تولید نرم‌افزار مدیریت کتابداری برای نابینایان تا پایان سال

به گزارش خبرگزاری تسنیم،‌ نخستین نشست تخصصی کتابداران بخش نابینایان کتابخانه‌های سراسر کشور امروز (19 مهرماه) با حضور دبیرکل نهاد، مشاورین،‌ معاونین و مدیران مجموعه نهاد، علی صابری عضو شورای شهر اسلامی تهران، جمالی رئیس هیات مدیره انجمن نابینایان ایران و همچنین جمعی از کتابداران بخش‌های نابینایان در سالن کنفرانس کتابخانه مرکزی تهران (پارک شهر) برگزار شد.

در این مراسم امین متولیان معاون برنامه‌‍ریزی و نظارت راهبردی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از تولید نرم‌افزار مدیریت کتابداری برای نابینایان تا پایان سال 1394 خبر داد و گفت: با توجه به نیاز شدید جامعه نابینا و کم‌بینای کشور به مطالعه و استفاده از کتب متنوع، وظیفه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نیازسنجی، طراحی و تولید نرم‌افزاری جهت مدیریت و ارائه خدمات کتابخانه‌ای برای اعضای نابینا و کم بینا است.

وی ادامه داد:‌ این سامانه به نحوی طراحی می‌شود که نابینایان با استفاده از نرم‌افزارهای متن‌خوان به راحتی بتوانند صفحات وب را مطالعه و استفاده کنند. همچنین با اتصال این سامانه به نرم‌افزار مدیریت کتابداری سامان، وبسایت نابینایان، تمامی اخبار نهاد، مدیریت کتابداری، درخواست برای تولید منبع از این طریق انجام خواهد شد؛ بعلاوه، می‌توان مضاف بر یکپارچه‌سازی فرآیندها و اطلاعات موجود از امکانات موجود در این نرم‌افزار به سادگی استفاده کرد؛ امکاناتی مانند عضویت افراد نابینا، جستجوی منابع بریل و گویا توسط اعضاء، امکان رزرو، جستجوی کتابخانه‌ها.

معاون برنامه‌‍ریزی و نظارت راهبردی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور سامانه نابینایان را دارای سه فرآیند گویاسازی منابع، تولید منابع بریل، و تولید E-Book دانست و گفت: نخست، فرآیند گویا‌سازی منابع؛ این فرآیند امکان درخواست تولید منابع گویا توسط اعضای سایت را فرآهم می‌آورد که پس از ارزیابی و اولویت‌بندی بر روی منابع مورد درخواست، فرآیند گویاسازی توسط گویندگان افتخاری انجام می‌گیرد. پس از آماده‌سازی فایل کتب گویای جدید به همراه اطلاعات کتاب‌شناختی این منابع، از طریق سامانه به اعضا اطلاع‌رسانی می‌شود.

متولیان در توضیح تولید منابع بریل، به عنوان دومین فرآیند موجود در سامانه نابینایان گفت: این فرآیند امکان درخواست تولید منابع بریل توسط اعضای سایت را فرآهم می‌آورد که پس از ارزیابی و اولویت‌بندی بر روی منابع مورد درخواست و شناسایی مراکز دارای ظرفیت بریل‌سازی، جهت تولید به صورت بریل به مراکز مربوطه ارسال می‌گردد. پس از آماده‌‌سازی و ورود اطلاعات کتابشناختی این منابع، از طریق سامانه به اعضا اطلاع‌رسانی می‌شود.

وی اضافه کرد: فرآیند تولید E-Book سومین فرآیند قابل انجام در سامانه نابینایان است که طی آن منابع مورد درخواست توسط اعضا جهت تولید E-Book پس از بررسی و اولویت‌بندی به مراکز مربوطه ارسال می‌گردد. اطلاعات کتاب‌شناختی منابع در حال تولید توسط کتابداران از طریق سامانه در اختیار نابینایان قرار می‌گیرد.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه به ویژگی‌های نرم‌افزار مدیریت کتابداری برای نابینایان اشاره کرد که بعضی از آنها عبارت است از عضویت نابینایان، گویندگان و تایپیست‌های افتخاری در سامانه برای همکاری با نهاد جهت گویاسازی منابع؛ مشاهده فهرست کلیه منابع بریل شده، گویا شده و الکترونیک؛ ساماندهی و تهیه بانک اطلاعاتی اعضای نابینای کشور؛ مشاهده فهرست کتابخانه‌های نابینایان و تشریح امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری هر کتابخانه؛ امکان بارگذاری فایل‌های آموزشی خاص؛ امکان انجام بحث‌ها و گفتگوهای گروهی؛ فرآهم آوردن امکانات آموزشی، کتابشناختی نابینایان، خبرخوان، درج مقالات و... جهت نابینایان؛ درج اخبار روز مربوط به حوزه نابینایان؛ انتشار فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه عمومی به صورت بریل.

دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی نیز در سخنانی از جانفشانی‌ها و ایثار دلاورمردانی که برای حفظ مرزهای ایمانی و عقیدتی و حتی مرزهای ملی ما داخل و خارج از کشور مشغول مجاهدت هستند، به ویژه شهید سردار همدانی تجلیل کرد.

وی با اشاره به جلسات بحث شرح مثنوی مولانا طی سال‌های 76 الی 84، بیت «آینه‌ام آینه‌ام مرد مقالات نه‌ام/ دیده شود حال من ار چشم شود گوش شما» را خواند و در خصوص آن گفت: در این داستان مولانا خود را به آینه‌ای تشبیه می‌کند که گفته‌ها در صورتش هویداست، حال آنکه گفته‌ها و اندیشه‌های او تنها از راه گوش منتقل می‌شود.

