بیش از ۷۰۰ هزار نسخه کتاب در کتابخا‌نه‌های گلستان وجود دارد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، با توجه به دوران گذر از سنت به مدرنیته، گسترش رسانه‌ها و شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی و سایبری باید به کتاب و کتابخوانی توجهی دوچندان شود و در این میان کتابخانه‌ها مهم‌ترین نقش را در فرهنگ‌سازی دارند.

ضرورت توجه به حوزه کتاب و کتابخوانی و در آستانه هفته کتاب، با مدیرکل امور کتابخانه‌های استان گلستان مسائل مرتبط با حوزه کتاب و مطالعه را به گفت‌و‌گو نشستیم.

24 تا 30 آبان ماه بیست‌وسومین دوره هفته کتاب در کشور معرفی شده است.

متن گفت‌و‌گوی خبرگزاری تسنیم با "رضا قوانلو" مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان گلستان در زیر می‌آید:

تسنیم: در مجموع چه تعداد کتابخانه روستایی و شهری در استان گلستان وجود دارد؟

قوانلو: در مجموع استان گلستان 73 باب کتابخانه عمومی دارد که از این تعداد 54 باب نهادی و مخصوص نهاد کتابخانه‌های عمومی و 19 باب کتابخانه مشارکتی با دیگر دستگاه‌ها است.

از این تعداد 23 باب کتابخانه روستایی و 30 باب روستایی هستند.

همچنین از مجموع 726 هزار و 5 نسخه کتاب موجود در کتابخانه‌های استان گلستان 571 هزار و 293 نسخه در کتابخانه‌های نهادی و و 154 هزار و 712 نسخه در کتابخانه‌های مشارکتی استان گلستان وجود دارد.

تسنیم: چند نفر عضو کتابخانه‌های استان گلستان هستند؟

قوانلو: در مجموع 37 هزار و 283 نفر عضو کتابخانه‌های استان گلستان هستند که 28 هزار و 962 نفر عضو کتابخانه‌های نهادی و 8 هزار و 755 نفر عضو کتابخانه های مشارکتی هستند.

این تعداد نشان می دهد که تنها 2 درصد جمعیت استان گلستان عضو کتابخانه‌ها هستند که از برنامه بسیار عقب هستیم که نیاز به برنامه‌ریزی و توجه ویژه دارد.

تسنیم: وضعیت فضاهای کتابخانه‌ای استان گلستان چگونه است؟

قوانلو: کتابخانه های نهادی 2 هزار و 47 متر و کتابخانه‌های مشارکتی 7 هزار و 281 متر فضا دارند که در مجموع فضایی 27 هزار و 328 متری را تشکیل می دهند.

تسنیم: سرانه کتاب، عضویت در کتابخانه و فضای کتابخانه ای در استان چه قدر است؟

قوانلو: هم‌اکنون در ازای هر 100 نفر 40 نسخه کتاب در استان گلستان داریم اما براساس افق 1404 باید به ازای هر 100 نفر به 128 نسخه کتاب برسیم.

تعداد اعضای کتابخانه‌ها نیز در ازای هر 100 نفر 2 نفر است اما هم‌اکنون باید در ازای هر 100 نفر 16 نفر عضو داشته باشیم تا در افق 1404 به 35 عضو در هر 100 نفر  برسیم که فاصله زیادی داریم، هم‌اکنون 2 درصد مردم عضو هستند که باید به 16 درصد و در افق 1404 به 35 درصد برسیم.

در فضای کتابخانه‌ای نیز به ازای هر 100 نفر 1.5 متر مربع فضا داریم در حالی‌ که افق ما 4 متر به ازای هر 100 نفر است.

