نگاهی به سیستم انتخابات پارلمانی در ترکیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، انتخابات زودهنگام پارلمانی ترکیه در 1 اکتبر 2015 (10 آبان) برگزار خواهد شد و انتظار می‌رود که حزب عدلت و توسعه به رهبری احمد داوداوغلو، نخست‌وزیر ترکیه، که از سال 2002 تاکنون قدرت را در اختیار داشته، بتواند بار دیگر در صندوق‌های توسعه به پیروزی برسد، البته به مانند انتخابات خرداد ماه این حزب ظاهرا شانسی برای کسب اکثریت پارلمان ندارد.

ترکیه توسط یک سیستم پارلمانی توسط "مجلس کبیر ملت ترکیه" (Türkiye Büyük Millet Meclisi) هدایت می‌شود که اعضای آن برای مدت چهار سال انتخاب می‌شوند. این مجلس دارای 550 کرسی است که بر اساس جمعیت نواحی انتخاباتی توزیع شده‌اند.

برای مثال استانبول، که به سه منطقه انتخاباتی تقسیم شده، دارای 85 کرسی و آنکارا، پایتخت ترکیه، دارای 30 کرسی است. بر اساس تغییراتی که اخیرا توسط هیأت عالی انتخابات ترکیه انجام شده، برخی استان‌هایی که در نواحی کم‌جمعیت ترکیه قرار دارند هم‌اکنون از یک کرسی برخوردار هستند.

رقابت احزاب نه افراد

احزابی که در انتخابات مجلس ترکیه شرکت کرده‌اند مطابق آرائی که در یک ناحیه به دست آورده‌اند کرسی‌های آن را در مجلس، البته بر اساس فرمولی که بعدا توضیح داده خواهد شد، کسب می‌کند.

بنابراین، رأی‌دهندگان انتخاب خود را درباره احزاب اعلام می‌کنند نه نامردها. با این حال احزاب لیست کاندیداهای خود را نیز، به ترتیب ترجیح، اعلام می‌کنند تا رأی‌دهندگان بدانند که چه کسی در آینده نمایندگی‌ آنها را بر اساس سهم حزب از آراء بر عهده خواهد داشت.

آنهایی که در بالای لیست نواحی‌ای که انتظار می‌رود حزب‌شان در آنجا آراء زیادی را بدست آورند، قرار دارند، پیش از شروع انتخابات مطمئن هستند که کرسی‌شان در پارلمان تضمین شده است.

البته نامزدها به صورت مستقل نیز می‌توانند در انتخابات شرکت کنند. نامزدهای یک حزب زمانی که می‌دانند حزب‌شان حداقل آراء لازم (باراژ 10 درصدی) برای ورود به مجلس را به دست نخواهند آورد، ممکن است دست به این کار بزنند. اقدامی که نامزدهای کُرد در دو دوره گذشته انتخابات در سال‌های 2007 و 2011 انجام داده‌اند.

باراژ 10 درصدی

احزاب برای اینکه بتوانند به مجلس یابند باید دستکم 10 درصد از آراء کل کشور را کسب کنند (باراژ 10 درصد). برای مثال در صورتی که حزب در منطقه‌ای حائز اکثریت آراء شود اما نتواند در کل کشور باراژ 10 درصدی را کسب کند، نمی‌تواند از آن منطقه یا از هر ناحیه انتخاباتی دیگری به مجلس نماینده اعزام کند. آراء‌ حزبی که نتوانسته حداقل 10 درصد را کسب کند به حزب برنده تعلق می‌گیرد. از این رو بسیاری معتقدند این قانون به نفع حزب حاکم و به ضرر احزاب کوچکتر و یا اقلیت‌های قومی و مذهبی است.

ترکیه دارای بالاترین باراژ در میان کشورهایی است که از این سیستم استفاده می‌کنند. این رقم برای برخی کشورهای دیگر به شرح زیر است:

دانمارک (2%)؛ اسپانیان و مونته‌نگرو (3%)؛ اسلوونی (4%)؛ چک، کرواسی، رومانی و صربستان (5%)؛ روسیه (7%)؛ لهستان (5%، یا 8% برای ائتلاف‌ها؛ اما این قانون درباره احزاب اقلیت‌های قومی اجراء نمی‌شود)، مجارستان (5% برای یک حزب،‌ 10 درصد برای ائتلاف دو حزبی و 15% برای ائتلاف دو حزبی یا بیشتر) و بلژیک (5%، بر اساس منطقه‌ای).

