موسیقی انور براهم و روایتِ بیداری اسلامی در تونس

خبرگزاری تسنیم – یاسر شیخی یگانه

ملودی آرامِ پیانو و نوازش‌های فرانسوا کوتوریه بر روی کلاویه‌های سازش و بعد از آن فضاسازی‌های کلاوس گزینگ با کلارینت باسش؛ فضایی آرام و در عین حال دلهره آور را تداعی می‌کند. این دلهره را مضراب‌های عمیق انور براهم بر سیم‌های عود بیشتر و بیشتر می‌کند. نوعی نگرانی در این مضراب‌ها نهفته است.

آرام آرام ملودی ها شکل منظمی به خود می‌گیرند و ریتمی ملایم به گوش می‌رسد. گاهی نواهایی از موسیقی عربی گوش را نوازش می‌دهد اما انگار قرار نیست خیال شنونده راحت باشد. بلافاصله دلهره به موسیقی بازمی‌گردد.

اینجاست که می‌توان از راه موسیقی به افکار موزیسین راه یافت. سازنده این موسیقی که انور براهم است، گویی در فضایی دلهره آور سیر کرده است. این موسیقی و این موزیسین می‌خواهند به آرامش برسند اما فشارهای خارجی چنین اجازه‌ای نمی‌دهد. هرگاه که موسیقی به سمت ریتم‌های آرام و دلنواز می‌رود، ناگهان مضراب‌ها عمیق و زمخت می‌شوند تا فشارها و استرس‌های محیطی خود را نشان دهند.

حال این فشارها نشات گرفته از کجاست؟

پاسخش روشن است؛ فضای اجتماعی حاکم بر تونس و انقلابی که در آنجا رخ داده است. تونس زادگاه انور براهم است. همان جایی که این نوازنده، عود را از آنجا به جهانیان شناساند.

اوضاع کشور تونس در چند سال گذشته چندان آرام نبوده که متعاقب آن، موسیقی انور براهم هم آرام و عاری از اضطراب باشد. آنچه دیشب کوارتت براهم در تالار وحدت اجرا کرد، قطعه‌هایی از آلبوم Souvenance ( (یادگار) بود. اثری که انور براهم موسیقی آن را تحت تاثیر رخدادهای بیداری اسلامی(بهار عربی) ساخته است.

براهم برای ساخت قطعه‌های آلبوم «یادگار» چند وقتی از تونس خارج نشده تا بتواند اوضاع این کشور را در ساخته‌هایش روایت کند. اوضاعی که پر از استرس و اضطراب و البته گاهی امید است. امیدی که مردم تونس برای به ثمر رسیدن انقلابشان دارند.

بیداری اسلامی در میان کشورهای عربی در 18 دسامبر 2010 با قیام مردم تونس، در پی خودسوزی محمد بوعزیزی در اعتراض به فساد و بدرفتاری پلیس، آغاز شد. این انقلاب به انقلاب یاس معروف است.

تظاهرات دراثر میزان بالای بیکاری، بحران غذا، فساد، فقدان آزادی بیان و اشکال دیگر آزادی‌های سیاسی و شرایط بد زندگی ادامه یافت. این اعتراضات چشمگیر‌ترین موج ناآرامی‌های سیاسی و اجتماعی تونس طی سه دهه محسوب می‌شود که نتیجه آن تعداد بسیار زیادی تلفات و صدمات بوده و اکثر این صدمات حاصل عملکرد پلیس و نیروهای امنیتی علیه تظاهرکنندگان بوده است. حکومت تونس در 14 ژانویه 2011 با فرار زین‌العابدین بن علی رئیس‌جمهور تونس به عربستان سعودی سقوط کرد و این پایانی بود بر دوره حکمرانی 23 ساله او بر مسند قدرت.

پس از فرار زین‌العابدین بن علی، تونس دورانِ حساسی را سپری کرده و تا کنون هم این حساسیت ادامه دارد. این کشور در این روزها پر از اضطراب و البته امید است. این درست همان اضطراب و امیدی است که در موسیقی «یادگار» و مضراب‌های انور براهم به وضوح شنیده می‌شود.

آرام آرام زخمه‌های براهم زمختی خود را فراموش می‌کنند و عمیق‌ و البته لطیف‌تر می‌شوند.

فصل میانی اجرای کوارتت براهم به قطعه های پرتحرک تر اختصاص دارد. شاید این قطعه‌ها به ثمر رسیدن انقلاب تونس را روایت می‌کنند.

در اجرای کوارتت انور براهم تمام فضاسازی‌ها در خدمت عود قرار می‌گیرند. گیتار باس، پیانو و کلارینت باس مشغول فضاسازی و تعیین ریتم هستند تا براهم با زخمه‌هایش اوضاعِ مردمان کشورش را برای مخاطبان روایت کند.

وقتی سازی مانند عود با هنرمندی کسی مانند انور براهم در کنار سازهایی جهانی قرار می‌گیرد، بی‌شک تاثیری جهانی هم می‌گذارد. شاید این درست همان چیزی است که کیهان کلهر با کمانچه انجام داده است.

براهم هرگز ریشه‌های عودنوازی را از یاد نبرده و در بیشتر قطعه‌هایش سری به ملودی‌های اصیل عربی می‌زند.

وقتی اجرای کنسرت تمام می‌شود و نوازندگان صحنه را ترک می‌کنند، تشویق‌ها تمام نمی‌شود. گروه مجبور به بازگشت به روی صحنه می‌شوند و قطعه‌ای می‌نوازند که بارقه‌های امید در آن بیشتر است.

شاید براهم با انتخاب این قطعه می‌خواهد این پیام را منتقل کند که امید همچنان برای بهتر و بهتر شدن اوضاع ادامه دارد.

فرانسوا کوتوریه (پیانو)، کلاوس گزینگ (کلارینت باس) و بیورن مه‌یر (گیتار باس) سه نوازنده‌ای هستند که در کنار انور براهم نوازندگی می‌کنند.

انتهای پیام/