هند برای مهار پاکستان راهی به جز همکاری با ایران ندارد

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم به نقل از «اوراسیا رویو»، هند در شرایط کنونی افغانستان در سال 2015 از لحاظ سیاسی، نظامی و برخی مسائل استراتژیک آمادگی لازم را برای رقابت با روسیه، چین و پاکستان را در این کشور ندارد زیرا منافع مسکو، پکن و اسلام‌آباد با وجود افزایش ناامنی‌ها در افغانستان از نگاه استراتژیک به یکدیگر نزدیک تر شده است.

باوجود پیوندهای تاریخی افغانستان و هند، دخالت نگران کننده اسلام‌آباد در این کشور و روی کار آمدن اشرف غنی رئیس جمهور جدید افغانستان همچنین گرایش به گسترش روابط با پاکستان، شرایط جدید در افغانستان را برای هند مشکل کرده است.

اشرف غنی در گام نخست تا حدودی سعی کرد، هند را از محاسبات امنیتی افغانستان کنار گذارد و اوضاع را به نفع پاکستان و چین رقم بزند.

رئیس جمهور افغانستان در اقدامی ضعیف قرارداد خرید اسلحه با هند را لغو کرد و افسران ارتش ملی افغانستان را برای سپری کردن دوره‌ آموزشی به پاکستان فرستاد.

وی به این اقدامات بسنده نکرد و برای امضای تفاهمنامه اطلاعاتی با پاکستان تلاش کرد.

اکنون با توجه به شرایط جدید هند در سال 2015 در افغانستان، تأسیسات دیپلماتیک و نهادهای اطلاعاتی هند با چنین سرنوشتی در این کشور روبرو خواهند شد؟ آیا با روی کارآمدن دولت جدید در هند سیاستگذاری سابق دهلی‌نو قربانی شده است؟

واقعیت این است که هند در سال 2015 پس از 14 سال حضور نیروهای خارجی در آستانه خروج آنها و افزایش ناامنی‌ها آماده نبوده است.

به بیان دیگر، در سال 2015 مانور پاکستان قوی‌تر از هند بوده است.

از سوی دیگر آیا چین و روسیه خلاء حضور آمریکا در افغانستان را می‌توانند پر کنند که البته پاسخ به این پرسش‌ها هنوز معلوم نیست اما نهادهای سیاست‌گذاری هند ممکن است وادار به تغییر موضع در برابر چین، روسیه و آمریکا شود.

به نظر کارشناسان هندی سیاست هند در شبه قاره باید متمرکز به حاشیه راندن پاکستان در منطقه باشد و از لحاظ استراتژیک این کشور به جز داخل کردن ایران برای دفع پاکستان از افغانستان گزینه دیگری ندارد.

پیش از این حکومت حزب کنگره هند زیر فشارهای آمریکا در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران، علیه این کشور رای داد و این‌گونه ایران را از خود رنجاند.

از سوی دیگر با توجه به روابط نزدیک ایران با روسیه و چین، به دلیل الزامات جغرافیایی-سیاسی، احتمال این‌که ایران بر خلاف منافع جدید روسیه-چین گام بردارد تا حدودی دور از ذهن به نظر می‌رسد.

به دلیل دوری جغرافیایی هند از افغانستان و عدم ایجاد ظرفیت‌های قابل توجه دخالت نظامی در منطقه، هند از لحاظ نظامی نیز نمی‌تواند در افغانستان مداخله کند.

اگر حکومت سابق هند در سازمان ملل علیه ایران رای نمی‌داد و زمینه‌های همکاری را در افغانستان تضعیف نمی‌کرد، در صورت بستن همکاری استراتژیک هند-ایران، گزینه دفع پاکستان به وسیله همکاری با ایران می‌توانست جدی و ممکن باشد.

چالش دیگر در افغانستان رقابت گروه طالبان با گروه تروریستی داعش است.

به نظر برخی کارشناسان، داعش ظرفیت سربازگیری از افراد ناراضی طالبان و برخی مخالفان مسلح را دارد  و به تازگی طالبان اعلام کرده‌اند که داعش نباید در افغانستان دخالت کند و بگذارد «جهاد اسلام‌گرایان» این کشور توسط طالبان رهبری شود.

اگر گروه داعش با جذب گروه‌های اسلام‌گرا بتواند طالبان را در امور داخلی افغانستان تحت الشعاع قرار دهد، سناریوی ویژه‌ای ایجاد خواهد شد. نباید فراموش کنیم که گزارش‌های قوی وجود دارد که این گروه در خاورمیانه توسط عربستان سعودی و ترکیه حمایت می‌شود. اما در مورد گروه طالبان واقعیت این است که این گروه در ابتدا دست‌پرورده پاکستان بود و پیش از سال 2001، تنها چین و امارات متحده‌ی عربی با این گروه تماس‌های رسمی داشتند.

این نکته نباید ناگفته بماند که چین و روسیه، در آینده‌ درازمدت افغانستان، چیزهای زیادی برای باخت ندارند؛‌ آنان تا آن حد در این کشور سرمایه‌گذاری خواهند کرد که ریخت‌وپاش‌های گروه‌های تروریست را از نزدیک شدن به حوالی روسیه و ایالت «سین‌کیانگ» چین دور نگهدارند. نمی‌توان انتظار داشت که آنان به خاطر این اهداف کوچک و محدود، به مثابه تعیین‌ آینده‌ درازمدت افغانستان ظاهر شوند.

بنابراین، افغانستان در سال 2015 با ابهام و چالش‌های پیچیده استراتژیک مواجه است که با وجود اتحاد سه گانه‌ روسیه-چین-پاکستان برای پر کردن خلائ استراتژیک در افغانستان،‌ امنیت و ثبات در افق آن ناپیداست.

افغانستان مشهور به «گورستان امپراتوری‌ها» می‌باشد. نخست روسیه و سپس آمریکا در این کشور با چنین سرنوشتی مواجه شدند. حال باید دید که اهداف استراتژیک چین چه خواهد بود و به چه سرنوشتی دچار می‌شود. چرا هند خود را به خطر اندازد؟ رویدادهای آینده آشکار خواهند کرد که آمریکا بدون در نظرداشت چین-روسیه-پاکستان، تلاش خواهد کرد که هند برای آوردن امنیت و ثبات در افغانستان با واشنگتن همگام شود. در دوره‌ پیش‌رو که هند در افغانستان نقش جدی نخواهد داشت، سیاست‌گذاری‌های این کشور در قبال افغانستان به صورت جدی بررسی و بازبینی خواهد شد.

هند شاید تامل کند که در سیاست‌گذاری‌هایش در رابطه به افغانستان آینده، دیپلماسی «قدرت نرم» چندان جایگاهی نخواهد داشت. برای نیرومند کردن سیاست‌های هند در قبال افغانستان، کمی «قدرت سخت» نیز نیاز خواهد بود.

 به نظر کارشناسان، هند خود را از چالش‌های استراتژیک افغانستان در سال 2015 دور نگهدارد و اجازه دهد که روسیه یک بار دیگر و چین برای نخستین‌بار، شانس خود را برای حل این چالش‌ها بیازمایند.

انتهای پیام/پ