معارضه سوریه، پرچم سفید وین

به گزارش خبرگزاری تسنیم، شرکت دوگروه عمده تروریستی (موسوم به احرار الشام و جیش الاسلام) در مذاکرات یا به‌تعبیر درست‌تر گفت‌وگوهای وین و مواجهه سیاسی آنان با نمایندگان رسمی دولت سوریه در این شهر، یک اتفاق مهم به حساب می‌آید البته نه به این معنا که این دو گروه و یا موضعگیری آنان درباره مسائل سوریه اهمیت دارد. این دو گروه در عداد گروههای درجه 2 و حتی 3 سوریه به حساب می‌آیند. اهمیت این رویداد در این نکته است که آمریکا و کشورهای منطقه‌ای وابسته به آن نظیر ترکیه، عربستان و قطر 4 سال پس از درگیری امنیتی و نظامی علیه دولت سوریه، با مشارکت در گفت‌وگوهای ژنو، اعتراف می‌کنند که برنامه نظامی و امنیتی علیه دمشق به نتیجه نرسیده است.

دو گروه تروریستی احرار الشام و جیش الاسلام در گفت‌وگوهایی که طرف دیگر آن مقامات رسمی سوریه بوده‌اند، در متن اتفاقات دیگر قرار دارد و با آنها عمق و اهمیت این ملاقات‌ها معلوم می‌شود. در همین روزها وزارت خارجه آمریکا رسماً اعلام کرد که دوره (18ماهه) گذار با محوریت اسد سپری می‌شود و در عین حال او حق دارد بار دیگر کاندیدا بشود. این در حالی است که مقامات رسمی آمریکا بارها اعلام کرده بودند که بشار اسد هیچ جایگاهی در آینده سوریه ندارد! در همین روزها ترکیه پروسه بستن مرزهای جنوبی ــ مشترک با سوریه ــ را آغاز کرد و تاکنون بیش از 50 کیلومتر از مرزهای مشرف به منطقه حلب را بسته است و حال آنکه تا همین چند ماه پیش مقامات ارشد این کشور از لزوم ایجاد منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه ــ شامل حلب، ادلب و حسکه ــ صحبت می‌کردند که به‌معنای ایجاد امکان اتصال هوایی و زمینی ترکیه به عمق حدود 100 کیلومتری سوریه بود. ترکیه با بستن مرزهای مشترک خود با سوریه در واقع از یک طرف اعلام می‌کند که از موفقیت پروژه اسقاط حکومت دمشق و به قدرت رسیدن گروههای تروریستی وابسته به خود ناامید شده و از طرف دیگر بیانگر نگرانی آنکارا از سرازیر شدن گروههای تروریستی به ترکیه است.

همزمان با اقدام دولت ترکیه در بستن بخش‌هایی از مرزهای جنوبی خود، دولت اردن نیز که نگرانی‌های مشابهی دارد، از روش گذشته در حمایت از معارضه سوری در جوار مرزهای خود دست کشید و در جریان عملیات اخیر ارتش سوریه در منطقه شیخ مسکین واقع در شمال استان درعا که در مجاورت مرزهای اردن قرار دارد، مانع رفت و آمد نیروهای شبه‌نظامی وابسته به «جبههًْ النصره» به اردن شد. علاوه بر این ارتش اردن اطلاعات گسترده‌ای از موقعیت‌های نظامی جبههًْ‌ النصره را در اختیار ارتش سوریه قرار داد که این اطلاعات، کمک مهمی به ارتش سوریه بود. البته در جریان مسایل امنیتی چهار سال گذشته، اردن هیچ‌گاه به‌دلخواه خود با گروههای تروریستی که علیه بشار اسد وارد عمل شدند، همکاری نکرد چرا که سلفی‌ها در اردن بسیار قوی هستند و میدان یافتن گروههایی نظیر داعش و النصره در اردن، این کشور را در کام بحران شدید امنیتی قرار می‌دهد و حال آنکه در مقایسه با دولت دمشق، امان قادر به مقاومت نیست. در سالهای گذشته از یک سو آمریکایی‌ها و از سوی دیگر سعودی‌ها فشار شدیدی به دولت اردن برای ایفای نقش در پازل ضدسوری آمریکا وارد کردند و دولت اردن بی‌آنکه ایفای چنین نقشی را به‌نفع کشور خود بداند، با آن همکاری می‌کرد، از این رو وقتی اردن از حمایت از جبههًْ‌ النصره دست برمی‌دارد به‌منزله کم شدن فشار آمریکا و عربستان روی اردن است و این خود برآوردی از وضعیت عمومی جبهه و طرح‌های آمریکایی به دست می‌دهد.

