رسوم مردم گلستان در ماه مبارک رمضان؛ از ختم قرآن در خانه‌ها تا سحرخوانی
خبرگزاری تسنیم: گلستانی‌ها همانند مردم دیگر نقاط کشور دارای آداب و رسوم خاصی در ماه مبارک رمضان هستند که ختم قرآن در خانه‌ها و مساجد و سحرخوانی از آداب و سنن مردم این منطقه است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، مردم استان گلستان همانند دیگر نقاط کشور دارای آداب و رسوم خاص در ماه مبارک رمضان هستند و برخی از مردم چند روز قبل از فرا رسیدن ماه رمضان خود را آماده استقبال از ماه خدا مىکنند مساجد را مىآرایند و غبارروبی می‌کنند.
مراسم الله رمضونى، ختم قرآن در خانه‌ها و مساجد، مراسم سحرخوانی یاری و کمک به دیگران، توجه به همنوع، دادن نذورات ،برگزاری جلسات انس با قرآن و تلاوت آیات وحی و نیز برپایی آیین‌های ویژه شب‌های قدر از مهم‌ترین آداب این ماه است.
مسجدهای جامع در شهرها و روستاهای مختلف گلستان و مسجدهای محلات همواره پذیرای شهروندان هستند و پایگاهی است که هر ساله مراسم قرآن خوانی، تفسیر و موعظه و سخنرانی‌های اهل علم در آنها برگزار می‌شود.
در ماه مبارک رمضان در بیشتر مساجد و تکایا و بسیاری از خانه‌ها ختم قرآن برگزار می‌شود و هرچند ختم قرآن تنها به ماه رمضان اختصاص ندارد و در تمام ماه‌های سال برپا می‌شود، اما در ماه رمضان صفا و جلوه‌ای دیگر دارد.
محقق و تاریخ نگار گلستانی درباره آداب ماه رمضان در گلستان گفت: یکی از رسم‌هایی که از قدیم در بین مردم استان گلستان رایج بوده بیدار کردن همسایه‌ها و اهل محل، هنگام سحر و قبل از اذان صبح است تا روزه داران خواب نمانند و برای صرف غذای سحری آماده شوند.
غلامرضا خارکوهی افزود: در این سنت بیدار کردن همسایه ها و اهل محل در هنگام سحر و مدتی قبل از اذان صبح است تا روزه داران خواب نمانند و برای صرف غذای سحری آماده شوند و در قدیم مردی با سحرخوانی و یا ابیاتی موزون مردم را به بیداری دعوت می کرد.
وی اظهار داشت: همچنین در این ایام مراسم الله رمضونى انجام می‌شود که در این مراسم، جوانان به جمعآورى اعانات براى مستمندان می‌پردازند و از محل جمعآورى این کمکها به مستمندان افطارى می‌دهند.
در این ماه شب زنده داری‌ها افزایش می یابد و اوج عبادات در استان شب‌های احیاء است که مردم با حضور در مساجد شهرها و روستاهای استان و در گرگان به ویژه مصلای وحدت و مسجد جامع، قرآن بر سر می‌گیرند.
با فرا رسیدن شبهاى احیاء،مردم روزه دار گلستان با اشتیاق فراوان در مساجد حضور می یابند و مراسم احیاء را با خواندن قرآن، دعاى جوشن کبیر برپا می کنند و دسته هاى عزادار در مساجد به سینه زنى و عزادارى می‌پردازند.
برپایی مراسم احیا شب‌های قدر در مسجدها،مکان‌های مذهبی و در برخی خانه‌ها از دیگر مراسم مشترک بین گلستانی‌هاست.
تاریخ نگار و پژوهشگر حوزه مردم نگاری استان گلستان تصریح کرد: آب داغ خوردن یکی از آداب خاص افطار باز کردن گرگانی ها است که به آن نرم بلاغ می گفتند که معتقد هستند آب گرم حنجره و معده خشک را برای خوردن غذا آماده می‌کند.
معطوفی افزود: "ترک" و "فرنی" غذای خاص گرگانی‌ها در ماه رمضان است و در مراسم افطار خانوادگی معمولا انواع غذاهای رایج مانند چای ،نان، پنیر مسقطی ،کتلت آبگوشت ،فرنی ،خرما، سبزی، حلوا، آش، سوپ، نان روغنی و شیرینی هایی مثل گوش فیل و نان پنجه ای، نان کنجدی و قطاب و زولبیا بامیه بر سر سفره وجود دارد و هر خانواده به سلیقه خود از آنها استفاده می‌کند.
وی افزود:افطاری دادن و میهمانی گرفتن و همچنین برپایی افطاری باشکوه در مساجد از مهم‌ترین آداب مردم مسلمان گلستان در ماه رمضان است که نقش مهمی در همبستگی اجتماعی ایفا می‌کند.
