۲ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار صادرات فناوری شرکت‌های دانش بنیان خراسان‌رضوی
رئیس پارک علم و فناوری خراسان رضوی گفت: رقم صادرات فناوری از شرکت‌های دانش بنیان پارک علم و فناوری خراسان‌رضوی در سال گذشته ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار بوده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، موضوع دانش‌بنیان و توجه به این نوع از اقتصاد از مهمترین موضوعاتی است که در راهبردهای اصلی اقتصاد مقاومتی نیز به آن توجه ویژه شده و توجه به آن باید افزایش یابد.
در این زمینه و با توجه به اهمیت حوزه فناوری گفت‌وگویی با سید حسن علم‌الهدایی رئیس پارک علم و فناوری خراسان‌رضوی داشته‌ایم که مشروح آن را در می‌خوانید.
مهمترین محور‌های گفت‌وگوی تسنیم با رئیس پارک علم و فناوری خراسان‌رضوی به شرح زیر است:
- بودجه تمام پارک‌های علم و فناوری در کشور برابر با یک دانشگاه متوسط است.
- شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا توان فراهم‌کردن ضمانت‌های بانکی و هزینه‌های بالا را ندارند.
- انجمن خیرین فناوری خراسان‌رضوی با همکاری انجمن مدیران صنایع این استان تشکیل میشود.
- پارک علم و فناوری خراسان‌رضوی مطالعات مربوط به یکی از پروژه‌های شرکت قطار شهری مشهد را عهده‌دار شده است.
- پارک علم و فناوری خراسان برای موضوع احیای چاه‌ها با آب و فاضلاب مشهد همکاری می‌کند.
- رقم صادرات فناوری از شرکت‌های دانش بنیان پارک علم و فناوری خراسان در سال گذشته 2 میلیون و 800 هزار دلار بوده است.
- روال صادرات محصولات دانش بنیان با صنعت باید تفاوت داشته باشد.
- بروکراسی پیچیده اداری موجود با توسعه دانش بنیان سنخیت نداشته و از حوصله جوانان ایده پرداز خارج است.
- کشت زعفران ارگانیک در دستور کار پارک علم و فناوری خراسان قرار دارد.
- 100 قرارداد در نمایشگاه مدیریت شهری تهران با شرکت‌های دانش بنیان پارک علم و فناوری خراسان رضوی منعقد شده است.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار تسنیم با رئیس پارک علم و فناوری استان خراسان رضوی به شرح زیر است:
تسنیم: آقای علم‌الهدایی، در مورد مسائل بودجه‌ای همواره انتقاد داشته‌اید لطفا بفرمایید توقع پارک علم و فناوری خراسان به عنوان یکی از پارک‌های شاخص در تبدیل علم به ثروت در این حوزه از دولت چیست؟
علم الهدایی: موضوع بودجه از دو منظر قابل بررسی است یکی بودجه جاری برای امور روزمره پارک علم و فناوری و بودجه‌ای که برای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان در نظر گرفته میشود، به هر حال دولت به عنوان حمایتگر بخش فناوری و با توجه به اینکه نرخ تبدیل دانش به فناوری در کشور ما پایین است باید ورود جدی داشته باشد فرآیندی که دانش را تبدیل به ثروت می‌کند جای کار بسیار دارد.
مقام معظم رهبری نیز موضوع دانش‌بنیان را مورد تأکید قرار داده‌اند شرکت‌های دانش‌بنیان هم شرکت‌هایی هستند که اقتصاد آنها بر مبنای یادگیری بوده و تبعا اجزای اقتصاد مقاومتی هستند؛ که برای این کار دولت ناگزیر از حمایت از پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد آن‌هاست و باید در گام نخست زیرساخت‌های مورد‌نیاز برای رشد دانش‌بنیان را مورد توجه قرار دهد این شرکت‌ها به علت اینکه عمدتا جوانان دانشگاهی هستند که سرمایه‌ای جز فکر و ایده ندارند بسیار آسیب‌پذیر هستند.
