چه کسانی در معرض «پارکینسون» هستند؟

دکتر داریوش نسبی گفت: بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی تدریجی است که در اثر کاهش سلول‌های مغزی تولیدکننده دوپامین‌ به وجود می‌آید. نبود این سلول‌ها منجر به از دست دادن کنترل ماهیچه‌های صاف و لرز‌ش‌های غیرقابل کنترل می‌شود.

وی یادآور شد: بسیاری از افراد به دلیل عدم آگاهی، علایم بیماری را مربوط به تغییرات افزایش سن می‌دانند. به عنوان مثال لرزش را به پیری، سفت شدن عضلات را به آرتروز، حالت قوز و خمیدگی را به پوکی استخوان ربط می‌دهند. نکته قابل توجه این است که به طور معمول علایم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن پدیدار می‌شوند و با گذشت زمان به سمت دیگر هم راه پیدا می‌کند. بنابراین اگر دو علامت یا بیشتر (در یک سمت بیشتر از سمت دیگر) در فردی دیده شود، تشخیص پارکینسون داده می‌شود؛ مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیماری دیگری را مطرح کند. در هر حال برای تشخیص باید به پزشک مراجعه شود.

نسبی علایم شایع بیماری را لرزش، سفتی عضلات، غیرطبیعی بودن قامت (خمیده)، بی‌نظمی حرکات بدن، راه رفتن نامتناسب به حالتی که پاها به زمین کشیده می‌شوند که فاصله پاها نسبت به هم بیشتر از حالت طبیعی است، دانست و گفت: مشکل در سخن گفتن، تغییرات صدا (ضعیف و بم)، از بین رفتن حالت طبیعی چهره (ثابت شدن صورت یا خیرگی چشم)، اختلال در جویدن و بلع، آبریزش دهان، افسردگی، عصبی بودن، مشکلات در به خاطر سپردن یا به یادآوردن اطلاعات جدید از دیگر علایم بیماری است.

این متخصص مغز و اعصاب تاکید کرد: این بیماری با چهار علامت اصلی مشخص می‌شود که به صورت ارتعاش دست و پا در حالت استراحت (لرزش بیمار همزمان با ارتعاش دست و پا در حالت استراحت)، آرام شدن و کندی حرکات، سختی حرکت و خشک شدن دست، پا و بدن و نداشتن تعادل بروز می‌کند.

وی تصریح کرد: تشخیص بیماری به طور معمول مبتنی بر معاینه فیزیکی است، اما بررسی‌های طبی و اسکن مغز نیز برای اطمینان از عدم وجود بیماری‌های دیگر و رد سایر اختلالات انجام می‌شود.

نسبی افزود: غربالگری حس بویایی نیز می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری پارکینسون قبل از ظهور علایم حرکتی این بیماری کمک کند. یک تحقیق جدید نشان می‌دهد مردانی که کمترین قدرت بویایی را داشتند 2.5 برابر کسانی که قویترین حس بویایی را داشتند به پارکینسون مبتلا شدند. بنابراین اختلال یا از دست دادن حس بویایی پیش نشانگر پارکینسون است و می‌تواند بیماری را از چندین سال قبل پیش بینی کند. این موضوع برای توقف یا کند کردن پیشرفت بیماری اهمیت زیادی دارد.

این متخصص مغز و اعصاب یادآور شد: این بیماری اغلب در سنین 50 تا 70 سالگی ایجاد می‌شود و میزان شیوع آن در مردان بیشتر از زنان است. با این حال ابتلای به این بیماری در سنین پایین‌تر نیز گزارش شده است. پارکینسون یک اختلال حرکتی است که بر اثر نابودی برخی سلول‌های مغزی بروز می‌کند. افراد مبتلا دچار لرزش می‌شوند، اما این بیماری غیرقابل علاج می‌تواند به فلج و در نهایت مرگ نیز منجر شود.

نسبی با اشاره به اینکه علت بیماری پارکینسون معلوم نیست، گفت: مطالعات اخیر نشان داده‌اند که عوامل ژنتیکی و محیطی از قبیل سابقه فامیلی مثبت، جنسیت مذکر، ضربه به سر، تماس با آلاینده‌ها (به ویژه حشره کش‌ها و آلودگی هوا)، آسیب مغزی، رژیم‌های غذایی حاوی مقادیر بالای چربی‌های اشباع نشده، کمبود اسیدفولیک و ویتامین ‌D و B12، دیابت، استفاده از آب چاه یا مصرف ترکیبات آفت‌کش، استرس و شیوه نوین زندگی در بروز این بیماری موثرند.

وی با تاکید بر اینکه با حذف یا کاهش عوامل خطرساز در طول زندگی، تغییر سبک زندگی و تغذیه سالم می‌توان به پیشگیری از ابتلا به این بیماری کمک کرد، گفت: 50 تا 80 درصد موارد پارکینسون به دمانس (اختلال در مهارت‌های ذهنی و عملکردی، از دست دادن حافظه و سایر توانایی‌های شناختی) مبتلا می‌شوند، اما متاسفانه تاکنون درمانی برای این بیماری یافت نشده و درمان‌های موجود به منظور کاهش علایم، کنترل بیماری، جلوگیری از ناتوان شدن و از کار افتادگی بیمار مبتلا انجام می‌پذیرد.

نسبی در پایان گفت: از آنجا که خطر ابتلا به پارکینسون در افرادی که با سموم آفت‌کش در ارتباط هستند، بالاست، کشاورزان بیشتر در معرض ابتلا به پارکینسون هستند.