مدیریت درست منابع آبی اقدامی اساسی در حفاظت از دریاچه ارومیه

 به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،دریاچه ارومیه شاهرگ حیاتی شمال غرب ایران است زمانی که خشکسالی آغاز شد مردم منطقه از سفره های آب زیرزمینی استفاده بی رویه ای برای تامین آب کشاورزی کردند باید به این نکته اشاره کرد که 90 درصد آب مصرفی استان آذربایجان غربی به مصرف کشاورزی رسیده در حالی که بازده آن فقط 35 درصد است.

دریاچه ارومیه اکنون پس از مدتها منتظر اقدامات عملی و عملیاتی از سوی دستگاه های مسئول برای نجات یافتن است برخی معتقدند انتقال آب از خزر در احیای ان مقصر است و برخی از مسئولان نیز اضافه برداشت از آب به منظور استفاده در بخش کشاورزی یا استفاده بیش از حد از سفره های آب زیرزمینی از دلایل اصلی بحران دریاچه ارومیه عنوان کرده اند.

با این همه امروز انتظار می رود با اعتبار و بودجه مناسبی که گفته می شود برای احیای بزرگترین دریاچه داخل ایران تخصیص یافته این مسئله زیست محیطی است.

در ادامه گفتگویی با محسن سلیمانی روزبهانی، مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران در خصوص اجرای طرح مشارکت مردم در احیای دریاچه ارومیه در قالب توسعه کشاورزی پایدار انجام شده است.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار اجتماعی شبستان گفت: موضوع احیای دریاچه ارومیه به معنای احیای کل حوضه آبریز دریاچه ارومیه است.

سلیمانی روزبهانی با بیان اینکه از دست دادن دریاچه ارومیه ماحصل فرآیندها و رفتارهای نادرست و توسعه ناپایداری بوده که در حوزه دریاچه ارومیه اتفاق افتاده است، افزود: برای اینکه بتوانیم دریاچه ارومیه را احیا کنیم باید فرآیندهای اشتغال و توسعه ناپایدار در این منطقه را به صورت معکوس به شرایط طبیعی بازگردانیم.

وی تصریح کرد: به عبارتی موضوع صرفا احیای دریاچه نیست بلکه برگرداندن روند توسعه ناپایدار به توسعه پایدار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است.

توسعه پایدار کشاورزی؛ یکی از راه های احیای دریاچه ارومیه

این مسئول ادامه داد: با روندی که الان پیش می رویم نه تنها دریاچه ارومیه را از دست می دهیم بلکه حوضه آبریز آن را هم از دست خواهیم داد.

سلیمانی روزبهانی با بیان اینکه باید تلاش جدی انجام دهیم تا عواملی که باعث از بین رفتن دریاچه ارومیه شده اند را از بین ببریم، خاطرنشان کرد: یکی از راهکارهای احیای دریاچه ارومیه توسعه پایدار کشاورزی در منطقه است.

وی با اشاره به آغاز اجرای فاز دوم توسعه پایدار کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اذعان داشت: علاوه بر فعالیت 41 سایت کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه 34 سایت جدید فعالیت خود را آغاز کرده اند که در مجموع 75 سایت کشاورزی پایدار در منطقه در حال فعالیت است.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران با بیان اینکه توسعه کشاورزی پایدار تنها راه نجات دریاچه ارومیه نیست، تاکید کرد: اقدامات دیگری هم توسط ستاد احیای دریاچه ارومیه در حال انجام است که می تواند به احیای این دریاچه کمک کند.

وی با بیان اینکه ارتفاع دریاچه ارومیه در حال حاضر 1270.60 متر است، خاطرنشان کرد: با ورود به فصل تابستان این ارتفاع پایین تر می رود و همانطور که می دانیم در فصول پرآب سطح بیشتر و در فصول کم آب سطح کمتری خواهد داشت اما امیدواریم بشود دوره گرما را به شک مناسبی طی کرد که اقدامات احیایی دریاچه بتواند بهتر خودش را نشان دهد.

فرآیند احیای دریاچه ارومیه زمانبر است

سلیمانی روزبهانی، فرآیند احیای دریاچه ارومیه را زمانبر عنوان کرد و گفت: با توجه به آمار و اطلاعات موجود، روند تخریبی دریاچه ارومیه متوقف شده است و ما می توانیم امیدوار باشیم که فرآیند احیا به شکل مناسبی ادامه یابد.

وی در ادامه با اشاره به دیگر راهکارهای موثر در احیای دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: یکی از مسایل اصلی در احیای دریاچه ارومیه مدیریت درست منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است یعنی باید ببینیم برای چه نوع فعالیت هایی چه میزان از منابع آب تخریب می شود.

مدیریت درست منابع آبی اقدامی اساسی در حفاظت از دریاچه ارومیه

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران مدیریت درست منابع آب را مهمترین اقدام اساسی در احیا و حفاظت از دریاچه ارومیه برشمرد و افزود: بحث مصرف برداشت منابع آب یعنی کنتردار کردن چاه ها و مدیریت برداشت منابع آب زیرزمینی و برداشت منابع آب سطحی و رودخانه ها همه باید مورد توجه قرار گیرند.