تسنیم: بروزرسانی کتاب‌ها نیز در کتابخانه های استان انجام می‌شود؟

قوانلو: هر ساله در اسفند ماه کتابخانه‌ها وجین می شوند که وجین کردن به معنای خارج کردن کتاب‌هایی است که به دلایلی مانند مستعمل و پاره شدن، تکراری بودن نسخ و یا همخوان نبودن به لحاظ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مورد استفاده نیستند و از سوی دیگر برای جایگزین کردن آن‌ها نیز از سوی مرکز مبادله تهران سهیمه‌ای در نظر گرفته شده که براساس درجه بندی به استان‌ها تعلق می‌گیرد.

کتابداران نیز نیازهای اعضا را احصاء کرده و درخواست به روزرسانی می‌کنند.

تسنیم: توافق با جهاد کشاورزی مبنی بر، در اختیار گرفتن خانه‌های ترویج و تبدیل آن‌ها به کتابخانه‌های روستایی به کجا رسید؟

قوانلو: هنوز با جهاد کشاورزی در این باره تفاهمنامه‌ای ننوشتیم بلکه توافق کرده‌ایم و در انجمن کتابخانه های عمومی استان مطرح شد، بخشی از مشکل ما در روستاها فضا است که باید جمعیت بالای یک هزار و 500 نفر و فضای بالای 120 متر داشته باشند و خانه‌های ترویج جهاد کشاورزی در روستاها بدون استفاده بود و از این راه 20 کتابخانه روستایی می‌تواند به ما واگذار شود.

هم‌اکنون 6 کتابخانه در دست ساخت در استان گلستان داریم که بین 40 تا 70 درصد رشد فیزیکی دارند که کتابخانه‌ها را یا اداره کل فرهنگ و ارشاد و یا مسکن و شهرسازی می‌سازد، اما این 6 کتابخانه به دست ارشاد در دست ساخت است و پیشرفت خوبی هم  داشتند، اما ساخت کتابخانه نوده خاندوز به  علت اینکه حریم رودخانه رعایت نشده متوقف شده است.

تسنیم: درآمد و بودجه نهاد کتابخانه‌ها از چه منابعی تامین می‌شود؟

قوانلو: قانون نحوه مدیریت کتابخانه‌های عمومی کشور پس از جدایی از وزارت ارشاد و منابع درآمدی آن در ماده 5 دیده شد که این منابع شامل کمک‌های دولت در بودجه سالیانه ارشاد، موقوفات، کمک خیرین و نیم درصد درآمد کل شهرداری‌ها است.

از سال 82 اعلام شد که شهرداری‌ها باید مکلف شوند حداقل نیم درصد از کل درآمد خو د را به نهاد کتابخانه‌ها اختصاص دهند و از سال 83 به صورت علی‌الحساب عملی شده است اما ضمانت اجرایی نداشتیم و در اسفند 93 الحاقیه‌ای به ماده قانون قانون کتابخانه‌ها زده شد که بر مبنای آن اگر شهرداری‌ها نیم درصد را پرداخت نکنند اداره اقتصاد و دارایی می‌تواند از سرجمع اعتبارات عمرانی شهرد اری و یا حساب‌های ارزش افزوده این مبلغ را برداشت کند و به حساب نهاد کتابخانه ها واریز کند و این اتفاق در سال 93 افتاد.

در سال 94 تاکنون شهرداری گرگان 150 میلیون تومان پرداخت کرده و تا پایان سال نیز 650 میلیون تومان دیگر باید پرداخت کند.

تسنیم: سرانه مطالعاتی استان گلستان چه میزان است؟

قوانلو: در این زمینه هنوز به شاخص‌ها و مبنای اصلی به صورت تجمیعی نرسیدیم و این موارد باید براساس استانداردهای جهانی ایفلا حساب شود، اما می توان گفت وضعیت کتابخوانی در استان گلستان اصلا خوب نیست و اسفناک است و خروجی‌هایی مانند آسیب‌های اجتماعی، ازدواج دیرهنگام و طلاق زودرس و اعتیاد از عدم شناخت ناشی می‌شود و یکی از راه‌های شناخت نیز مطالعه است.

