بخش اورژانس «گرانیگاه» بیمارستان تلقی می شود، زیرا مراجعان و بیماران در اولین گام، پا به این نقطه از مرکز درمانی می گذارند بنابراین، تمام خوبی ها و بدی های یک بیمارستان را می توان از وضعیت اورژانس آن، مورد ارزیابی قرار داد.
واقعیت امر این است که در حال حاضر و با گذشت یک سال و 4 ماه از اجرای طرح تحول نظام سلامت در بیمارستان های دولتی و دانشگاهی، اما هنوز وضعیت اورژانس بیمارستان ها آنطور که باید و شاید مورد رضایت مردم و بیماران نیست. بطوریکه همچنان بیشترین اعتراض ها، گله و شکایت ها از بیمارستان ها، مربوط به کمبودها و مشکلاتی است که اورژانس آن بیمارستان دارد.
این مشکلات و کمبودها را می توان در لابه لای انتظارات وزیر بهداشت جستجو کرد.
وی که سرزده از بخش اورژانس تعدادی از بیمارستان های شلوغ تهران بازدید کرده بود، تامین نیروی پرستاری اورژانس را مورد تاکید قرار داده و گفته بود که باید با بهره گیری از پرسنل متخصص با تجربه حداقل 10 سال و با پرداخت مناسب، برای نیروهای اورژانس انگیزه فراهم کرد.
وزیر بهداشت به این نکته هم اشاره کرده بود که نیروهای طرحی و دانشجوی پزشکی و پرستاری، می بایست در بخش های غیر اورژانس بکارگرفته شوند.
این تذکر وزیر، حکایت از این واقعیت دارد که نیروهای اورژانس بیمارستان ها، اغلب شامل نیروهای جوان، تازه کار و یا افرادی است که یک روز کامل را کار کرده اند و حالا خسته از کار و تلاش، شب را می خواهند به مردم خدمت کنند. در حالی که چنین نیروهایی توان ارائه خدمات مناسب و مطلوب به مراجعانی را ندارند که در بدترین وضعیت روحی و جسمی، به اورژانس مراجعه می کنند.
وزیر بهداشت به این نکته هم تاکید کرده بود که باید پرستاران با تجربه در تریاژ مستقر شوند و دو نفر متخصص اورژانس در اورژانس های شلوغ بیمارستان های بزرگ بکار گرفته و از سوی دیگر کمبود نیروی خدماتی در بخش اورژانس بیمارستان ها نیز برطرف شود.
اصولا وقتی نیروهای اورژانس، افرادی خسته و مبتدی باشند، ارائه خدمات به مراجعان نیز دچار مشکل می شود. بطوریکه یک پزشک عمومی یا دانشجوی پرستاری، نمی تواند آنطور که باید و شاید، خدمات مطلوب و با کیفیت به بیمار اورژانسی بدهد.
معطلی بیماران در اورژانس بیمارستان ها، اولین و مهمترین ضعف اغلب اورژانس بیمارستان های بزرگ و شلوغ است. جایی که بیمار، در بدترین وضعیت جسمی به بیمارستان مراجعه می کند و انتظار دریافت بهترین خدمات در حداقل زمان ممکن را دارد.
حالا 50 روز از اولتیماتوم دو هفته ای وزیر بهداشت به آن تعداد از اورژانس بیمارستان های شلوغ تهران می گذرد و دکتر محمد آقاجانی معاون درمان وزارت بهداشت، در گفتگو با خبرنگار مهر، به تشریح آخرین اقدامات و برنامه های وزارت بهداشت در جهت ارتقای وضعیت اورژانس های بیمارستانی پرداخت.
وی با عنوان این مطلب که بخش اورژانس 570 بیمارستان وابسته به وزارت بهداشت روزانه پذیرای 63 هزار بیمار و مصدوم هستند، تاکید کرد که بهسازی و نوسازی 120 اورژانس بیمارستانی ریفرال و تروما در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد.
آقاجانی با بیان این مطلب که در حال سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی در اورژانس، ICU و سایر بخش‌های ویژه هستیم، ادامه داد: از جمله پروژه‌های جدید در این بخش، برنامه‌ریزی جهت ارتقای مراقبت‌های حاد در 120 بیمارستان است. به این معنی که در حال بهسازی، نوسازی و استاندارد سازی 120 بخش اورژانس در این بیمارستان‌ها هستیم.
معاون وزیر بهداشت با اعلام اینکه در حال حاضر 7500 تخت در بخش‌های اورژانس داریم که در قالب این برنامه 2000 تخت دیگر نیز به آن اضافه می‌شود، افزود: این اقدام حداقل یک سال زمان می‌خواهد. البته اکثر پروژه‌های ما آغاز و طراحی‌های آن انجام شده و سایر اقدامات نیز در آینده نزدیک شروع می‌شوند.
