نیاز محیط‌ زیست به اراده جهانی

 به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،از بحران های اصلی جهان ما بحران محیط زیست است. به نظر می رسد بشر در یکی از مهم ترین و پر شکوه ترین دوران های تاریخ خود به لحاظ علم و ثروت، به واسطه فجایع طبیعی به سمت اضمحلال و نابودی کامل کشیده شده است. نبود محیط زیست سالم به معنای نبود خود زیستن است، چرا که بشر برای داشتن چشم انداز زندگی بلند مدت و ادامه روند پیشرفت و توسعه خود، ناگزیر از فراهم کردن محیطی مناسب برای زیستن است. به همین دلایل نجات محیط زندگی خود، نزدیک ترین الزام انسان هاست. لازمه این نجات هم چیزی جز یک اراده جهانی نیست.

　عناصر جهانی شدن و محیط زیست

1 ـ جهانی شدن را در درجه اول ارتباطات و انفجار اطلاعات میسر کرد. درست است که ایده ها و نقاط اصلی شکل گیری جهانی شدن، پس از فروپاشی کمونیسم و از بین رفتن جنگ سرد و با الزامات اقتصادی جهانی و بازار آزاد تجارت های چند ملیتی، تبدیل به مساله عمده ای شد، اما نتایج ملموس و زیستی این ایده با کوتاه شدن فاصله ها و مرزها در رسانه ها و سهل شدن آگاهی از طریق آنها بود که ممکن شد. با این اوصاف جهانی شدن چیزی جز ارتباط مؤثر جهانی نیست. در این میان محیط زیست یکی از مهم ترین مسائلی بوده که به سبب سهل شدن آگاهی و ساده شدن انتقال نگرانی های عالمان و نخبگان به عوام، به یک مساله مهم تبدیل شده است.

آگاهی از تخریب محیط زیست و بحران های زیست محیطی بیش از هر چیز مدیون تلاش های نخبگانی است که نسبت به این مساله حساس شدند و سعی در انتشار نگرانی های خود داشتند، اما آنها در انتقال این نگرانی موفق بودند، چرا که پیشتر مدرنیته انتقال این نگرانی را میسر کرده بود. مدرنیته ای که خود مسبب بحران زیست محیطی بود، به نوعی هشدار دهنده بحران هم بود.

2 ـ از سوی دیگر جهانی شدن، همنشینی کشورها و کشاندن دغدغه های هر یک به میز گفت وگوی جهانی را ساده تر کرده است. به همین دلیل بحران یک کشور بحرانی است که جهان باید نسبت به آن احساس مسئولیت کند. این درباره نگرانی فعالان زیست محیطی و گروه های مشابه آنها هم مصداق داشت. وقتی مساله آنها با شواهدی قانع کننده، زندگی روزمره آدمیان را رو به زوال برد و سلامت را به بحران بخش عمده ای از آدم ها تبدیل کرد، دیگر سیاستمداران و سیاستگذاران جهانی نمی توانستند حتی برای بقای خود در قدرت نسبت به آن بی تفاوت باشند. به همین دلیل بزودی فعالان محیط زیست در قالب احزاب سبز در کشورهای پیشرفته، وارد گفتمان سیاسی کشور خود شدند، صاحب رسانه های تخصصی و کرسی های نظریه پردازی گشتند و مساله پر اهمیت خود را مساله همه مردمان جهان کردند. به طوری که اینک بر سر اصول حفظ محیط زیست و کنترل عوامل تخریب آن از سیاستمدار تا مردم عادی، از مردم شرق تا شهروندان کشورهای غربی کمترین اختلاف را دارند.

با این اوصاف روشن است که مفردات و عوامل مهمی در جهانی شدن که حاصل امکانات مدرنیته است مبارزه با محیط زیست را تسهیل و تسریع کرده است.

محیط زیست و درمان از نقطه آغاز بیماری

شاید محیط زیست و وضع نگران کننده آن نشان دهنده واپسین ناکامی خودمحوری انسان مدرن باشد و تسویه حساب خودویرانگرایانه طبیعتی که از آن به طور متجاوزانه بهره برداری شده است. آلودگی بیش از دو قرن صنعت گرایی افراطی، با کارخانه های کوچک و بزرگی که در نقاطی نه چندان موافق با طبع طبیعت کار کرده اند، از طبیعت یک پیر افسرده ساخته است که در میان زرق و برق کالا و خوشی های بشر لذت گرا و مرفه، بسختی دیده می شود مگر با تأکید و تبلیغات رسانه ها.

زندگی روبه زوال گونه های مختلف گیاهی و جانوری نشان دهنده این است که تصاحب و تسلط کور بشر بر طبیعت خودخواهانه و بیرحمانه و کمک تکنیک در این راه کاملا مخرب بوده است. لذا آنچه در نگاه اول می تواند ناجی طبیعت باشد یا مرگ یک گونه حیوانی به نام انسان است یا اصلاح اساسی رفتار او در مواجهه با طبیعت. تحقق تلاش های جهانی محیط زیست با کمک ابزارهای جهانی شدن، انتخاب راه دوم یعنی اصلاح را میسر کرده و رسانه جایگزینی بوده که مرگ انسان را در چنگال نابودی محیط زیستش فعلا به تعویق انداخته است.

بشر به مرگ نزدیک شده است، اما هشدار رسانه و جهانی شدن شاید نجات بخش او باشد. سیاست های جهانی، دولت ها و شهرداری ها دیگر بدون در نظر گرفتن مساله محیط زیست و داشتن برنامه های مشخص و ملموس درباره آن ـ مانند اقتصاد ـ شانس کمی برای رسیدن به قدرت دارند و این نشان دهنده قدرت جنبش های مدافع محیط زیست در فضای جهانی است.

منبع:جام جم