مختارپور با اذعان به اینکه در جلسات بحث شرح مثنوی مولانا خود را ملزم به یافتن مبانی، مستندات و ریشه‌های قرآنی اشعار مثنوی و دیوان شمس می‌دانسته است، تصریح کرد: اکنون سئوال این است که چرا مولانا "دیده شود حال من ار چشم شود گوش شما" را به کار برده است؛ آیا ظرافتی ادبی است، یا ریشه قرآنی دارد؟

وی در ادامه برای پاسخ به این پرسش به ارائه مستنداتی از قرآن کریم پرداخت؛ مختارپور با اشاره به آیه 193 سوره آل عمران، «رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیًا یُنَادِی لِلإِیمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ » مخاطب دعوت‌های الهی را برای هر قومی "سمع" و نه "بصر" عنوان کرد. همچنین آیه 36 سوره الانعام، «إِنَّمَا یَسْتَجِیبُ الَّذِینَ یَسْمَعُونَ» مصداق دیگری بود که وی در پاسخ به پرسش مطروحه بدان اشاره کرد. چنانچه از معنی آیه برمی‌آید، تنها کسانی دعوت الهی را اجابت می‌کنند که گوش شنوا دارند. آیه 7 سوره بقره «خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَ عَلَى سَمْعِهِمْ وَ عَلَى أَبْصَارِهِمْ» نیز نمونه دیگری است که در تأیید تقدم سمع بر بصر در مورد علت کفر کافران، بدان اشاره شد.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ادامه داد: دریافت معارف بشری نیز به دیدن آنها محدود و مشروط نمی‌شود. در واقع حواس پنجگانه‌ای که ما از آنها استفاده می‌کنیم تنها مُدرک محسوسات هستند و فرآیند علم و ادراک ربطی به حواس ندارد. حواس دریچه محسوسات است نه معلومات؛ فرآیند علم از خواندن و مطالعه نشأت می‌گیرد؛ و به خوبی می‌دانیم که خواندن تنها منحصر به دیدن متن نیست؛ شما ممکن است با دستتان متن را بخوانید و یا با حس شنوایی از آن مطلع شوید.

وی با تأکید بر اینکه فصل ممیز و مشخصه انسان معرفت است و نه حواس، تصریح کرد: تعابیر توانا، ناتوان و معلول، تعابیر درستی نیست. واژه معلول، به معنای بیماری، از علت گرفته شده است. در نی‌نامه مثنوی خطاب به خداوند می‌فرماید "ای طبیب جمله علت‌های ما/ ای تو افلاطون و جالینوس ما"، به این معنا که ای خدایی که طبیب تمام بیماری‌های ما هستی. بنابراین اگر معلول به معنای بیماری است، چه از نوع معرفتی، چه حسی و یا ذهنی، همه ما معلول هستیم؛ و ای بسا کسانی که در درک معارف و استفاده از توانایی‌های فکری و معرفتی و ایمانی سهل انگارترند، معلول‌تر هستند.

مختارپور با اشاره به معرفی‌های دقیقی که نابینایان در نشست‌های کتاب‌خوان داشتند، بیان کرد: یکی از دلایل این است که بینایی به همان اندازه که ورودی بیشتری دارد، احتمال خطای بیشتری هم دارد. کسی که کمتر می‌بیند سایر حواس او قوی‌تر می‌شود و چون کثرتها و پراکندگیهای بینایی را ندارد، کار او نتیجه دقیق‌تری به دنبال خواهد داشت. چراکه ارتباط بیشتری با متن برقرار می‌کند. بنابراین من تصور می‌کنم باید کارگروه‌ها و کلاس‌هایی آموزشی برای کتابداران و اعضای بینایمان بگذاریم تا تمرکز و توجه را از شما یاد بگیرند و شما تجربه خود را در درک محیط و نحوه تمرکز بر روی متون با آنان به اشتراک بگذارید.

دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور در پایان بخش نخست سخنان خود با اشاره به آیه:« فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطیعُوا وَ أَنْفِقُوا خَیْراً لِأَنْفُسِکُمْ»(16 / تغابن) گفت: در این آیه می فرماید تا می توانید تقوا پیشه کنید؛ و بلافاصله در ادامه بعد از آنکه توصیه به تقوا می کند توصیه به شنیدن می کند.  و وقتی خوب شنیدید آن را انفاق کنید. وی در ادامه به کتابداران روشندل گفت آنچه دارید را قدر بدانید و گمان نکنید آنچه را به ظاهر ندارید، کمبود یا نقص است.

وی همچنین در بخش دیگر سخنان خود در پاسخ به مشکلات مطرح شده در خصوص تجهیزات و منابع محدود بخش نابینایان، از راه‌اندازی مرکزی برای تولید و چاپ انبوه کتاب‌های بریل خبر داد و گفت: تا زمانی که مرجعی توانا و فعال عهده‌دار مسئولیت تولید و چاپ کتاب‌های بریل در کشور وجود نداشته باشد، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور این مسئولیت را به عهده می‌گیرد.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در خاتمه سخنان خود، مجموعه نهاد را ملزم به پیگیری مشکلات موجود دانست و گفت: دست همکاری و همدلی تمام کسانی را که در سایر ارگان‌ها در این حوزه فعال هستند به گرمی می‌فشاریم؛ انشاالله نهاد کتابخانه‌ها بتواند در این عرصه پیشتاز باشد و سال آینده در چنین روزی همراه با کارنامه‌ای افتخار آمیز گرد هم جمع شویم.

انتهای پیام/