ماجراجوئی‌های اردوغان
با اینکه سفیر سابق ترکیه در عراق می‌گوید سیاست‌های اردوغان، ترکیه را منزوی کرده، رئیس‌جمهور ترکیه رسماً هشدار بغداد برای خروج نظامیان متجاوز ترکیه از خاک عراق را رد کرد
به گزارش خبرگزاری تسنیم، با اینکه سفیر سابق ترکیه در عراق می‌گوید سیاست‌های اردوغان، ترکیه را منزوی کرده، رئیس‌جمهور ترکیه رسماً هشدار بغداد برای خروج نظامیان متجاوز ترکیه از خاک عراق را رد کرد و گفت حتی اگر عراق در شورای امنیت نیز طرح دعوا کند، آنکارا «هرگز» نظامیان خود را از عراق خارج نخواهد کرد ولی روند تحولات را طی نشست 3 جانبه میان ترکیه، آمریکا و اقلیم کردستان بررسی می‌کند.
دقیقاً بطور همزمان کنگره آمریکا بودجه‌ای را برای آموزش، تجهیز و هدایت پیشمرگه‌های کرد عراقی تصویب کرد که مستقیماً و بدون ارتباط با دولت بغداد، به اقلیم کردستان تخصیص یابد. رهبران کنگره دولت بغداد را به «طایفه‌گرائی» متهم ساختند و خاطرنشان کردند که بغداد قادر به حفظ عدالت در مناسباتش با اقلیم کردستان و سایر طوایف نیست و نباید کمک‌ها به اقلیم کردستان از طریق بغداد هماهنگ شود!
این کمک‌ها در چارچوب اهداف کنگره برای تحمیل نظام فدرالی به عراق و جدا کردن حساب اقلیم کردستان از دولت مرکزی صورت می‌گیرد که پیش از این، شرط اصلی اعطای یک کمک 700 میلیون دلاری به عراق معرفی شده بود.
اردوغان ضمن دعوت از «نیچروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق و دیدار با وی تلاش کرد یکبار دیگر وانمود کند که برای اعزام نظامیان به کردستان عراق به کسب نظر موافق بغداد نیازی نیست. اما این سئوال بطور جدی بدون پاسخ مانده است که آیا مقامات آنکارا تحمل رفتاری مشابه از سوی عراق درخصوص کردهای ترکیه را دارند؟ و آیا همان حسابی را که برای کردستان عراق گشوده‌اند، حاضرند عیناً برای هم میهنان کرد ترکیه هم اعمال کنند؟
این تکروی‌های اقلیم کردستان عراق از یکطرف و سوءاستفاده‌های ترکیه در جهت تجاوز نظامی به عمق 120 کیلومتری خاک عراق از طرف دیگر، خشم دولت، مردم و مراجع عراق را برانگیخته و در عین حال موجبات همبستگی و یکپارچگی سیاسی – اجتماعی در عراق را فراهم کرده است. حضرت آیت‌الله سیستانی مرجع عالی شیعه در عراق ضمن مخالفت با ورود نیروهای بیگانه به کشور، از دولت عراق خواست از حاکمیت و تمامیت ارضی کشور در مقابل هر تهدیدی محافظت کند. موج اعتراضات عظیم مردمی در حمایت از دولت و تقابل با تجاوز نظامی ترکیه نیز وحدت نظر مردم عراق در این زمینه را نشان داده است.
در یک حرکت غیرمنتظره، «اتحادیه میهنی کردستان» بزرگترین حزب سیاسی اقلیم کردستان عراق نیز ضمن رد تجاوز نظامی ترکیه، حضور نظامی بیگانه بدون کسب موافقت دولت بغداد را محکوم کرد. این بدان معنی است که حتی درون اقلیم کردستان عراق هم جناح بارزانی در اقلیت و انزوا قرار دارد و موافقت با تجاوز نظامی ترکیه، اولاً غیرقانونی است و ثانیاً تصمیمی انفرادی است که حتی در درون اقلیم کردستان هم درباره آن اجماع نظری وجود ندارد، هر چند حتی با اجماع نظر درون اقلیم نیز مسئله فرقی نداشت و همچنان غیرقانونی بود و این تصمیمی است که باید بغداد بگیرد نه اقلیم کردستان. گویا مقامات اقلیم کردستان فراموش کرده‌اند که اولاً هنوز هیچ مصوبه‌ای برای فدرالی کردن حکومت در عراق وجود ندارد و ثانیاً حتی در صورت اجرائی شدن نظام فدرالی در عراق هم، الزاماتی وجود دارد که تصمیمات مربوط به امنیت ملی، روابط خارجی و ارتش در انحصار دولت مرکزی است و مقامات محلی بدون کسب اجازه و موافقت دولت مرکزی حق ورود به این مسائل را ندارند.
