آیا عربستان اولین بار است که از سلاح اقتصادی علیه لبنان استفاده می‌کند
این اولین بار نیست که عربستان برای مجازات لبنان به سلاح پول متوسل می‌شود، به این معنی که پیش از توقف کمک مالی حدود چهارمیلیارد دلاری به ارتش لبنان، در سال ۱۹۶۶ نیز سپرده‌های مالی فراوان خود را از سیستم بانکی لبنان خارج کرد.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این اولین بار نیست که عربستان برای مجازات لبنان و در ارتباط با سیاست خارجی آن به سلاح پول متوسل می‌شود، به این معنی که پیش از توقف کمک مالی حدود چهار میلیارد دلاری به ارتش لبنان و پیش از تشکیل حزب‌الله در سال 1982 و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1979 طرفهای سعودی نزدیک به خاندان حاکم در سال 1966 سپرده‌های مالی فراوان خود را از سیستم بانکی لبنان برداشت کردند.
تنها تفاوتی که در این خصوص وجود دارد اینکه در آن زمان دلیل عصبانیت عربستان از لبنان رویکرد عربی «افراطی» و بی‌کم‌وکاست لبنان بود.
در دهه شصت ریاض و قاهره بر سر جنگ در یمن و توسعه سوسیالیسم ناصری (عبدالناصر) با یکدیگر اختلاف پیدا کردند و در آن زمان ریاض در صدد برآمد با تشکیل هم‌پیمانی اسلامی این رویکرد عربی سوسیالیستی را از بین ببرد.
جالب اینکه «شارل حلو» رئیس جمهور وقت لبنان سیاست بی‌طرفی را در پیش گرفت و البته این سیاستی است که در لبنان پیشینه دیرینه دارد.
در مقابل «فیصل بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی نیز با وجود اینکه این موضع لبنان را بی‌احترامی تلقی کرد، اما در ظاهر از بی‌طرفی آن ابراز رضایت کرد.
در این میان همبستگی رسانه‌ای و مردمی لبنان با طرح وحدت عربی به مذاق شاه سعودی خوش نیامد با این حال دخالت نظام حاکم سعودی در به وجود آوردن تنش مالی در لبنان را تکذیب کرد.
بااین‌همه و به‌خلاف اظهارات رسانه‌ای فیصل، گزارش‌های دیپلماتیک محرمانه حاکی از این است که مسئولان بلندپایه سعودی به مسئولان آمریکایی اعتراف کردند که طرفهای سعودی در روند برداشت سپرده‌های خود از بانک‌های لبنان پیش از بروز بحران بین ریاض و قاهره دخالت داشتند.
تکاپوی سعودی برای تغییر موضع حمایت‌جویانه لبنان از سوسیالیسم عربی
یکی از این گزارش‌های دیپلماتیک آمریکایی اظهارات عبدالله بن فیصل را نقل می‌کند مبنی بر اینکه وی از موضع غیردوستانه لبنان در قبال عربستان بسیار عصبانی شده و درصدد برآمد با کمک اسقف اعظم وقت لبنان به‌نام «پولس المعوشی» اقدامات مشخصی را برای تغییر این موضع لبنان اتخاذ کند.
یکی از کارمندان سفارت عربستان در بیروت به المعوشی خبر داده بود که فیصل دستور داده است یکصد میلیون لیره از بانک‌های لبنان از جمله بانک «انترا» برداشت شود.
المعوشی به‌نوبه خود به «جان کالی» خبرنگار کریستین ساینس مانیتور گفت که تمام نفوذ خود را به کار گرفت تا دولت «عبدالله الیافی» نخست وزیر وقت لبنان را سرنگون کرده و شارل حلو را به‌سمت سیاست دوستانه‌تر در قبال عربستان و آمریکا به‌جای مصر به‌رهبری جمال عبدالناصر، سوق دهد.
چه‌بسا تعدد منابع نقل این اطلاعات موجب کاهش مصداقیت و اعتبار آن شود اما آنچه دو مسئول بلندپایه سعودی به مسئولان آمریکایی خبر دادند در یک سند دیگر نیز ذکر شده است به‌گونه‌ای که فرضیه برداشت اموال از بانک‌های لبنانی را تقویت می‌کند.
اولین نفر امیر «محمد بن فیصل» است که در آن زمان مدیر دفتر شیرین سازی آب بود به این معنی که وی به مسئولان آمریکایی در جده گفت که وی پیش از بحران معروف به بحران بانک انترا به دوستان خود گفت که اموال خود را از بانک‌های لبنان برداشت کنند.
