گزارشی کوتاه از ۶۳ مکتوب به یادگار مانده از امام‌خمینی(ره)

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مبانی فکری و نظری هر اندیشمندی بیان کننده نحوه نگرش او به جهان و مسایل آن است، برای دستیابی به این مبانی فکری و اندیشه‏‌ها، یکی از روش‏‌ها بررسی، جمع‏‌بندی و سیر در نوشته‏‌ها، سخنرانی‏‌ها و تالیفات اندیشمند است. در آستانه سالگرد رحلت امام خمینی(ره) نگاهی اجمالی به آثار ایشان در مباحث مختلف می تواند آغازی برای یک خوانش پیرامون مکتب فکری ایشان باشد. خوانشی که راه را بر هرتفسیر انحرافی از ایشان می‌بندد. تالیفات ایشان را می‏‌توان از لحاظ دیدگاه‏‌های گوناگون تقسیم‏‌بندی کرد و هر تقسیم‏‌بندی بر اساس اطلاعاتی که در اختیار خواننده قرار می‏‌دهد و نقشی که در تبیین آرا و شناساندن آثار ایشان دارد، دارای ارزش خاص است.

آثار امام خمینی(ره) را می‏‌توان به دو دسته کلی آثار اولاً «علمی و فرهنگی» که خود شامل آثار مکتوب و مدون (تالیفات)، آثار مضبوط (سخنزانی‌‏ها، پیام‏‌ها و ...) و تقریرات دروس است و ثانیاً آثار «سیاسی – معنوی» تقسیم کرد.

از نظر نحوه نگارش آثار امام خمینی(ره) به چند دسته کلی تقسیم می‏‌شوند:

1- آثار مستقل (کتب):

تالیفاتی که حول موضی خاص و به صورت مستقل نگارش یافته‏‌اند، نظیر کتاب البیع، سرالصلاه، یا برخی از شرح‏‌ها نظیر شرح دعاء السحر و ....

2- حواشی و تعلیقات:

آثاری که درباره مواضع و دیدگاه‏‌های کتب دیگر (معمولاً کتب درسی حوزوی) نگارش یافته‏‌اند، مانند انوار الهدایه فی التعلیقه علی کفایه الاصول یا حاشیه بر شرح فوائد الرضویه اثر قاضی سعید قمی و یا حاشیه بر مصباح الانس

3- تقریرات درسی:

مواردی است که شاگردان از مفاد تدریس او نگاشته‏‌اند نظیر مبارزه با نفس یا جهاد اکبر به تقریر سیدحمید زیارتی یا شرح منظومه به تقریر سید عبدالکریم موسوی اردبیلی و ...

4-  مجموعه بیانات و پیام‌‏ها و ...

نظیر صحیفه نور، صحیفه امام، کوثر

5- استفتائات و احکام فقهی

6- اشعار

امام خمینی(ره) به مقتضای سبک آموزش و تعلیم حوزوی و روحیه کنجکاوش، در بیشتر زمینه‏‌های علوم اسلامی یا به تالیف پرداخته یا سخنرانی کرده‌اند.

فهرست آثار ایشان به شرح زیر است:

1 - شرح دعاى سحر

شرح دعای سحر اولین تالیف حضرت امام می باشد که نگارش آن به سال 1347 ه.ق بر می گردد ، این کتاب که به زبان عربی است .

2 -  شرح حدیث رأس الجالوت

شرح امام خمینی (س) بر حدیث رأس الجالوت ( احتجاجات حضرت امام رضا (ع) با اصحاب ادیان مختلفه و از آنجمله رأس الجالوت از علمای یهود ) که به سال 1348 هجری قمری تألیف گردیده است

3 -  حاشیه امام بر شرح حدیث رأس الجالوت

علاوه بر شرح مستقل امام بر حدیث مزبور ، آن حضرت تعلیقه ای نیز بر شرح مرحوم قاضى سعید محمدبن محمد مفید قمى از دانشمندان و عرفاى قرن یازدهم،  بر حدیث رأس الجالوت نیز نوشته اند

4 -  التعلیقه علی الفوائد الرضویه

این کتاب تعلیقه امام خمینی ( س) است بر شرح فلسفی ، عرفانی حدیث ( رأس الجالوت ) از قاضی سعید قمی است.

