مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی زنجان مورد توجه قرار گیرد

امیر حمیدنیا در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زنجان، با بیان اینکه 89.43 درصد از کل آب استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، اظهار داشت: در حال حاضر بخش کشاورزی به عنوان بزرگترین فعالیت اقتصادی به ویژه در کشورهای جهان سوم، سهم بزرگی از مصرف منابع آب کشورها را به خود اختصاص داده که مستلزم مدیریت مصرف است.

وی تصریح کرد: میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی استان در سال 92 از قنات‌ها 41.72 میلیون متر مکعب و از چشمه‌ها 167.05 میلیون متر مکعب بوده در حالی که این میزان برداشت در سال 88 برای قنات‌ها 48.54 و چشمه‌ها 242.74 میلیون متر مکعب بوده و این بیانگر افزایش برداشت‌های از آب‌های زیرزمینی است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با اشاره به اینکه اراضی کشاورزی در استان افزایش یافته است، گفت: 883 هزار هکتار اراضی قابل کشاورزی معادل 4.77 درصد اراضی کل کشور است در حالی که سال 82 سهم اراضی کشاورزی استان در کشور 4.2 درصد بوده است.

وی با بیان اینکه اراضی کشاورزی استان زنجان 20 درصد افزایش یافته است، بیان کرد: سال 82 سهم اراضی کشاورزی استان در کشور 4.2 درصد بوده که این سهم در سرشماری اخیر به 5.2 درصد افزایش یافته که بیانگر افزایش یک درصدی سهم اراضی کشاورزی استان در کشور است.

حمیدنیا با اشاره به منابع آب سطحی استان، عنوان کرد: منابع آب سطحی استان شامل جریان آبی رودخانه‌های دائمی و فصلی است که از رودخانه‌های دائمی می‌توان به قزل‌اوزن، زنجان‌رود، ابهررود، سجاس‌رود، خرارود و شور اشاره کرد که این رودخانه‌ها به همراه رودخانه‌های فصلی متعدد تامین کننده قسمتی از نیاز استان است و بر روی تعدادی از این رودخانه‌ها سدهای کوچک و بزرگ احداث شده است.

وی با اشاره به تغییرات اقلیمی استان بیان کرد: تغییرات اقلیمی و بعضی تغییرات دیگر شدت رواناب و آب جاری این رودخانه‌ها را کاهش داده به طوری که تعداد زیادی از این رودخانه‌ها که در دهه‌های گذشته آب بسیار زیاد و دائمی داشته‌اند به شکل رودخانه فصلی در آمده و در ماه‌های گرم سال فاقد آب دائمی می‌شوند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط زمین شناسی و آب و هوایی استان مهم‌ترین منابع آبی استان در عمق زمین و در سفره‌های آب زیرزمینی قرار گرفته است.

وی با اشاره به میزان مصارف از سفره‌های زیرزمینی استان در بخش‌های مختلف، بیان کرد: سفره‌های آب زیرزمینی در دشت‌های ابهر، زنجان، سجاس، خرارود و بزینه رود منبع اصلی تامین آب برای مصارف مختلف در استان است و بیش از 70 درصد آب شرب و بهداشت شهرها و روستاها، حدود 100 درصد مورد نیاز صنایع و واحدهای تولیدی و نزدیک به 70 درصد آب کشاورزی استان از این منابع تامین می‌شود.

حمیدنیا تصریح کرد: آب موجود در این سفره‌ها که در طول هزاران سال در اثر نفوذ آب باران و برف در دل زمین ذخیره شده که بزرگترین نعمت خدادادی استان است و استفاده از منابع آب در گذشته از راه چشمه‌ها و قنات‌ها انجام می‌شد که با ورود فناوری حفر چاه و استحصال آب از چاه، برداشت از این ذخایر سرعت گرفته است.

وی ابراز کرد: برداشت بی‌رویه از این منابع و بر هم خوردن تعادل تغذیه و برداشت از این منابع، وضعیت این ذخایر مهم آبی را با بحران مواجه کرده است و افت سالانه سطح آب زیرزمینی در دشت‌های استان به شدت ادامه دارد که حاصل این افت از دست رفتن این ذخایر و تهدید تامین آب مورد نیاز و ضروری در آینده است.