وی گفت: امیدواریم در یک سال آینده این 120 بخش اورژانس ساخته شوند و بتوانیم 2000 تخت هم به تخت‌های اورژانس اضافه کنیم.
معاون درمان وزارت بهداشت در خصوص اصلاح اورژانس های بیمارستانی، اظهارداشت: در حدود یک ماه گذشته 15 اورژانس اصلی که بیشترین مراجعات را داشتند بررسی شدند که با بررسی های انجام شده توسط کارشناسان و مدیران ستادی 21 اشکال در جهت اصلاح اورژانس ها شناسایی شد.
وی با اشاره به مشارکت دانشگاه های علوم پزشکی مربوطه در آسیب شناسی و اصلاح اورژانس های بیمارستانی، افزود: با بررسی در این اورژانس ها مشخص شد که نیروی انسانی، تجهیزات پزشکی و شرایط ساختمانی این بیمارستان ها نیاز به اصلاح دارند.
آقاجانی گفت: در این 15 اورژانس بیمارستان های ریفرال و بزرگ حدود 700 نفر کمبود نیروی انسانی وجود داشت. از سوی دیگر برای تجهیز بخش های اورژانس و بهسازی ساختمانی، 15 میلیارد تومان هزینه شده است.
معاون درمان وزارت بهداشت در خصوص طرح تجمیع هدایت بیماران گفت: ما برای اولین بار در استان تهران طرح تجمیع هدایت بیماران برای پیدا کردن تخت خالی در بیمارستان‌ها را اجرا کردیم. در این خصوص ستادی تشکیل شد که هر شب این رصد را انجام می‌دهد و تخت‌های خالی اورژانس‌ها را برای مواردی که با اورژانس‌های پر مواجه شدند، انجام می‌دهد. اما تعدا تختی که داریم محدود است؛ به رغم وجود این ستاد گاهی بیماران در اورژانس‌ها می‌مانند.
دکتر عبدالرحمان رستمیان عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، بخش اورژانس را بخش ثانیه ها و لحظه ها توصیف کرد و اظهار داشت: هر چند در سال های گذشته برای تقویت بخش اورژانس اقدامات موثری انجام و بخشنامه های خوبی صادر شده است اما همچنان در شهرستان ها و یا شهر های کوچک اورژانس بیمارستان مشکلات اساسی دارد.
وی تاکید کرد: باید سامانه ای را در کشور طراحی و اجرا کرد که بیمار اورژانسی فقط به بیمارستانی منتقل شود که تخت خالی دارد و از طریق آن سامانه بیمارستان هایی که تخت خالی دارند، مشخص شوند.
دکتر علی جعفریان رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، به کمبود 4 هزار تخت بیمارستانی و ضریب اشغال 80 درصدی تخت‌های بیمارستانی اشاره کرد و عنوان داشت که انتقال بیمار از اورژانس به بخش بستری با مشکل مواجه است.
به گفته وی، در طول دو هفته مهلت وزیر، 70 تا 80 درصد بیماران اورژانسی در بیمارستان امام خمینی(ره) در 6 ساعت اول تعیین تکیلف شده و به سرویس معالج منتقل می‌شوند اما نارضایتی بیماران از وضعیت اورژانس‌ها بیشتر متوجه ازدحام و شلوغی اورژانس‌ها و کمبود کادر درمانی و مهم تر از همه نبود تخت بستری و انتقال بیمار از اورژانس به بخش بستری است.
جعفریان معتقد است که بیش از 50 درصد بیماران اورژانسی تهران ارجاعی کل کشور هستند و تخت‌ها کفاف این همه مریض را ندارند. ضمن آنکه بیمار اورژانس باید در بیمارستان توزیع شود اما در شرایطی که ضریب اشغال تخت‌های بیمارستان شریعتی، امام خمینی(ره) و مرکز طبی بالای 200 درصد است و 1.5 تا 2 برابر ظرفیت شان مریض دارند، چگونه ممکن است کیفیت ارائه خدمات را آن هم در دو هفته بهبود بخشید.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: در طول این دو هفته نیروهای با تجربه به اورژانس‌های بیمارستان امام خمینی(ره) و شریعتی اضافه شدند و درصد نیروهای پرستار تازه کار از 50 به 30 درصد کاهش یافت و 20 درصد از نیروهای تازه کار اورژانس جا به جا شدند. همچنین نیروهای درمانی غیر از پزشک و پرستار مانند خدمه و پرسنل مورد نیاز برای خونگیری در اورژانس‌ها بکار گرفته شد.