این بدان معنی است که اصرار ترکیه بر اینکه به درخواست اقلیم کردستان برای آموزش پیشمرگه‌ها وارد خاک عراق شده، از اساس مردود است و حتی در صورت صحت وجود چنین درخواستی، از دیدگاه حقوق بین‌الملل مردود و غیرقابل دفاع است و تحت هیچ شرایطی تجاوز نظامی ترکیه به خاک عراق را توجیه نمی‌کند.
آنکارا پس از اعلام مخالفت رسمی بغداد، صرفاً خاطرنشان ساخته که نفرات نظامی بیشتری را وارد خاک عراق نمی‌کند ولی «هرگز» حاضر به عقب نشینی و باز گرداندن نظامیان اعزامی به عراق نیست.
این سماجت اردوغان با در نظر گرفتن مصوبه اخیر کنگره آمریکا نشانگر آنست که اردوغان در تصمیم برای تجاوز نظامی به عراق تنها نیست و با پشتگرمی آمریکا وارد این صحنه شده است. علاوه بر این، اصرار و سماجت اردوغان، انگیزه‌های سیاسی – تبلیغاتی دیگری هم دارد و آن اینکه موقتاً موضوع تنش با روسیه را تحت‌الشعاع مسائل عراق قرار داده و به حاشیه رانده است. این مسئله بویژه درخصوص ارتش ترکیه از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که نظامیان و بویژه مقامات ارشد نظامی در موضوع عراق مخالفت کمتری از خود بروز داده‌اند تا در باب تنش علیه روسیه. لشکرکشی به صفحات اقلیم کردستان و حضور ماندگار در این منطقه جزو آرزوهای همیشگی ترکیه بوده و مشخصاً به موصل و کرکوک چشم طمع داشته‌اند. اردوغان امیدوار است در پوشش مقابله با داعش بتواند زمینه‌های اقامت مستمر و بلکه دائمی در کردستان عراق را فراهم کند. ولی غرب اهداف بیشتری را مدنظر دارد و به تجهیز و تسلیح کردها می‌اندیشد و تا همین جا برای ارسال جنگ‌افزارهای پیشرفته و آموزش نظامی آنها حتی از ظرفیت‌های ترکیه هم فراتر رفته و مستقیماً در کردستان عراق حضور دارد.
ترکیه تصور نکند که با میدان دادن به تکروی‌های اقلیم کردستان و خودسری‌های «نیچروان بارزانی» می‌تواند این بازی را برای همیشه ادامه دهد، چرا که مشخصاً به انتظارات کردهای ترکیه برای دستیابی به فضای مشابه کردهای عراق دامن زده است. تحریک احساسات ناسیونالیستی کردها، شمشیر دولبه‌ای است که یکپارچگی و تمامیت ارضی ترکیه را هم تهدید می‌کند. دقیقاً به همین دلیل هم بعید بنظر می‌رسد سران و مقامات ارشد ارتش ترکیه با اردوغان در این مقوله نیز همراهی بی‌قید و شرطی را از خود نشان دهند.
با این حال، اردوغان از همین فرصت‌های محدود برای انحراف افکار عمومی از تنش با روسیه به سمت مسائل کردهای عراق، بطور موقت سوءاستفاده می‌کند که خود را مدافع و متحد کردها جا بزند و مخالفت کردهای ترکیه با دولت را تا حدودی مهار کند. اما با در نظر گرفتن فشار افکار عمومی عراق و بویژه ورود مرجعیت شیعه به فضای تقابل با تجاوز نظامی ترکیه در شمال عراق، اردوغان فرصت‌های محدودی در اختیار دارد و سرانجام ناچار به عقب نشینی از عراق خواهد شد. این بدان معنی است که نهایتاً از این لشکرکشی‌ها به شمال عراق، برای اردوغان غیر از سرخوردگی و انفعال، پیامد بهتری نخواهد داشت و حتی نمی‌تواند بر روی همدستی اردوغان با داعش هم سرپوش بگذارد. در فضای سیاسی جدید عراق پس از سقوط صدام، هیچگاه افکار عمومی، مسئولین ارشد نظام، احزاب و جمعیت‌ها و مجلس ملی عراق تا این اندازه در موضوعی یکپارچه و متحد نبوده‌اند و در پرتو این یکپارچگی و همبستگی، ترکیه مجبور است هر لحظه برای عقب‌نشینی از شمال عراق تصمیم بگیرد و از تکرار چنین رفتارهای ماجراجویانه‌ای جداً پرهیز نماید.
منبع: روزنامه جمهوری اسلامی
انتهای پیام/
