندگان می‌انداختند.
به این ترتیب، با افزایش اشتیاق شنوندگان، این قهرمانان بر بوم نقاشان متولد شدند. نقاشان قهوه‌خانه، تصاویر پهلوانانی چون رستم و حسین کرد را با تأثیر از توصیف دقیق نقالان تصور و ترسیم می‌کردند و بالاخره برای همراهی با داستان، تصاویری پر جزئیات و زنده به وجود آمد و بر دیوار قهوه‌خانه آویخته شد."
نوروزگاه سبب هویت‌بخشی می‌شود
محمد کریمی کارشناس فرهنگی با اشاره به میراث فرهنگی ناملموس شامل نقالی و شاهنامه‌خوانی و اجرای آن در بین مردم گفت: اینکه این هنرهای اصیل ایرانی برای مردم اجرا شود سبب آشنایی آن‌ها با تمدن و بخش هویتی تاریخ بوده که این پیوند در شکل‌گیری شخصیت فرهنگی افراد بسیار تأثیرگذار است؛ فرهنگی دارای عناصر مختلفی دارد که با نشان دادن این عناصر می‌توان ریشه‌های آن را نگه داشت.
وی گفت: این نمایش‌های سنتی و کهن سبب می‌شود تا شخص به فرهنگ و تاریخ خود احساس تعلق کند و متوجه شود که صاحب فرهنگی غنی است که باید از آن محافظت کند وقتی شخصی در برابر فرهنگ خود احساس تعلق کند کمتر مورد تهاجم فرهنگی قرار می‌گیرد.
این کارشناس فرهنگی افزود: برنامه نوروزگاه در اصفهان فرصتی است تا نسل جدید و کودکان با فرهنگ و پیشینه خود آشنا شوند زیرا این‌گونه برنامه‌های فرهنگی به‌صورت مداوم اجرا نمی‌شود و این فرصت را باید غنیمت دانست.
انتهای پیام/