به عنوان مثال ضمانت‌ها برای این دسته از واحدها مشکل‌ساز شده و ساز و کار متناسب با این افراد در این حوزه باید فراهم شود و در این حوزه دولت باید سرمایه‌گذاری جدی انجام دهد که البته تا حدود زیادی این موضوع به انجام رسیده همین وضعیتی که در خراسان رضوی به وجود آمده و زمینه رشد بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان را فراهم کرده در اثر سرمایه گذاری مناسبی است که دولت انجام داده، اما علاوه بر این نیاز به منابع انسانی نیز وجود دارد که باید آنها را به کار گرفت.
فردی که در حوزه‌ای ماهر باشد توقع مالی بالاتری دارد و نمی‌توان آن را با اندک مبلغی به عنوان دستمزد به‌کار گرفت چراکه فرصت‌های خوبی در جای دیگری برایش وجود دارد و باید با این فرصت‌ها رقابت کرده تا نیروهای متخصص داخلی به خارج از کشور مهاجرت نکنند سال گذشته در دیدار رئیس جمهوری با نخبگان پیشنهادی برای افزایش جهشی بودجه‌های پارک‌ها داده شده بود.
هم‌اکنون بودجه‌های تمام پارک‌ها با مراکز رشد برابر با یک دانشگاه متوسط است به عبارت دیگر در خوشبینانه‌ترین وضع بودجه تمام این مراکز در سال 93 حدود 120 میلیارد تومان بوده در حالی‌که بودجه دانشگاهی مانند فردوسی حدود 180 میلیارد تومان است با اینکه پارک‌ها درگیر اقدامات اجرایی هستند که افزایش سالانه بودجه‌ها جوابگوی آنها نیست.
در نظر بگیرید پارک علم و فناوری خراسان رضوی از ابتدای امسال افتتاح مرکز مبادلات ایران قزاقستان را داشته که این موضوع هزینه‌های زیادی را به دوش دستگاه انداخته و پارک خراسان نیز در وضعیتی است که همه دستگاه‌ها و ارگان‌ها در شکل‌گیری ارتباطات مرتبط با فناوری از این نهاد توقع همکاری و حضور دارند و این موضوع خود به خود هزینه‌های زیادی در بر دارد.
به عنوان مثال در نظر بگیرید که اخیرا هیئتی از پارک علم و فناوری خراسان برای بررسی زمینه‌های همکاری ایران و امارات متحده عربی به کرمان سفر کرده‌اند، نمایشگاهی در نکا برای فناوری‌های نیروگاهی برگزار شد، در نمایشگاه ایران‌کام نیز پارک علم و فناوری خراسان حضور داشته و موضوعات دیگری نیز در همین حوزه وجود دارد که تمام این‌‌ها نیاز به آموزش، ایده سازی، بازاریابی و دیگر مواردی از این دست دارد و این موضوعات نیز نیاز به حمایت مادی دارد.
دانشگاه‌ها با توجه به حساسیت‌هایی که دارند بودجه‌های مناسبی در اختیار آنها قرار می‌گیرند شرکت‌های دانش بنیان توسعه یافته نیز تسهیلات خوبی را دریافت می‌کنند اما شرکت‌های دانش بنیان نوپا که این افراد نمی‌توانند ضمانت‌ها را داشته باشند و باید برای آنها حمایت‌هایی از طرف دولت در نظر گرفته شود.
تسنیم: به موضوع دانشگاه‌ها اشاره کردید در محدوده خراسان‌رضوی تا چه حد توانسته‌اید با دانشگاه‌های خراسان‌رضوی ارتباط داشته باشید و این موضوع تا چه حد ثمردهی داشته است؟
علم‌الهدایی: خوشبختانه در خراسان‌رضوی نحوه ارتباط مراکز فناوری و دانشگاهی تا حدی با کشور تفاوت داشته و تعامل مناسبی میان دانشگاه‌ها و پارک علم و فناوری وجود دارد مراکز رشد مختلفی در دانشگاه‌ها هم‌اکنون با پارک علم و فناوری خراسان ارتباط دارند و شبکه دانشگاهی برای هم‌اندیشی به وجود آمده که در آنجا مسائل مربوط به این حوزه مطرح شده و مورد بررسی قرار می‌گیرد.