وی با ابراز نارضایتی از تورم در لبنان گفت که لبنانی‌ها به‌ضرر دیگران کسب درآمد می‌کنند و دیگر در صدد اقامت در آنجا نیست.
مسئول دوم نیز «محمد ابراهیم مسعود» معاون وزیر خارجه وقت سعودی بود که بر اساس یکی از اسناد، اعتراف کرد که برداشت پول سعودی‌ها از بانک‌های لبنانی انجام گرفت و احتمال دارد این اقدام در بسته شدن بانک انترا تأثیر گذاشته باشد.
تلاش واشنگتن برای جلوگیری از مجازات مالی لبنان به‌دست عربستان
نکته قابل ملاحظه اینکه واشنگتن با وجود دشمنی با توسعه ناسیونالیسم عربی به‌رهبری عبدالناصر تلاش کرد ریاض را از اینکه برای مجازات دولت لبنان به برداشت سپرده‌های خود از بانک‌های لبنان متوسل شود، منصرف سازد.
واشنگتن متوجه شده بود که شکست بانک‌های لبنانی به‌نفع راهبرد آمریکا و متحدانش در منطقه نیست چرا که نظام اقتصاد آزاد لبنان تکذیب آشکار آموزه‌ای سوسیالیسم عربی است در نتیجه هرگونه ناآرامی در اقتصاد لبنان موجب تشویق تمام حامیان این رویکرد سوسیالیستی و دشمنی با آمریکا و متحدانش می‌شد.
بر اثر این اطلاع‌بخشی آمریکا بود که ریاض از شدت ادعاهای خود کاست.
اما «انور علی» مسئول مالی شماره یک عربستان نیز اعلام کرد که در آمار برداشت سپرده‌ها از لبنان مبالغه شده است و حجم زیادی از این برداشت‌ها در واقع اموال کویتی است و سرزنش عربستان در این خصوص حاصل شایعه پراکنی‌های مغرضانه و بدون سند است.
فرصت‌طلبی آمریکا برای جذب سرمایه‌گذاری‌های عربی
در واقع مبالغ زیادی از سپرده‌های کویتی عملاً اندکی قبل از بحران بانک انترا برداشت شده و به بانک‌های آمریکایی منتقل شد آن هم در حالی که آمریکا سود بانکی را افزایش داده و «دیوید راکفلر» مدیر بانک «چایس منهتن» به‌منظور جذب سرمایه گذاری‌ها عازم چند کشور عربی حوزه خلیج فارس شد.
به این ترتیب این اقدامات به این معنی است که سیاست به‌تنهایی نمی‌تواند توجیهی برای حرکت این سرمایه گذاری‌ها باشد بلکه نشان می‌دهد که سعودی‌ها تلاش کردند که از افزایش بالا رفتن سود بانکی برای به کرسی نشاندن رویکرد سیاسی خود استفاده کنند.
در همین ارتباط چه‌بسا عربستان همان سیاست‌ها را امروز نیز در پرتوی هزینه‌های جنگ یمن و ریاضت مالی عربستان به اجرا گذاشته باشد.
به هر حال ماهیت درگیری بر سر ملی‌گرایی عربی از دیروز تا امروز کاملاً متفاوت شده است به این معنی که انگیزه‌ها و اهداف و راهبردهای اجرایی آن تغییر کرده است.
به‌عبارت بهتر در دهه شصت عربستان نیت خود برای مجازات لبنان را تکذیب کرد و برای برداشت پولهایی که در قالب بخشش‌های رسمی به لبنان اعطا کرده بود، از کانال‌های رسمی استفاده نکرد زیرا در آن زمان به‌خلاف امروز بین رسانه‌ها و چهره‌های سرشناس حاکم در لبنان نفوذی نداشت.
عربستان سیاست‌های دیرینه را در قالبی جدید تکرار می‌کند
به هر حال عربستان در آن زمان با طرح سیاسی مبتنی بر ترقی‌خواهی و مردمی و سوسیالیستی که با اسرائیل و برنامه‌های امپریالیستی غرب مقابله می‌کرد، به مبارزه برخاست و امروز بر سر نفوذ منطقه‌ای از در دشمنی و جنگ با ایران برآمده و در این راه از شعارهای ملی‌گرایی عربی استفاده می‌کند حال آنکه حتی حامیان سعودی از پوشالی بودن این شعارها با خبر هستند.
منبع: السفیر لبنان
انتهای پیام/ر*