وی با بیان اینکه باید الگوی کشت مناسبی برای دریاچه ارومیه داشته باشیم، تاکید کرد: باید محصولات کشاورزی این منطقه را از محصولات پرآب به سمت محصولات کم آب هدایت کنیم.

سلیمانی روزبهانی، ساماندهی موضوع مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه را بسیار مهم ذکر کرد و گفت: داشتن بسترهای تشویقی و بازدارنده مناسب بر روی محصولات کم آب بر یا پرآب بر می تواند در مدیریت منابع آب نقش مهمی داشته باشد.

وی ادامه داد: حمایت از نوعی از معیشت در حوزه آبرسانی که وابستگی کمتری به منابع آب داشته باشد و مواردی از این دست که در راهکارهای چندگانه که ستاد احیای دریاچه ارومیه طرح کرده می تواند به احیای دریاچه کمک کند.

سابقه مشارکت ایران با UNDP به سالها قبل بازمی گردد

سلیمانی روزبهانی در ادامه با اشاره به مشارکت برنامه پیشرفت توسعه ملل متحد (UNDP) با ایران در خصوص احیای تالاب های ایران خاطرنشان کرد: علاوه بر سه سایت هفت تالاب دیگر ایران نیز در فهرست برنامه ریزی مشارکتی برای احیا قرار دارند.

وی ادامه داد: هدف ایران از مشارکت با UNDP‌ این است که علاوه بر سازمان محیط زیست دست اندرکاران در امر مدیریت و حفاظت خردمندانه در قالب یک مدیریت جامع مشترک اقدامات زیست محیطی برای احیای تالاب های کشور انجام شود.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران یادآور شد: بسیاری از فعالیت هایی در حوزه احیای دریاچه ارومیه و سایر تالاب های کشور در حال انجام است بر اساس همان برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد می باشد.

اجرای طرح کشاورزی پایدار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه از برنامه های UNDP است

وی افزود: صدور سند حل اختلافات اراضی که در حاشیه تالاب پریشان قرار دارد همه ماحصل اجرای برنامه های سازمان UNDP‌ بوده است. همچنین کشاورزی پایدار از اقدامات اولویت دار در برنامه دریاچه ارومیه نیز یکی از برنامه های UNDP‌ است.

سلیمانی روزبهانی با بیان اینکه در گذشته برنامه پیشرفت توسعه در واقع حمایت کننده اصلی طرح بوده، خاطرنشان کرد: با کمکی که از طریق دولت ژاپن اتفاق افتاد نشاندهنده میل بیشتر برخی نهادهای بین المللی و دولت های دیگر برای کمک به احیای دریاچه ارومیه است.

وی تاکید کرد: مهمتر از آن اتفاقی است که باید در درون دولت خودمان رخ دهد و جهت دهی بیشتر بودجه ها به سمت الگوهای توسعه پایدار باشد و نه اینکه توسعه به هر قیمتی انجام شود.

سلیمانی روزبهانی تاکید کرد: اگر منابع به شکل درستی مدیریت شوند می توانیم روند توسعه ناپایدار تالاب ها را به توسعه پایدار معکوس کنیم اما جهت دهی بودجه کشور هم باید از این روند حمایت کند.

کنوانسیون رامسر در احیای دریاچه ارومیه نقش مهمی ایفا کرده است

وی در ادامه با اشاره به نقش و تاثیر کنوانسیون رامسر در احیای دریاچه ارومیه اذعان داشت: تدوین برنامه های جامع مدیریت در احیا و حتی الگوهایی در مورد کشاورزی پایدار و مشارکت مردم در احیای دریاچه ارومیه جزء چارچوب و اصولی است که در کنوانسیون رامسر به آن اشاره شده است.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران افزود: در واقع به منظور پیاده سازی الگوها، قطعنامه ها و چهارچوب های عملیاتی که مورد تأیید و حمایت کنوانسیون رامسر است، کنوانسیون رامسر در واقع ارایه دهنده چهارچوب های اجرایی است و کشورها با توجه به عضویتی که در کنوانسیون دارند خود را متعهد می دانند که در چارچوب های اجرایی در قالب کنوانسیون رامسر از طرح ها حمایت کنند و هم آنها را در کشور متبوع خود اجرایی سازند.

سلیمانی روزبهانی با اشاره به اجرای مفاد کنوانسیون رامسر در ایران اذعان داشت: ایران بسیاری از همین الگوها را بر اساس الگوهای ارایه شده در کنوانسیون رامسر پیاده سازی می کند.

مشارکت مردم در احیای دریاچه ارومیه موثر بوده است

وی با اشاره به مشارکت مردم در احیای دریاچه ارومیه در قالب طرح توسعه کشاورزی پایدار خاطرنشان کرد: دو میلیون دلار توسط دولت ژاپن برای توسعه کشاورزی پایدار در این منطقه اعطا شده است. همچنین بخش عمده ای را نیز دولت ایران به عنوان زیرساخت به این پروژه اختصاص داده که به شکل غیرنقدی در اختیار این پروژه قرار می گیرد که شامل زیرساخت های ادارات کل محیط زیست، سازمان های جهاد کشاورزی، بدنه کارشناسی، ایاب و ذهاب و ... توسط ایران تامین می شود.

منبع:شبستان