افت ذخایر آبی

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با اشاره به افت منابع آبی در استان عنوان کرد: افت ذخایر آبی در سال‌های گذشته خشک شدن تقریبا تمامی قنات‌ها، بیشتر چاه‌های دستی و کم عمق، کم شدن زهکش و آب پایه رودخانه‌ها و کم شدن آب چاه‌های عمیق، تحمیل هزینه‌های کف شکنی و جابه‌جایی چاه‌ها به مالکین آن‌ها که در بسیاری از موارد نیز آب اولیه قابل بهره‌برداری نمی‌شود.

وی افزود: ادامه افت ذخایر در آینده اثرات نامطلوب شدیدتری را به دنبال دارد که نشست زمین به عنوان زلزله خاموش، تغییر کیفیت و شور شدن آب زیرزمینی و سرانجام فاجعه عدم امکان بهره برداری از این منابع و یا تهدید تمدن به وجود می‌آورد.

حمیدنیا تاکید کرد: حفاظت از منابع آبی امری ضروری و بسیار مهم و فوری بوده که مسئولیت و وظیفه حفاظت از آب بر عهده عموم مردم است و در شرایط فعلی هر گونه توسعه بهره برداری با حفر چاه، اضافه کردن برداشت آب سبب تشدید موضوع می‌شود.

وی با بیان اینکه همه دشت‌های استان از لحاظ توسعه بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی ممنوعه شده‌اند، اظهار داشت: حفر هرگونه چاه جدید یا افزایش بهره برداری ممنوعیت قانونی دارد و مردم استان به ویژه کشاورزان از حفر چاه غیر مجاز و برداشت غیر مجاز از منابع آب زیرزمینی در هر نقطه از دشت‌ها خوداری کنند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با اشاره به وضعیت منابع آب جهان تصریح کرد: حدود 3 درصد از کل آب روی کره زمین آب شیرین است و 68.7 درصد از آب شیرین در قطب‌ها و یخچال‌ها، 30.1 درصد از آب شیرین جهان در آب‌های زیرزمینی و 0.3 درصد در آب‌های سطحی که از کل آب‌های سطحی 87 درصد در دریاچه‌ها، 11 درصد در باتلاق‌ها و تنها 2 درصد در رودخانه‌ها جاری است.

کشورهای مواجه با کمبود آب تا 40 سال آینده دو برابر می‌شود

وی افزود: امروزه کمبود آب نه تنها در باران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان یک دغدغه اساسی در برنامه‌ریزی دولت‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و با ادامه وضعیت کنونی تعداد کشورهایی که با کمبود آب مواجه هستند تا 40 سال آینده دو برابر می‌شود.

حمیدنیا با بیان اینکه آب هیچ جایگزینی ندارد، ابراز کرد: ایران به دلیل داشتن تغییرات اقلیمی ازجمله کاهش بارندگی و برداشت‌های غیرمجاز از منابع زیرزمینی با بحران آب مواجه است.

وی بیان کرد: استان زنجان با بارندگی متوسط حدود 300 میلی متر در منطقه نیمه خشک کشور واقع شده است، کمبود بارندگی، توزیع نامناسب مکانی و زمانی، تغییرات بارندگی در سال‌های مختلف و وقوع خشکسالی‌های متعدد از ویژگی‌های طبیعی استان زنجان است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با اشاره به انتظارات شرکت آب منطقه‌ای خاطرنشان کرد: با مصرف بهینه آب از هرگونه هدر دادن آب خودداری کنند، اجرای طرح‌های آبیاری تحت فشار و بهبود راندمان آبیاری، اصلاح الگوی کشت با کشت محصولات دارای بازده اقتصادی بالا و مصرف کم آب، عدم استفاده از آب در ماه‌های خارج از فصل کشاورزی و رعایت فواصل آبیاری از اهم موارد مصرف بهینه است.

وی گفت: فعالیت روزمره بشر همراه با تولید فاضلاب است که باید به نحوی دفع شود تا سبب آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی نشود که یک متر مکعب فاضلاب حدود 40 تا 60 متر مکعب آب را آلوده می‌کند.

حمیدنیا افزود: کاربرد بیش از حد انواع حشره کش‌ها، افت کش‌ها، علف کش‌ها و نیز مصرف انواع کودهای شیمیایی و حیوانی در مزارع می‌تواند به همراه باران و آب مورد مصرف آبیاری سبب جاری شدن رواناب در سطح زمین شود و در نهایت آلودگی آب‌ها را فراهم می‌کند.

وی تصریح کرد: رعایت حفظ کیفیت منابع آب و عدم استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی و سموم که بیشتر وارد سفره‌های زیرزمینی می‌شود و سبب آلودگی و در نتیجه بیماری می‌شود.

انتهای پیام/ ب