با این حال، حزب جامعه دموکراتیک کردها در سال 2007 باراژ 10 درصدی را دور زده و نامزدهای آن به صورت مستقل ثبت نام کردند و پس از ورود به پارلمان یک جناح پارلمانی پدید آوردند – این استراتژی توانست 26 کرسی برای این حزب پدید آورد.

حزب جامعه دموکراتیک در سال 2009 توسط دادگاه قانون اساسی ترکیه غیرقانونی شناخته شده. حزب جایگزین دموکراتیک صلح و آشتی در سال 2011 همین استراتژی را پیاده کرد. اما حزب کردها که اکنون عنوان "حزب دموکراتیک خلق" را برگزیده قرار است در انتخابات 2015 وارد انتخابات شود و این بار نامزدهای این حزب نه به صورت مستقل بلکه در قامت حزبی به رقابت خواهند پرداخت.

انتخابات بر اساس سیستم دی‌هوند

اما پیروزی یک حزب در یک ناحیه به این معنا نیست که تمام کرسی‌های این منطقه به نامزدهای آن تعلق خواهند گرفت. نمایندگان مجلس ترکیه بر اساس یک سیستم نسبتی به نام دی‌هوند (D'Hondt) انتخاب می‌شوند. این روش توسط ریاضی‌دانی بلژیکی به نام ویکتور دی‌هوند در سال 1878 معرفی شده و به دو شکل انجام می‌گیرد: لیست بسته (حزب ترتیب انتخاب نامزدها را مشخص می‌کند) و لیست باز (رأی‌دهندگان ترتیب نامزدها را انتخاب می‌کنند).

پس از اینکه تمام آراء شمارش شدند، معادله زیر برای هر یک از احزاب محاسبه می‌شود:

در معادله فوق V تعداد مجموع آراء کسب شده توسط یک حزب در یک حوزه انتخابی است، و

S تعداد کرسی‌هایی است که به هر حزب اختصاص داده شده است، این مقدار در ابتدا برای تمام احزاب صفر است.

مجموع کل آراء برای هر حزب در یک حوزه انتخاباتی ابتدا بر یک سپس دو سپس سه - تا مجموع کرسی‌هایی که در حوزه باید اختصاص یابند - تقسیم می‌شود. فرض کنید که تعداد p حزب و s کرسی وجود دارند. سپس جدولی از اعداد را ترسیم کنید که در آن p ردیف‌ها و s ستون هار را تشکیل می‌دهد. در این جدول i-امید ردیف و j-امین ستون تعداد آرائی است که توسط i-امین حزب بدست آمده و تقسیم بر j شده است. مدخل‌هایی که کرسی به دست می‌آورند بالاترین ارقام در کل جدول هستند؛ هر حزب به تعداد مدخل‌هایی که در ردیفش در این جدول برنده شده‌اند، کرسی کسب می‌کند.

برای مثال در نظر بگیرید که 230 هزار رأی دهنده درباره 8 کرسی میان 4 حزب تصمیم می‌گیرند. از آنجایی که 8 کرسی باید اختصاص یابند، مجموع آراء هر حزب را ابتدا به 1 سپس به 2، 3، 4، 5، 6، 7 و 8 تقسیم کنید. بالاترین 8 مدخلی که بیشترین ارقام را در خود جای داده و با ستاره مشخص شده‌اند، کرسی‌ها را به خود اختصاص می‌دهند.

کشورهایی که از سیستم دی‌هوند در انتخابات استفاده می‌کنند عبارتند از:

آلبانی، آرژانتین، اتریش، بلژیک، برزیل، بلغارستان، کامبوج، کیپ‌ورد، شیلی، کلمبیا، کرواسی، چک، دانمارک، تیمور شرقی، اکوادور، استونی، فنلاند، گواتمالا، مجارستان، ایسلند، ژاپن، لوکزامبورگ، مقدونیه، مولداوی، مونتنگرو، هلند، پاراگوئه، پرو، هلند، پرتغال، رومانی، اسکاتلند، صربستان، اسلوونی، سپانیا، ترکیه،‌ اروگوئه و ولز.

^{کرسی‌های اختصاص یافته به هر یک از حوزه‌های انتخاباتی در ترکیه}

انتهای پیام/