5 -  شرح حدیث جنود عقل و جهل

کتاب شریف " شرح حدیث جنود عقل و جهل " کتابی عرفانی - اخلاقی مشتمل بر مباحث ارزشمند عرفان نظری - فلسفه اسلامی- اخلاق ، شرح احادیث ، انسان شناسی ، تفسیر همراه با نصایح اخلاقی می باشد .

6 -  مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه

این کتاب یکی از درخشان‌ترین آثار عرفان اسلامی در دوره متاخر است که به قلم حضرت امام خمینی (س) به زبان عربی به رشته تحریردر آمده است.

7 -  تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس

کتاب فصوص الحکم تألیف شیخ اکبر محی الدین عربی از عرفای نامدار جهان اسلام است که شروح زیادی بر آن نوشته شده که شرح قیصری از بهترین شرحها شناخته شده است .

8 -  شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)

این کتاب یکی از آثار گرانبهای اخلاقی و عرفانی امام خمینی (س) است که در سال 1358 هجری قمری به زبان فارسی نوشته شده است.

9 -  سر الصلوه

این کتاب ، به زبان فارسی و در بیان اسرار معنوی نماز نگاشته شده است .

10 -  آداب نماز (آداب الصلوه)

کتاب آداب نماز ( آداب الصلوه) که نگارش آن در تاریخ شنبه دوم ربیع الثانی 1361 ه.ق ( 30 فروردین 1321 ه. ش ) به پایان رسیده است .

11 -  رساله لقاءالله

رساله ای فارسی و موجز از امام خمینی (س) در مسائل عرفانی که همراه با رساله لقاءالله آیه الله حاج میرزا جواد ملکی تبریزی به چاپ رسیده است .

12 -  کشف الاسرار

کتاب فوق که اثری است سیاسی ، عقیدتی و اجتماعی درسال 1323 هجری شمسی یعنی دو سال پس از عزل رضاخان از سلطنت نوشته شده است .

13 -  انوار الهدایه فی التعلیقه علی الکفایه 2 جلد

این اثر گرانسنگ ، حاشیه ای است مبسوط از آثار قلمی حضرت امام خمینی (س) که به خط مبارک ایشان بر مباحث عقلیه کتاب (کفایه الاصول ) محقق بزرگ ، آیت الله آخوند خراسانی تحریر شده است.

14 -  بدایع الدرر فی قاعده نفی الضرر

رساله ای تحقیقی ، اجتهادی به زبان عربی در بحث « قاعده لاضرر » که از قواعد مهم فقهی است.

15 -  رساله الاستصحاب

مبحث استصحاب یکی از مباحث عمده علم اصول فقه بشمار می رود.

16 -  رساله فی التعادل و التراجیح

حضرت امام این رساله را در سال 1370 قمری تألیف نموده است . .

17 -  رساله الاجتهاد و التقلید

این بحث هم در کتب اصول و هم در فقه مورد توجه است .

18 -  مناهج الوصول الی علم الاصول، 2 جلدی

کتاب حاضر اولین مباحث علم اصول است که توسط حضرت امام تالیف شده و برای نخستین بار به همراه توضیحات ، پاورقیها و فهرست آیات ، روایات ، اعلام ، اماکن و... به چاپ رسیده است .

19 -  رساله فی التقیه

رساله ای فقهی و اجتهادی از امام خمینی (س) در مبحث « تقیه » که به سال 1372 هجری قمری به زبان عربی نوشته شده است .

20 -  رساله فی قاعده من ملک

رساله ای است اجتهادی از امام خمینی (س) در قاعده فقهی موسوم " قاعده من ملک ."

21 -  رساله فی تعیین الفجر فی اللیالی المقمره

رساله ای است فقهی و استدلالی در بیان چگونگی تعیین طلوع فجر در " لیالی مقمره ".

22 -  کتاب الطهاره - 4 جلد

اثری است مشتمل بر مباحث مربوط به « طهاره » از ابواب فقه که به شیوه استدلالی و اجتهادی در چهار مجلد که به زبان عربی تألیف گردیده است.

23 -  تعلیقه علی العروه الوثقی

حاشیه امام خمینی (س) است بر تمام مسائل کتاب « عروه الوثقی » اثر مشهور آیه الله العظمی سید محمد کاظم طباطبائی یزدی .

24 -  المکاسب المحرمه، 2 جلد

حضرت امام خمینی (س) در طول سالیان درس فقه و اصول خود ، بسیاری از مباحث فقهی و اصولی را در جمع فضلا و محققین تدریس و طبق برنامه منظمی که داشتند ، مطالب هر درس را پس از تدریس بلافاصله به رشته تحریر در می آورند ، کتاب مکاسب محرمه یکی از این مباحث است.