موضوع دیگر این است که طی ماههای اخیر به‌وضوح وضعیت میدانی سوریه تغییرات مهمی کرده است. طی ماههای اخیر روند میدان و آنچه خارج از میدان اتفاق می‌افتد ولی ماهیت میدانی دارد، کاملاً به‌ضرر معارضه بوده است. در این ماهها معارضین مسلح عضو احرار الشام و جیش الاسلام ناچار شدند حومه دمشق را ترک کنند و زبدانی را که موقعیت استراتژیکی دارد تقریباً به‌طور کامل تخلیه نمایند. این دو اقدام از یک سو موقعیت امنیتی دمشق را تثبیت کرد و از سوی دیگر مرزهای لبنان و موقعیت حزب‌الله را بهبود بخشید. علاوه بر این طی هفته‌های گذشته ارتش و نیروهای مرتبط با آن منطقه وسیعی در حد فاصل حلب، حما، ادلب و لاذقیه را به محاصره درآورده و ارتباطات گروههای معارض را مختل کرده‌اند، کما اینکه در استان حمص، منطقه باستانی تدمر به محاصره ارتش سوریه درآمده است. ارتش همچنین در منطقه جنوب با آزادسازی منطقه شیخ مسکین که در مجاورت جولان و شمال استان درعا قرار دارد، ضربه سنگینی به تروریست‌ها و حامیان آن وارد نمود. مشارکت نیروی هوایی روسیه یک محور دیگر در تغییر شرایط و وضعیت سوریه بود. ورود فعال‌تر روسیه به پرونده امنیتی سوریه، اعتماد به نفس ارتش را بالا برد، نگرانی‌های تسلیحاتی آن را برطرف کرد و در سطح منطقه‌ای هم سبب تغییر معادله گردید. پس از آن اتفاق دیگری که افتاد این بود که معارضین با عقب‌نشینی مدافعین منطقه‌ای خود مواجه شدند و این در تضعیف روحیه آنان بسیار مؤثر بود. درگیری‌های به وجود آمده بین گروههای معارض که در هفته گذشته به کشته شدن بیش از 50 نفر از آنان منجر شد، عمق نگرانی‌های معارضین از شرایط پیش‌آمده را نشان می‌دهد.

در این شرایط مذاکرات وین که به‌شکل گفت‌وگوهای جداگانه و واسطه‌ای برگزار گردید، یک پیروزی بزرگ را برای مردم سوریه رقم زد. آمریکا طی سالهای گذشته روی تغییر دولت سوریه تمرکز کرد و با تشکیل ائتلافی از کشورهای غربی، عربی و منطقه‌ای تلاش کرد تا سرنوشت سوریه را در دستان خود و در خارج از محیط جغرافیایی سوریه رقم بزند. مذاکرات ژنو که عمدتاً مذاکرات دولت با بخشی از معارضین بود و با مدیریت نماینده دبیرکل سازمان ملل انجام شد، از یک طرف اعتراف  جهانی و منطقه‌ای به مشروعیت و تداوم دولت سوریه را در پی داشت و از سوی دیگر سرنوشت تحولات سوریه را به جمعی از نیروهای مختلف سوریه و با محوریت دولت سپرد که این هم به‌معنای کاهش مداخلات خارجی در امور سوریه محسوب می‌شود.

تن‌دادن غربی‌ها به مذاکراتی که در آن ایران، سوریه و روسیه کنار هم قرار دارند و گروههای ستیزه‌جو را به پذیرش دولت وادار می‌کند، یک پیروزی درخشان برای جبهه مقاومت و به‌خصوص سوریه به حساب می‌آید و این در حالی است که در یکی دو سال اخیر به‌دلیل مداخلات قلدرمآبانه آمریکا و بازی جنایتکارانه ترکیه، عربستان، قطر و بعضی دیگر از کشورهای منطقه، پرونده سوریه به‌شدت پیچیده شده بود، در این مدت جبهه مخالف سوریه با هزینه‌های فراوان بارها موج‌های سنگینی را با هدف انهدام دولت سوریه و قطع ارتباط آن با جبهه مقاومت به راه انداخت و کار هم بر دولت سوریه و حامیان آن سخت شد اما استقامت آنان در نهایت بر آن موج‌های سنگین فایق آمد. وقتی پس از این‌همه تلاش، بشار جعفری به‌عنوان رئیس هیئت نمایندگی سوریه پشت میز وین می‌نشیند و شرایط دولت سوریه را برای شنیدن حرف‌های معارضین مطرح می‌کند، همه می‌فهمند که جبهه آمریکایی ــ سعودی دست‌های خود را به‌علامت تسلیم بالا برده است.

در این میان دولت ترکیه تنها کاری که توانست انجام بدهد این بود که مانع مشارکت گروه کردی PYD به‌رهبری صالح مسلم در گفت‌وگو می‌شود که این ممانعت معادله را تغییر نمی‌دهد ضمن آنکه نوعی برانگیختگی کردی علیه دولت ترکیه را در پی می‌آورد کما اینکه مشارکت دادن دو گروه معارض مسلح یعنی «احرار الشام» و «جیش الاسلام» که با اصرار عربستان در لیست گروه‌های شرکت‌کننده در گفت‌وگوها گنجانیده شد، مسئله را تغییر نمی‌دهد. این دو گروه معارض برای شرکت در گفت‌وگوها دو شرط را مطرح کرده بودند؛ آزادی بعضی از زندانی‌‌هایشان توسط دولت و رفع محاصره از آنان در مناطقی که در محاصره ارتش قرار دارند که دولت زیر بار شرط دوم نرفت و تنها بخشی از زندانیان آنان را آزاد کرد. البته حتی اگر دولت دمشق به این دو شرط کاملاً عمل می‌کرد هم این مابه‌ازای زیادی در قبال پذیرش مشروعیت دولت دمشق از سوی معارضه محسوب نمی‌شد.

بحران سوریه با مذاکرات وین به نقطه پایان نمی‌رسد. هنوز هم سوریه در انتظار لایه‌های جدید بحران خواهد بود و لذا اعتراف بخشی از معارضه به دولت دمشق و یا اذعان آمریکا، ترکیه، عربستان و... به عدم امکان اسقاط نظام سوریه به‌معنای دست کشیدن آنان از توطئه نیست اما مهم این است که حالا هیچ کسی در سوریه تردید ندارد که تهاجم علیه دولت و ارتش سوریه به نتیجه نمی‌رسد هرچند هزینه‌های زیادی را به مردم سوریه تحمیل می‌کند. مردم سوریه هم‌اکنون با روحیه آماده‌تری با تروریزم مقابله می‌کنند و امیدشان به بازگرداندن شرایط زندگی در کشور بالا رفته است و این پیروزی بزرگی است.

انتهای پیام/*