موضوع بسیار مهمی که باید در مورد آن پارک علم و فناوری و دانشگاه‌ها با هم ارتباط داشته باشند مرکز ویژه علم و فناوری خراسان رضوی است، کارگروهی زیر نظر معاون برنامه‌ریزی استاندار تشکیل شده که باید جلسات آن فعال‌تر شود باید در نظر داشت که شرکت‌های دانش بنیان از کوچک تا بزرگ مشکلات متفاوتی دارند که نیاز به تحلیل و بررسی آنها به شدت محسوس است.
تعاملات متفاوتی میان پارک علم و فناوری خراسان و تشکل‌های مختلف صنعتی نیز برقرار شده که از جمله آنها می‌توان به همکاری این ارگان و انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی اشاره کرد که منجر به تشکیل انجمن خیرین فناوری خراسان رضوی شده است.
تسنیم:در مورد موضوع انجمن خیرین فناوری بیشتر توضیح دهید.
علم‌الهدایی: هم‌اکنون موضوع ورود خیران به حوزه مدرسه سازی تبدیل به یک فرهنگ شده اما زمانی که صحبت از خیرین فناوری به میان می‌آید ادبیات مشترکی وجود ندارد در صورتی که که همگان آگاهی دارند که موضوع فناوری نیاز به سرمایه گذار دارد.
این حوزه تا حدودی زیادی با ریسک همراه بوده و باید از جوانان متخصص کشور برای تبدیل علم و ایده‌هایشان به فناوری حمایت به عمل بیاید و در خراسان‌رضوی با تعاملات و هماهنگی‌های به انجام رسیده اقداماتی برای ورود خیران و سرمایه گذاران به انجمن مدیران صنایع صورت گرفته است.
تسنیم: در مورد تعاملات خود با دیگر ارگان‌ها توضیح دهید.
علم‌الهدایی: پارک علم و فناوری خراسان رضوی با بسیاری از ارگان‌ها همکاری‌های مناسبی دارد که از جمله آنها می‌توان به شهرداری اشاره کرد شهرداری تبصره ماده 18را در نظر گرفته که برخی از امور خود را به شرکت‌های دانش‌بنیان واگذار کند در سال گذشته اعتبار این موضوع خیلی مناسب بوده اما ساز و کار آن مشخص نبود.
در سال جاری بسیاری از ساز و کار مربوط به آنها مشخص شده است هم اکنون مناقصه‌ای برای شرکت بهره برداری از قطار شهری برگزار شده که پارک علم و فناوری خراسان رضوی در آن برنده شده و قرار است مطالعاتی را برای این موضوع به انجام برساند و سعی بر این است که این تعاملات افزایش پیدا کند تا پارک علم و فناوری خراسان در توسعه ملی و استانی نقش آفرین شود.
قراردادی با آبفای خراسان رضوی برای احیای چاه‌های سطح استان با یکی از شرکت‌های دانش بنیان خراسان رضوی منعقد شده که با توجه به بحران‌های موجود در موضوع آب می‌تواند بسیار اثرگذار باشد. همچنین با عسلویه و دانشگاه صنعت نفت نیز قراردادهایی منعقد شده که در حال انجام هستند.
تسنیم:با توجه به اینکه صادرات در حوزه دانش بنیان ارزش افزوده بسیار بالایی تولید می‌کند و در برخی از آمار نسبت آن را 10 برابر کالاهای دیگر عنوان کرده‌اند پارک علم و فناوری خراسان رضوی در این حوزه چگونه ورود پیدا کرده است؟
علم‌الهدایی: صادرات فناوری موضوع بسیار مهمی است که باید به آن توجه ویژه داشت و زیرساخت‌های لازم برای افزایش میزان آن را فراهم کرد، هم‌اکنون 6 درصد صادرات فناوری دنیا مربوط به کشورهای اسلامی است که بسیار پایین بوده و با توجه به همین موضوع یکی از رویکردهای پارک علم و فناوری خراسان موضوع صادرات فناوری و مبادله آن است.
