‫۳۰۰هزار میلیارد تومان نقدینگی در این دولت سیل ویرانگر نیست؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد که از ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم تا کنون نقدینگی حدود 300هزار میلیارد تومان افزایش یافته است و مشخص نیست که علت آن چیست؟!

هرچند مدیران ارشد بانک مرکزی در توضیح رشد نقدینگی بارها گفته‌اند: "افزایش پوشش آمارهای پولی بانک مرکزی و لحاظ آمارهای پنج بانک و دو مؤسسه اعتباری در آمارهای پولی و بانکی مربوط علت اصلی رشد نقدینگی بوده است".

اما کارشناسان اقتصادی معتقدند که ریشه رشد نقدینگی در جای دیگر است و بانک مرکزی باید پاسخ دهد که علت این رشد در این فاصله کوتاه (2 سال) چه بوده است؟

آمار بانک مرکزی که در ادامه مشاهده خواهید کرد نشان می‌دهد که حجم نقدینگی در شهریورماه (اولین ماه رسمی آغاز به کار دولت یازدهم) حدود 500هزار میلیارد تومان بوده است.

اما آمارهای رسمی بانک مرکزی در جای دیگر نشان می‌دهد که نقدینگی در اسفند ماه 93 به 782هزار میلیارد تومان رسیده است.

ضمن آنکه تازه‌ترین اظهارات مدیران بانک مرکزی نیز حکایت از آن دارد که نقدینگی در تازه‌ترین محاسبات این بانک به میزان 800هزار میلیارد تومان رسیده است.

حیدر مستخدمین حسینی معاون وزیر اسبق اقتصاد در خصوص دلایل میزان افزایش نقدینگی در این دولت به رقم حدود 800هزار میلیارد تومان گفته است: در دولت یازدهم یکی از دلایل شتاب گرفتن رشد نقدینگی افزایش بدهی بانک‌های تجاری به بانک مرکزی است، که آن هم ناشی از تعهداتی است که قبلاً بر دوش دولت بوده و دولت آنها را بر گردن بانک‌ها نهاده بود تا به‌نوعی استقراض غیرمستقیم از بانک مرکزی داشته باشد.

وی افزود: عامل دیگر این است که بانک‌ها به‌دلیل نداشتن نقدینگی، از بانک مرکزی برداشت کرده‌اند که این مسئله بر میزان نقدینگی افزوده است. از طرف دیگر دولت تعهداتی داشته که در بودجه دیده نشده و در قبال آن از بانک مرکزی برداشت کرده است، این رقم بدهی دولت به بانک مرکزی هم چیزی در حدود 105هزار میلیارد تومان برآورد شده است که البته این رقم مرتباً در حال تغییر است.

البته قبلاً، علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی در همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی در ارتباط با افزایش نقدینگی این نکته مورد را توجه قرار داده بود که سلطه سیاست‌های مالی بر سیاست‌های پولی و چالش حکمرانی بانک مرکزی یک از مشکلات اصلی اقتصاد کشور است.

وی همچنین تأکید کرده بود: در اقتصاد ایران با مشکل تفوق سیاست‌های بودجه‌ای و سیاست‌های پولی مواجه هستیم، به همین منظور بانک مرکزی امکان اعمال سیاست بر نقدینگی را از دست داده است؛ بنابراین اگر بناست بانک مرکزی مستقل عمل کند و مسئولیت تورم را به‌عهده بگیرد باید سلطه سیاست‌های مالی بر پولی برداشته شود، چرا که هم اکنون بانک مرکزی امکان کنترل نقدینگی و تورم را ندارد هرچند در دو سال قبل تلاش کردیم استقلال را برگردانیم.

با این حساب می توان این نتیجه را گرفت که همان‌طور که وزیر اقتصاد هم اذعان دارد بنا به شرایط موجود بانک مرکزی امکان مدیریت نقدینگی را ندارد و باید برای این مهم تدبیری پیدا کرد!

به گزارش تسنیم، بنا بر آمارهای رسمی بانک مرکزی، حجم نقدینگی در مردادماه سال 84 معادل 76هزار میلیارد تومان بوده و طی هشت سال رشد 415هزار میلیارد تومانی را داشته است. بنابراین به‌طور متوسط در طول هشت سال حجم نقدینگی سالانه 52هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

مقایسه افزایش 300هزار میلیارد تومانی حجم نقدینگی در 20 ماه گذشته و سالانه 52هزار میلیارد تومانی در 8 سال قبل از آن نشان از رشد قابل توجه حجم نقدینگی در دولت یازدهم دارد که مسئولان باید برای کنترل این حجم از نقدینگی فکری عاجل کنند.

