سیر کتاب در محاق فراموشی؛ سدهایی که مانع ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی می‌شود
هنوز فرهنگ کتاب‌خوانی به‌عنوان یک دغدغه برای مسئولان مربوطه احساس نشده، مقوله‌ای که اگر رشد کند در بلندمدت یک ملت آگاه را پایه‌گذاری می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، خیلی وقت است که از مقوله کتاب‌خوانی و کتاب و دوست و یار همیشگی تنها یک شعار مانده است، شعاری که هر بار در پس صحبت‌های شعارگونه برخی مسئولان محو می‌شود.
اینکه چرا فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی در کشور ما سیر نزولی دارد و هر روز به آن افزوده می‌شود از آن دسته معماهای حل شدنی است که فقط همت، برنامه‌ریزی و تلاش می‌خواهد که در حال حاضر یا در توان مسئولان مربوطه نیست و یا در محاق فراموشی به سر می‌برد.
اتفاقی که هر بار به مناسبت روز فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی و یا از این دسته مناسبت‌ها تریبونی می‌شود برای ارائه عملکردهایی که آمار رشد فیزیکی آن را سر می‌دهد. به‌هر حال باید گفت هنوز این فرهنگ با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری و تأکید وی بر ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی به‌عنوان یک دغدغه برای مسئولان مربوطه احساس نشده، مقوله‌ای که اگر رشد کند در بلندمدت یک ملت آگاه را پایه‌گذاری می‌کند.
فرهنگ کتاب‌خوانی در جامعه ما به‌عنوان یک ارزش محسوب نشده است
فرهنگ کتاب‌خوانی در جامعه ما به‌عنوان یک ارزش محسوب نشده و در بسیاری از موارد به‌عنوان یک کالای فرهنگی دکوری که جنبه روشنفکری می‌دهد استفاده می‌شود؛ البته در اینکه چرا این فرهنگ در جامعه ما رشد نمی‌کند به اعتقاد کارشناسان دلایل بسیاری دارد که باید هرکدام به‌صورت مفصل بحث و بررسی شود، معضل عدم فرهنگ کتاب‌خوانی در جامعه ما پس از سیر نزولی خود به سمتی می‌رود که شاید این پرسش مطرح شود که در واقع چه ضرورتی برای خواندن کتاب وجود دارد؟ پرسشی که پاسخ درستی برای آن نداریم.
حمید دوازده‌امامی کارشناس مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی در مورد اینکه چرا ما در این سیر نزولی قرار گرفته‌ایم به تسنیم گفت: این معضل دلایل بسیاری دارد که می‌توان به نبود بسترهای مناسب برای مطالعه کتاب در سطح شهر، نبود کتاب خوب و حتی نداشتن مهارت مطالعه را اشاره کرد.
کتاب خوب معرفی نمی‌شود
وی افزود: پیش از این قسمتی در کتابخانه مرکزی به نام مرجع بود که در آنجا کتاب‌های مرجع را مطالعه می‌کردند، الان آنجا تعطیل شده و یک فضای کوچک و معمولی در طبقه پائین برای مرجع قرار داده‌اند، با این تفاسیر چه مکانی را در شهر داریم که افراد با فراغت‌بال مطالعه کنند؛ در واقع بستر مناسبی برای مطالعه نیست و دوم اینکه کتاب‌هایی که در بازار است کتاب‌های خوبی نیستند یا اگر کتاب‌های به درد بخوری باشند با ساز و کار و روشی برای معرفی کتاب وجود ندارد.
کارشناس مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی بیان کرد: قشر عادی مردم که با مجامع علمی در ارتباط نیستند کجا به آن‌ها کتاب خوب معرفی می‌شود؟ کمیته شهروندی شهرداری همان‌طور که بیلبوردهایی را در سطح شهر نصب می‌کند اگر در یک جای مشخص شهر بیلبوردی برای معرفی کتاب می‌گذاشتند خودش به معرفی کتاب و تشویق فرهنگ کتاب‌خوانی کمک می‌کند اگر چه شهرداری اخیراً برنامه‌ای در این مورد گذاشته و کتاب‌های خوب را معرفی می‌کند اما سؤال اینجا است که چند درصد مردم از این قضیه مطلع هستند؟
وی با بیان اینکه ما به معضل ندانستن مهارت مطالعه روبرو هستیم تصریح کرد: ما با 2 مشکل روبرو هستیم، یکی آن‌هایی که کم می‌خوانند و آن‌هایی که درست نمی‌خوانند در واقع ما مهارت‌های مطالعه را نمی‌دانیم و اگر آن‌هایی که می‌خوانند درست مطالعه می‌کردند روزگار ما بهتر از حالا بود.