بسیاری از کشورها هم‌اکنون تقاضای محصول ندارند بلکه توقع اقدام مشترک در حوزه فناوری دارند، پارک علم و فناوری خراسان از سابق در این مقوله اقداماتی را به انجام رسانده اما باید در داخل کشور به مزیت‌های داخلی توجه شود برخی از این شرکت‌ها به صورت انفرادی در نمایشگاه شرکت می‌کنند.
این ارگان نیز اقداماتی مانند مرکز مبادله فناوری ایران و قزاقستان را انجام داده و خوشبختانه در سال گذشته شرکت‌هایی که با پارک علم و فناوری در ارتباط بوده‌اند بالاترین رقم صادراتی فناوری را به خود اختصاص داده‌اند و جایزه‌ای را در این حوزه دریافت کرده‌اند، رقم صادرات این شرکت‌ها حدود 2 میلیون و 800 هزار دلار بوده که امسال این میزان افزایش پیدا کرده است.
اگر قرار بر این باشد که شرکت‌های کشورهای خارجی کالاهای خود را به داخل کشور بیاورند فایده‌ای به حال اقتصاد ندارد و باید در این حوزه مبادلات پایاپای فناوری صورت بگیرد دیدی که در بسیاری از کشورهای دیگر نیز وجود دارد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز دیدگاه مثبتی در این حوزه دارد که باید در راستای آن اقداماتی را به انجام رساند.
باید در نظر داشت که انجام کار بین‌المللی معادلات پیچیده‌ای دارد و باید سود و زیان آن مورد بررسی قرار بگیرد تا بتوان برای آن برنامه ریزی کرد. البته باید دقت داشت که صادرات فناوری با صادرات صنعتی قدری تفاوت دارد بسیاری از کشورها در وضعیت کنونی درخواست کالا ندارند، این موضوع شامل کالاهایی که با تکنولوژی بالایی تولید می‌شوند نیز است.
در واقع کشورها صادرات کالا را رد می‌کنند و تنها توقع دارند همکاری‌های دوجانبه برای تولید تکنولوژی به وجود بیاید و برای توسعه صادرات فناوری باید ساز و کار اقتصادی در همه ابعاد از جمله قوانین، گمرک و دیگر مواردی از این دست باید متفاوت باشد.
اگر بناست جوانی با توان مالی محدود و ایده‌ای فناورانه بتواند فعالیت و تعامل با شرکت‌های خارجی داشته و میزان صادرات محصولات و یا ایده‌های خود را افزایش دهد، باید روند متفاوتی با صادرات کالاهای عادی برایش در نظر گرفت.
در واقع قوانین اداری صادرات محصولات فناورانه باید با صنعت متفاوت باشد و در وضعیتی که در پساتحریم به وجود می‌آید اگر قرار باشد این مقوله تفاوت نداشته باشد شرکت‌های دانش بنیان ایرانی و به ویژه مستقر در خراسان رضوی با چالش مواجه می‌شوند به بیان واضح باید جوانانی که دارای ایده مناسب و شرکت دانش بنیان خوب هستند حمایت شده و انجام اقدامات برای آنها تسهیل شود.
گذارندن مراحل پیچیده بوروکراسی اداری از حوصله بسیاری از جوانان ایده پرداز خارج است و باید برای آنها بسترهای مناسب را ایجاد کرد و تمام دستگاه‌های زیربط باید مراقب باشند، زیرا بسیاری در کشور هنوز عنصر فناوری را نشناخته‌اند و این موضوع به اقتصاد دانش بنیان و صادرات محصولات آنها لطمه وارد می‌کند.
به عنوان مثال هنوز بانک‌ها به یک ایده به چشم ثروت نگاه نمی‌کنند و برای ضمانت پولی که در اختیار فردی برای تبدیل علم به ثروت می‌گذارند تنها مقوله‌های مادی مانند زمین را از فردطلب می‌کنند که این ادبیات با توسعه دانش‌بنیان سنخیتی ندارد بنابراین با توجه به موضوعاتی که در بالا ذکر شد بسیاری از چالش‌ها در این حوزه باید حل شوند.
همچنین استانداردسازی محصولات فناوری نیز بسیار مهم است و باید به آن توجه شود وقتی کالاهایی با تکنولوژی بالا در کشور تولید می‌شوند و نمونه‌های خارجی آن نیز وجود دارد باید استانداردسازی شده و محصولات را موجه کند زیرا در غیر این صورت تمام اقدامات بیفایده است.