25 -  تعلیقه علی وسیله النجاه

حاشیه ای است از امام خمینی (س) حاوی فتاوای فقهی ایشان که به صورت حاشیه بر کتاب وسیله النجاه ( رساله عملیه ) آیه الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی نوشته شده است .

26 -  رساله نجاه العباد

این رساله اولین رساله عملیه فارسی امام خمینی (س) است .

27 -  حاشیه بر رساله ارث

حاشیه بر رساله ارث مرحوم خراسانی از اولین نوشته های فقهی فارسی حضرت امام خمینی (س) می باشد .

28 -  تقریرات درس اصول آیه الله العظمی بروجردی

حضرت امام در این اثر دروس اصول آیه الله بروجردی (ره) را به قلم خویش و به زبان عربی تقریر نموده است . تحقیق و چاپ این اثر برای نخستین بار از سوی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)در دست انجام است .

29 -  تحریر الوسیله 2 جلد

کتاب فقهی ، فتوایی و عملی است که امام خمینی (س) آن را به عنوان حاشیه بر وسیله النجاه مرحوم حاج ابوالحسن اصفهانی به زبان عربی آن را در دوران تبعید در ترکیه نوشته اند

30 -  ترجمه تحریر الوسیله 4 جلد

کتاب تحریر الوسیله حضرت امام (س) تاکنون چند ترجمه از آن منتشر شده است .

31 -  ترجمه تحریر الوسیله 4 جلد

یکی از ترجمه های کتاب تحریر الوسیله امام خمینی (س) که به پیشنهاد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم توسط حجج الاسلام قاضی زاده و اسلامی .

32 -  کتاب البیع - 5 جلد

اثری است گرانبها از امام خمینی (س) ( در فقه استدلالی در ابواب مختلف مربوط به بیع و تجارت.

33 -  حکومت اسلامی یا ولایت فقیه

کتاب« ولایت فقیه» مجموعه سیزده جلسه تدریس است .

34 -  کتاب الخلل فی الصلوه

اثری است حاوی آراء اجتهادی و استدلالی امام خمینی (س) به زبان عربی در مبحث مربوط به احکام فقهی خلل نماز .

35-  جهاد اکبر یا مبارزه با نفس

متن پیاده شده درسهای امام خمینی (س)در باره اهمیت و لزوم تهذیب نفس می باشد که در نجف اشرف ایراد شده است .

36 -  رساله توضیح المسائل

در سالهای اخیر به دلیل مراجعات متعدد از سوی مقلدین و کمبود رساله عملیه ، موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی (س) که متولی انتشار آثار امام می باشد به ناشران مختلف اجازه چاپ و انتشار این اثر مهم را داده است.

37 -  مناسک حج، احکام مطابق با فتاوای حضرت امام خمینی(ره)

این اثر ، حاوی فتاوی امام خمینی (س) درباره اعمال و مناسک حج است.

38 -  تفسیر سوره حمد

تفسیر امام بر فاتحه الکتاب مشحون از نکات دقیق لطایف عرفانی است که این اثر را در جایگاهی برتر و بالاتر از دیگر آثار قرار می دهد  .

39 -  استفتائات 3 جلد

مجموعه ای از فتاوای امام خمینی در پاسخ به سئوالات شرعی مردم در ابواب مختلف فقه و بخصوص در مسائل مستحدثه است .

40-  دیوان شعر امام

دیوان امام ، مجموعه ای از غزلیات ، رباعیات ، قصاید ، مسمطها و دو بیتیهای عرفانی به جا مانده از سروده های قدیم و اخیر حضرت امام خمینی (س) است.

41 -  سبوی عشق

سبوی عشق ، نخستین اثر منظوم از حضرت امام که به زیور طبع آراسته شده است.

42 -  ره عشق

صحیفه ای است اخلاقی و تربیتی از امام خمینی (س)خطاب به خانم فاطمه طباطبایی.

43 -  باده عشق

باده عشق ، حاوی بخشی از غزلیات و رباعیات حضرت امام خمینی (س) و نامه ای عرفانی از آن بزرگوار به خانم فاطمه طباطبائی ( همسر گرامی مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد خمینی ) است .

44 -  نقطه عطف

نقطه عطف حکایتی است از صلابت و ایستادگی در مسیر عبودیت ، و بیدارباشی است از امام خمینی(س) به یادگار ارجمندش ، مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد خمینی ، که جاودانه زیستن را به او و تمامی فرزندان معنویش آموخته است.

