بحران سیاسی با «طعم زباله» در لبنان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، شکل گیری جنبش موسوم به "گندتان در آمده" و یورش آن به ساختمان‌های ریاست جمهوری و پارلمان و همچنین از سرگیری در گیری‌ها بین نیروهای وابسته به جند الشام و جنبش فتح در اردوگاه عین الحلوه از جمله این رخدادهای خبرساز هستند که در این نوشتار از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد .

زمینه‌های شکل‌گیری اعتراضات

قبل از اشاره به زمینه‌های شکل گیری این جنبش ذکر این نکته ضروری است که هواداران این جنبش با الهام از بحران زباله که در روزهای اخیر بر بیروت سایه افکنده است ، فساد در این کشور را به زباله تشبیه کرده‌اند که سیاستمداران این  کشور را آلوده کرده و اکنون به تعبیر اعضای این جنبش اعتراضی مسئولان و سیاستمداران این کشور نیز همانند زباله گند زده‌اند.

اما درباره عوامل موثر بر شکل گیری این اعتراضات می‌توان گفت که دو دسته از علل را می توان در این زمینه موثر ارزیابی کرد.

نخست عللی که از فضای عمومی لبنان و از  رکود سیاسی حاکم بر این کشور ناشی می شود که به علت توافق نکردن احزاب و گروههای سیاسی بر سر نامزد رئیس جمهور، برگزار نشدن انتخابات پارلمانی به علت توافق نکردن درباره قانون انتخابات حاصل شده و خود موجبات ایجاد خلاء  و رکود فعالیت ها را در خیلی از بخش ها پدید آورده است .

دسته دوم به عللی مربوط می شود که خاص شکل گیری جنبش اعتراضی  موسوم به "گندتان در آمده "است که در فراهم کردن بستر این اعتراضات موثر بوده و اساسا می توان آن را به علت شتاب زا تعبیر کرد. در تئوری های مربوط به جنبش‌های  اجتماعی علت یا علل شتاب زا به عوامل و متغیرهای گفته می شود که نقش جرقه را در آغاز یک انفجار اجتماعی بازی می‌کند و اگر چه نقش و اندازه آن به لحاظ حجمی کوچک به نظر می رسد اما آثار و پیامدهایی که به دنبال می آورد به مراتب گسترده تر است . از این دید انباشت زباله در بیروت را می‌توان به عامل شتاب زا تشبیه کرد.

بررسی های موجود حاکی از این است که تا پیش از این مسئولیت جمع آوری زباله های بیروت بر عهده یک شرکت وابسته به جریان المستقبل به رهبری سعد حریری است که از عوامل عربستان به شمار می رود اما این شرکت چند هفته است که فعالیت خود را به حالت تعلیق در آورده و شرکت دیگری نیز یا به دلیل رکود حاکم بر دولت و یا به دلایلی که هنوز معلوم نیست به سرعت جایگزین نشده و لذا انباشت زباله انهم در گرمای تابستان صدای اعتراض مردم و جوانان را در آورده و آنها را به سمت نهادهای ریاست جمهوری و پارلمانی کشانده است.

عاملی که از دید معترضان پنهان مانده است

هر چند نمی‌توان از نقش مسئولان دولتی لبنان در بروز و ادامه خلأ سیاسی و بحران های اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن غافل شد اما آنچه در این میان قابل تامل است اینکه نمی توان از نقش و دخالت بازیگران آشوب سازی همچون عربستان در این قضایا غافل شد. زیرا عربستان از یکسو مانع از این شده است که لبنان قبل از تعیین سرنوشت سوریه از خلأ سیاسی خارج شود و از دیگر سو همچنانکه گفته شد مسئولیت جمع آوری زباله بر عهده یک شرکت وابسته به جریان المستقبل به ریاست سعد حریری بوده است .

همچنین جند الشام که یک گروه وابسته به آن آغازگر درگیری‌های اخیر در اردوگاه عین الحلوه بوده از سوی بحیه حریری دختر رفیق حریری نخست وزیر سابق  پشتیبانی مالی می شود . این شاخص‌ها به روشنی نقش عربستان را در آغاز و تداوم طولانی خلأ سیاسی در لبنان نشان می دهد و بر این واقعیت مهر تائید می زند که  خروج  لبنان از  این وضعیت به تغییر رویکرد عربستان بستگی دارد .

نوع جهت گیری رسانه‌های منطقه به اعتراضات در لبنان

از بررسی  مطالب رسانه‌های منطقه سه جهت گیری قبال تشخیص است.

نخست رسانه های وابسته به عربستان است که کوشیده اند جنبش اعتراضی را مهار شده نشان دهند و در عین حال مانع از اوج گیری اعتراضات شوند .

دوم رسانه‌های وابسته به محور مقاومت است که به طور ملایم از مطالبات و خواسته های جنبش اعتراضی جدید حمایت کرده و در عین حال اتخاذ سیاست سرکوب از سوی وزارت کشور را مورد انتقاد قرار داده اند.

در این میان رسانه های قطر نقش آتش بیار معرکه را بازی کرده و کوشیده اند به این جنبش دامن بزنند. در این راستا شبکه الجزیره در یکی از گزارش های خود از امار مصدومیت 100 نفر در جریان درگیری های بیروت خبر داد حال آنکه اماری که اغلب رسانه ها ارائه کرده بودند یک سوم این تعداد یعنی در حدود 33 نفر بوده است. اتخاذ چنین رویکردی از سوی الجزیره نشان می دهد که قطر برخلاف یمن که با عربستان همراهی نشان می دهد در خصوص لبنان همچنان رویکرد رقابتی دنبال می‌کند.

هر چند مسئله زباله به امر شهری مربوط می شود و در نهایت اعتراضات موجود در  این زمینه را می توان در چارچوب بحران مدیریت شهری یا اجتماعی ارزیابی کرد اما با توجه به بسترهای سیاسی حاکم بر لبنان که بحران زباله از دل آن بیرون زده است این بحران بیشتر رنگ و بوی سیاسی دارد و اگر چه بخشی از آن از درگیری های جناح های داخلی ناشی می شود اما بخش بیشتر و در واقع سررشته اصلی آن در خارج و در دستان عربستان قرار دارد که با به گروگان گرفتن دولت لبنان باعث ایجاد رکود و انجماد سیاسی و اقتصادی در این کشور شده است.

انتهای پیام/ر