تسنیم: طرح جامع زیارت که هم اکنون به تصویب رسیده تا چه حد با مطالعات آن هماهنگی دارد؟
علم الهدایی: پارک علم و فناوری خراسان‌رضوی مطالعات این طرح را به انجام رسانده و تمام اصول ذکر شده در آن با موارد آورده شده در مطالعات پارک علم و فناوری مطابقت دارد و اجراشدن آن در توسعه گردشگری زیارت تأثیر زیادی دارد در دنیا 40 درصد میزان گردشگری به حوزه زیارت اختصاص دارد که در مشهد این شاخصه درصد بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد.
هدف عمده افرادی که به مشهد وارد می‌شوند، زیارت است که به جز آن، گردشگری در انواع دیگر از جمله گردشگر سلامت، گردشگر طبیعی و انواع دیگر آن نیز وجود دارد و مطالعات طرح جامع زیارت در تمام حوزه‌ها به انجام رسیده و به استانداری خراسان رضوی تحویل داده شده و معاونت زیارت نیز در این حوزه بسیار متعهد بوده و مطالعات انجام شده به عنوان نقشه راه آنها مورد استفاده قرار گرفته است.
تسنیم: به نظر شما در کدام یک از حوزه‌های فناوری در خراسان رضوی کمبود وجود دارد و کدام یک از این حوزه‌ها برای بهبود در دستور کار پارک علم وفناوری خراسان رضوی قرار گرفته است؟
علم الهدایی: اکنون در حوزه‌های مختلفی پارک علم و فناوری حضور پیدا کرده است این حوزه‌ها شامل نفت و انرژی، داروسازی، گیاهان دارویی، برق و نیروگاهی و دیگر مواردی از این دست بوده همچنین 8 مرکز رشد تخصصی در پارک علم و فناوری خراسان رضوی تشکیل شده که با توجه به اهداف برنامه 5ساله دنبال می‌شوند مرکز رشد کشاورزی، زیارت و امور فرهنگی، انرژی، آب و دیگر مواردی از این دست فعالیت دارند.
موضوع کشت زعفران ارگانیک در شهرستان گناباد در دستور کار قرار دارد در نیشابور و تربت حیدریه نیز مرکز رشدهایی قرار دارند که به صورت تخصصی در حوزه‌های مختلف فعالیت دارند همچنین در نمایشگاه مدیریت شهری تهران نیز 100 تفاهم نامه با شرکت‌های دانش بنیان پارک علم و فناوری خراسان رضوی منعقد شده است.
البته اجرایی شدن آنها زمانبر است و پارک خراسان به عنوان پارک نمونه انتخاب شد که از جمله این قراردادها مربوط به پهبادی بوده که شرکت‌های تربت حیدریه برای حوادث غیرمترقبه طراحی کرده و در نمایشگاه تفاهم نامه همکاری برای ساخت آن برای شهرداری تهران منعقد شده است.
همچنین برنامه‌ای برای همکاری در کرمان نیز مطرح شده که در آن سرمایه گذاران ایرانی مقیم امارات متحده عربی برای طرح‌های دانش بنیان همکاری داشته باشند و در تفاهم نامه منعقد شده ارتباطات ایران و این افراد به صورت رسمی آغاز میشود و دفتری در امارات برای این امر تأسیس میشود که محصولات شرکت‌های دانش بنیان در آن ارائه میشود.
شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در آنها ورود پیدا می‌کنند خوشبختامه پارک خراسان در موقعیتی قرار دارد که توقعات از آن بسیار بالاست با اینکه بضاعت آن محدود است و باید برای مدیریت آن برنامه‌ریزی کرد. همچنین مرکز پایلوت مواد و سرامیکی که در پارک علم و فناوری خراسان وجود دارد می‌تواند در علوم مختلف از جمله، گاز، نفت، انرژی اتمی و دیگر مواردی از این دست کمک‌دهنده بوده و فناوری‌های مورد نیاز را تولید کند.
گفت‌وگو از شهرزاد حسینی قهستانی
انتهای پیام/