45 -  محرم راز

این کتاب شامل تعدادی از غزلیات و رباعیات عرفانی حضرت امام خمینی (س) است .

46 -  مقام رهبری در فقه اسلامی با استفاده از کتاب البیع امام خمینی (ره)

این کتاب شامل 3 بخش : بخش اول لزوم بقای ولایت و رهبری ، بخش دوم شایسته ترین فرد برای رهبری ، بخش سوم ویژگیهای رهبری که از کتاب البیع حضرت امام خمینی (س) استخراج و توسط آقای بی آزار شیرازی ترجمه و توضیح داده شده است .

47 -  مسائل امر به معروف و نهی از منکر از تحریر الوسیله امام خمینی (ره)

این کتاب از کتاب تحریر الوسیله امام خمینی (س) بخش امر به معروف و نهی از منکر استخراج و ترجمه گردیده است.

48 -  مسئله قضاوت از کتاب تحریر الوسیله امام خمینی (ره)

این کتاب بخشی از کتاب تحریر الوسیله امام خمینی (س) در موضوع مسئله قضاوت که توسط آقای محمد امین استخراج و ترجمه شده است  (مسائل فقهی مربوط به قضاوت)

49 -  جهاد نفس از کتاب اربعین حدیث امام خمینی

این کتاب که حدیث اول چهل حدیث امام می باشد توسط آقای سید احمد فهری تنظیم و توضیحات لازم بیان شده است .

50 -  رابطه نیت و اخلاص از کتاب اربعین حدیث

این مجموعه شرحی پیرامون حدیث بیستم اربعین امام خمینی (س) است که راجع به پیوند و رابطه بین نیت و اخلاص سخن می گوید.

51 -  صحیفه امام « مجموعه آثار امام خمینی (س)» 22 جلد

مجموعه گرانبهای از بیانات ، پیام ها ، مصاحبه ها ، احکام ، اجازات شرعی و نامه ها.

52 -  صحیفه نور

مجموعه گرانبهای بیانات ، پیام ها ، مصاحبه ها ، احکام ، اجازات شرعی و نامه ها که هدایتبخش همه علاقمندان راه حق و حقیقت است .

53 -  وصیتنامه سیاسی الهی

جاودانه ترین پیام امام خمینی (س) خطاب به نسل حاضر و نسلهای آینده است .

54 -  لمحات الاصول

این کتاب تقریرات درس فقیه عالیقدر آیه الله بروجردی است که توسط امام خمینی (س) به رشته تحریر در آمده است

55 -  کوثر 3 جلد

کوثر مجموعه سخنرانیهای امام خمینی (س) از سال 1340 تا هفتم اسفندماه 1357 است که در سه مجلد انتشار یافته است .

56 -  منشور روحانیت

پیام تاریخی و مهم حضرت امام خمینی (س) خطاب به روحانیون سراسر کشور ، مراجع بزرگوار اسلام ، مدرسین و طلاب حوزه های علمیه که به حق "منشور روحانیت".

57 -  وعده دیدار

کتاب از دو بخش تشکیل شـده است : بخش نخست ، متن هشتاد و چهار نامه حضرت امام خمینی (س) به فرزند ارجمندشان مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد خمینی را در خود جای داده است . بخش دوم ، به تصویر دستخط مبارک نامه های حضرت امام خطاب به فزندشان ، مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد آقا مزین شده است .

58 -  فریاد برائت

پیام حضرت امام خمینی (س) به حجاج بیت الله الحرام در ذیحجه 1407 هجری قمری مطابق با مرداد 1366 شمسی همراه با دستخط ایشان .

59 -  آوای توحید

کتاب آوای توحید ، متن نامه تاریخی حضرت امام خمینی (س) به میخائیل گورباچف صدر هیئت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ( سابق) است .

60 -  رساله فی الطلب و الاراده

اثری است اصولی ، فلسفی و عرفانی از امام خمینی (س) که به سال 1371 هجری قمری در همدان به زبان عربی نوشته شده است .

61 -  الرسائل العشره

این کتاب شامل ده رساله عملی به زبان عربی است.

62 -  حاشیه بر اسفار

حضرت امام سال‏ها در قم کتاب گرانقدر « اسفار اربعه » تألیف فیلسوف شهیر صدر المتألهین را تدریس کرده‌‏اند.

انتهای پیام/