هم‌اکنون در حال انجام آسیب‌شناسی مطالعه هستیم که عدم فرهنگ‌سازی در مدارس و خانواده‌ها، عدم امکانات، خوب وارد نشدن رسانه‌ها از آسیب‌های مطالعه است و ساختن فیلم های سینمایی و داستانی، مستندسازی، برگزاری میزگردها و جدی‌تر وارد شدن صداوسیما می‌تواند کمک کننده باشد و با حرف و شعار نمی‌شود فرهنگ‌سازی شود و باید کار مطالعاتی کرد.

برش استانی این طرح مطالعاتی مشخص شده و هدف از آن نیز شناخت عوامل عدم استقبال مردم از کتابخوانی و کتابخانه‌ها و شناسایی و رتبه بندی این عوامل است که پروپوزال این طرح نهایی شده و تا کار پژوهشی انجام نشود هر کاری روبنایی است.

تسنیم: در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی در استان گلستان چه کارهایی انجام شده است؟

قوانلو: مراسم نقد کتاب استانی با هدف حمایت از نویسندگان استانی یکی از اقدامات ما بود و در این نقدها به مرکز استان نیز بسنده نشده و در شهرستان‌ها نیز انجام می شود.

نشست‌های کتابخوان دیگر اقدام ما است که تا پایان امسال 15 نشست کتابخوان در برنامه برگزاری است که تاکنون 8 نشست انجام شده و موج خوبی در این راه در کشور راه افتاده و تاکنون صدها نشست برگزار شده است.

تسنیم: در آستانه هفته کتاب و کتابخوانی هستیم، چه برنامه‌هایی در این هفته دارید؟

قوانلو: برگزاری همایش استانی کتاب، افتتاح کتابخانه تاتارعلیا، همایش هفته کتاب، اجرای طرح کتاب‌های خاموش، اجرای طرح گلریزان کتاب، نشست کتابخوان، نقد کتاب استانی و عضویت رایگان از مهم‌ترین برنامه‌های هفته کتاب در استان گلستان است.

تسنیم: انجمن خیرین کتاب در استان تشکیل شده است؟

قوانلو: انجمن خیرین کتاب در استان گلستان تشکیل شده اما اقدام خاصی در این بخش انجام نشده و تبلیغات خاصی هم در این بخش انجام نشده و هیئت امنا در مرکز استان و 5 شهرستان تشکیل شده است.

مجمع خیرین اعلام کرده که در مرکز استان گلستان هر جا زمین اهدا شود کتابخانه را می‌سازد.

تسنیم: چه اقداماتی می‌تواند برای بالا بردن میزان مطالعه مردم انجام داد؟

قوانلو: باید از دوره کودکستان جامعه را وارد بخش مطالعه کنیم و زنگ مطالعه را در مدارس بگنجانیم که این موضوع باید در سطح ملی حل شده و مشکلات قانونی آن حل شود و برای جامعه هدف می‌توانیم برنامه‌های مختلف اجرا کرد که برای این هدف به صداوسیما و رسانه‌ها نیاز داریم و ساخت فیلم‌های سینمایی، برگزاری میزگردها و مستندسازی کمک می‌کند.

تسنیم: توسعه فضای مجازی چه تاثیری بر میزان مطالعه مردم داشته است؟

قوانلو: برخی می‌گویند فضای مجازی رقیب کتاب است در حالی‌که این‌گونه نیست و رفیق ما است. فضای مجازی آسیب هایی دارد که دادن اطلاعات سطحی یکی از آن ها است اما همین اطلاعات هم از کتاب ریشه گرفته شده و جایگاه کتاب را کمرنگ نکرده است.

این موضوع به زاویه دید مسئولان برمی‌گردد و مبنای توسعه یافتگی هر ملتی مطالعه است.

گزارش و عکس از مریم دودانگی و مصطفی حسن زاده

انتهای پیام/