با فرا رسیدن ماه رمضان اهل سنت استان گلستان با برپایی آداب و سنن خاص از جمله الله یولی(نذری دادن)، مراسم آشتی‌کنان، تهیه جهیزیه عروس، خانه تکانی و غیره به استقبال این ماه پرفیض و برکت می‌روند.
محقق و تاریخ نگار گلستانی گفت: در بین مردم ترکمن استان گلستان مرسوم است که قبل از فرارسیدن ماه نزول قرآن اقدام به تمییز کردن منازل خود بپردازند که زنان ترکمن در این راستا به زدودن آلودگی از چهره خانه با شست و شوی فرش‌ها، خانه تکانی و شستن پتو برای میهمانی خدا در این ماه آماده می‌شوند.
خارکوهی اظهار کرد: ترکمن‌ها در گذشته آداب و رسوم خاصی برای ورود به ماه مبارک رمضان و تا پایان آن داشتند که می‌توان به مراسم " کر"، " الله یلی"، " سلالیک"، " یارمضان " و غیره اشاره کرد.
وی افزود: ماه رمضان در بین قوم ترکمن به " اراز آی" مشهوراست و چند روز قبل از فرا رسیدن ارازآی ، ترکمن ها به کشتن گوسفند و بز اقدام می کنند و گوشتش را در بین فقرا و نیازمندان و همسایه ها تقسیم می کنند و یا اینکه با همان گوشت غذایی پخته و مهمانی می دادند که با آن " الله یلی" می گفتند.
این محقق و تاریخ نگار به مراسم "یارمضان" هم اشاره کرد و تصریح کرد: در شب‌های 14 و 15 ماه مبارک رمضان در بین ترکمن ها رسم است که یک طلبه یا غزل‌خوان خوش صدا در روستا به راه می‌افتاد و اشعاری را می‌خواند که مضمون آن این بود که ای روزه‌داران ماه رمضان به نیمه رسید، مقاومت کنید تا نصف دیگر را روزه بگیرید و پس از هر مصرع جمعیتی که پشت سر این طلبه به راه می افتادند " الاو" یا " الله" می‌گفتند که به صورت منادایی بود.
وی اظهار کرد: مراسم یارمضان تا پاسی از شب ادامه داشت و مردم ،وسایل و خوراکی ها و نذری‌های زیادی را به جمعیتی که در کوچه‌های روستا به راه افتاده بودند می‌دادند که پس از پایان مراسم بین نیازمندان تقسیم می‌کردند.
خارکوهی اظهار داشت: پیام کلی مراسم "یا رمضان" این است که ماه نیمه شد و برای نیمه دیگر همت کنید.
وی تصریح کرد: بسیاری از این مراسم در گذشته‌های نه چندان در مناطق ترکمن‌نشین استان گلستان رواج داشته اما کم کم رنگ باخته و متأسفانه بخشی از آن به دست فراموشی سپرده شده است.
خارکوهی افزود: که از مهم‌ترین مناسک عبادى ماه رمضان بین ترکمن‌ها پس از نمازهاى یومیه است برپا می‌شود.
این محقق و تاریخ نگار گلستان گفت: ترکمن‌ها 2 روز قبل از پایان ماه مبارک رمضان را، روز "کر" می‌دانند و در این روز زنان خانواده با کمک دختران و زنان همسایه و دوستان برای نظافت خانه، مانند شست‌و‌شوی فرش‌ها، ظروف، لباس‌ها و خانه تکانی همت می‌گمارند تا به استقبال عید فطر بروند.
خارکوهی افزود: نماز تراویح اهمیت خاصی در بین اهل سنت استان گلستان دارد و در ایام این ضیافت الهی ترکمن‌های استان گلستان اعم از زن و مرد، پیر و جوان به مساجد محل خود رفته و شروع به خواندن نماز تراویح که نمازی 20 رکعتی است، می‌کنند.
قزاق‌های ساکن استان گلستان نیز آداب و رسومی نزدیک به ترکمن‌ها دارند.
کردکویی‌ها نیز پانزدهمین روز ماه رمضان را با جشن همراه می‌کنند و در این جشن که مراسم سنتی "رمضان الله" معروف است افراد نذرهای خود مانند آرد ، نان و حلوا را برای تقسیم بین فقرا به این مراسم می‌آورند.
یکی از رسوم جالب این ماه نزد کتول‌های استان گلستان این است که اگر فردی در این ماه به 50 سالگی برسد افطاری می‌دهد.
گلستانی‌ها باور دارند قبل سپیده صبح عیدفطر، زکات فطره را به دست مستمندان برسانند.
با فرارسیدن عید فطر که یکی از چهار عید مهم مسلمانان است در نخستین روز ماه شوال پس از یک‌ماه میهمانی خدا، مردم آن را جشن می‌گیرند و در نخستین ساعات روز عید فطر به مساجد به خصوص مصلاها و مساجد جامع می‌روند تا در نماز جماعت عید فطر شرکت کنند.
انتهای پیام/ ب