دوازده‌امامی به درجه‌بندی کتاب اشاره کرد و گفت: مسئله دیگری که سبب می‌شود فرهنگ کتاب‌خوانی در جامعه کمرنگ شود این است که در یک موضوع 20کتاب وجود دارد و ما نمی‌دانیم کدام را بخوانیم زیرا هیچ علامتی در کتاب نیست و درجه‌بندی نیست تا وقتی که کتاب را باز می‌کنیم متوجه شویم این کتاب تا چه اندازه از استاندارد کتاب پیروی کرده و منابع آن چقدر به روزاست.
دوازده‌امامی اظهار داشت: فرهنگ کتاب‌خوانی باید به‌عنوان یک ارزش در جامعه نهادینه شود وقتی کتاب تجملاتی می‌شود و هیچ نیازی را مرتفع نمی‌کند معلوم است ارزش نیست، باید در مدارس و خانواده‌ها آموزش داده شود که در کتاب می‌توانید نیازهای خود را برطرف کنید.
محمدرحیم اخوت نویسنده اصفهانی نیز در این مورد به تسنیم گفت: ابتدا باید ببینیم کتاب خواندن چه ضرورتی دارد؟ این پرسشی است که جواب قانع‌کننده‌ای نمی‌توان برای آن انتخاب کرد؛ اگر یک نوجوان از شما بپرسد چرا باید کتاب بخوانیم شما چه جوابی می‌دهید؟ واقعاً جواب قانع کننده‌ای نداریم؛ این مسئله باید مفصلاً از ابعاد مختلف روی آن بحث شود؛ اگر صورت مسئله درست حل شود ممکن است به جواب عاقلانه‌ای رسید.
نویسنده اصفهانی خاطرنشان کرد: امروز با ابزارهای نوظهور کمتر کسی حوصله کتاب خواندن دارد به‌ویژه داستان، شعر و رمان با یک بار خواندن خوانده نشده است البته این یک اعتقاد شخصی است که ممکن است اشتباه باشد، ولی اغلب در جامعه‌ای که همه چیز در دسترس است به خاطر نوشته‌ای حساسیت نشان می‌دهند برای من غیر قابل فهم است.
فرانک نظارتی‌زاده شاعر و نویسنده اصفهانی نیز به تأثیر ممیزی در کاهش فرهنگ کتاب‌خوانی اشاره کرده و به تسنیم می‌گوید: ممیزی در کتاب عملاً پویایی در این عرصه سلب می‌شود و رخوت را در تولیدکنندگان آن به وجود می‌آورد، نمی‌توان از شاعر و یا نویسنده انتظار داشت شعر و یا متن را بر اساس سلیقه مجوز دهنده بنویسد.
وی افزود: اینکه نویسنده مطابق سلیقه فکری یا اجتماعی خاصی دست به قلم ببرد غلط است، برخی‌ها برداشت‌های شخصی نسبت به برخی کلمات دارند به جای اینکه به توانمندی شاعر توجه کنند بیشتر به کلمات توجه کرده و معنی‌برداری خاصی می‌کنند چون ممکن است این شخص با تفکر خاص شعر یا متن را می‌خواند و این سبب می‌شود ایرادهایی بگیرند که نویسنده مجبور شود در متن دست ببرد و نتیجه آن می‌شود که در کل مفهوم از بین می‌رود.
شاعر و نویسنده اصفهانی اظهار داشت: در حال حاضر در بازار کتاب‌های بازاری به‌سرعت منتشر می‌شود و در این بین برخی کتاب‌ها به سختی مجوز می‌گیرند که در این مورد باید تجدید‌نظر شود زیرا وجود ممیزی در کتاب تأثیر زیادی در کاهش کتاب‌خوانی دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حبیب رضا ارزانی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان در مورد ممیزی کتاب به تسنیم گفت: ممیزی بر‌اساس چهارچوب، قواعد و خط و مشی صورت می‌گیرد و این‌گونه نیست که به صورت سلیقه‌ای وارد عمل شد.
ترویج و توسعه کتاب‌خوانی کاری نیست که یک دستگاه بتواند به تنهایی انجام دهد این مقوله نیاز به برنامه‌ای بلندمدت دارد که بتواند با ارزش‌گذاری، نهادینه‌ساختن آن و نگرش جدید در ممیزی و چاپ کتاب‌های خوب تحولی بزرگ به وجود آورد که همراه با خود یک نسل را متحول کند.
گزارش از نگین فروغی
انتهای پیام/