پیش از این البته بانک مرکزی در توضیحاتی اعلام کرده بوده: "رقم اعلام شده برای رشد نقدینگی و پایه پولی برای سال 1392 به‌ترتیب معادل 29.1 و 17.8 درصد بود که از این میزان 3.2 واحد درصد از رشد نقدینگی و 0.9 واحد درصد از رشد پایه پولی به‌لحاظ اطلاعات پنج بانک و دو مؤسسه (مرحله اول افزایش پوشش آماری) مربوط بوده و بر همین اساس نیز رشد همگن نقدینگی سال 1392 در گزارش‌های قبلی بانک مرکزی معادل 25.9 درصد محاسبه و اعلام گردیده است.

لیکن ارقام رشد نقدینگی و پایه پولی سال 1392 پس از تعمیم آمارهای پولی به اطلاعات بانک قوامین و مؤسسات اعتباری عسکریه و کوثر (مرحله دوم افزایش پوشش آماری) به‌ترتیب به 38.8 و 21.4 درصد افزایش یافتند که از این میزان 9.7 واحد درصد از رشد نقدینگی و 3.6 واحد درصد از رشد پایه پولی نسبت به ارقام اعلام شده قبلی، به‌لحاظ اطلاعات بانک قوامین و مؤسسات اعتباری کوثر و عسکریه و وارد نمودن سپرده‌های آنها (سپرده قانونی و سپرده جاری ریالی) در محاسبات مربوط بوده است.

در مجموع لحاظ اطلاعات تمامی بانک‌ها و مؤسسات یادشده (مراحل اول و دوم) موجب افزایش 12.9 واحد درصدی رشد نقدینگی سال 1392 و 4.5 واحد درصدی رشد پایه پولی این سال از محل افزایش پوشش آماری بانک‌ها و مؤسسات اعتباری جدید شده است. مقایسه ارقام رشد نقدینگی با پایه‌های همگن (در حالات مختلف) حاکی از مدیریت مناسب رشد نقدینگی در سال 1393 نسبت به سال 1392 می‌باشد. مجدداً خاطرنشان می‌سازد تغییرات رشد متغیرهای پولی از محل افزایش پوشش آماری اساساً به‌معنی افزایش حجم نقدینگی موجود در اقتصاد نبوده و صرفاً منعکس کننده افزایش پوشش و ارتقای شفافیت آمارهای پولی و بانکی کشور است.

در نتیجه اقدامات بانک مرکزی در سالهای 1392 و 1393، پوشش آماری نقدینگی کشور به‌میزان 808.3هزار میلیارد ریالی (204هزار میلیارد ریال در سال 1392 و 604.3هزار میلیارد ریال در سال 1393) افزایش یافته است".

این موارد البته درحالی مطرح است که حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری بارها به افزایش نقدینگی در دولت قبل انتقاد داشته و تأکید می‌کرده که رشد افسار گسیخته نقدینگی تأثیر بدی در تورم دارد. 

روحانی در سخنانی که چهارشنبه 6 آذر 1392 داشته اعلام کرده: "به عرض ملت بزرگ ایران برسانم، اولین عامل بزرگ که موجب تورم شده، رشد بی‌حساب نقدینگی در جامعه‌ بود. در سال 84 نقدینگی، 68هزار میلیارد تومان بود، در پایان دولت رقمی در حدود 470هزار میلیارد تومان که در حال حاضر هم از مرز 500هزار میلیارد تومان عبور کرده است. شما 68 را نسبت به 500 در نظر بگیرید، هفت برابر شده است، یعنی نقدینگی کشور 7 برابر شده است".

وی همچنین قبل از آن در سخنانی که چهارشنبه 13 شهریور 1392 داشته گفته بود: "جلوگیری از رشد افسار گسیخته نقدینگی که اثرات بدی بر تورم داشته و مشکلاتی جدی به وجود می‌آورد و از سویی اقتصاد را از رونق خواهد انداخت در دستور کار دولت قرار دارد. نقدینگی ما رقم بسیار بالایی است. در پایان تیرماه رقم نقدینگی ما 479هزار میلیارد تومان بوده است، چیزی که در سال 1384، شصت و خرده‌ای هزار میلیارد بوده است. مشکل این نقدینگی این است که سیل مخربی است که شما نمی‌دانید به چه سمتی حرکت می‌کند، به‌سمت ارز یا مسکن؟ این سیل به هر سمتی حرکت کند، مخرب است و قیمت‌ها را آن‌چنان افزایش می‌دهد که از کنترل دولت خارج می‌کند".

رئیس جمهوری البته سه‌شنبه 19 شهریور 1392 نیز گفته بود: "نقدینگی ما 498هزار میلیارد تومان است، نقدینگی‌ای که هشت سال پیش کمتر از هفتادهزار میلیارد تومان بوده است. این نقدینگی بیش از هفت برابر شده است و مخرب است".

حال این سؤال مطرح است که آیا رشد نقدینگی در 20 ماه ابتدایی فعالیت دولت یازدهم و رسیدن رقم آن به 782هزار میلیارد تومان در اسفنده ماه 93 (با استناد به آمار بانک مرکزی) مخرب نیست؟!

انتهای پیام/*