جنگ یمن باعث ایجاد شکاف در خاندان آل سعود شده است

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عربستان از بامداد ششم فروردین، پس از شکست تمام طرح‌ها و سیاست‌هایش در یمن، به گزینه نظامی روی آورد و مناطق مختلف یمن را آماج حملات هوایی خود قرار داد، برخی کشورهایی که از نظر اقتصادی به کمک‌های عربستان نیازمند هستند، با عربستان در تجاوزات آشکار به یمن همراه شده‌اند.

بحرین، قطر، کویت، امارات، مغرب، سودان، اردن و مصر از جمله کشورهایی هستند که در جنگ علیه یمن به عربستان پیوسته‌اند. این در حالی است که پاکستان نیز از آمادگی خود برای مشارکت در این جنگ خبر داده و ترکیه نیز اعلام کرده که در حال بررسی شرکت در عملیات نظامی موسوم به طوفان قاطع است.

از آغاز تجاوز عربستان به یمن صدها نفر از شهروندان یمنی که بین آنها شمار زیادی زن و کودک دیده می‌شوند، به شهادت رسیده یا زخمی شده‌اند.

در این رابطه یک سازمان حقوقی نیز اعلام کرده که بر اساس آمارهای اولیه تاکنون 857 تن از آغاز حملات عربستان به یمن به شهادت رسیده و 1214 تن نیز زخمی شدند.

این در حالی است که هزاران شهروند یمنی نیز بدلیل حملات بی وقفه ائتلاف عربی به سرکردگی سعودی و تخریب منازلشان آواره شدند.

گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم در خصوص دلایل و اهداف عربستان از دست زدن به ماجراجویی پرهزینه و خطرناک در یمن و سرنوشت آن با آقای نبی‌الله ابراهیمی کارشناس مسائل بین الملل به گفت‌وگو نشسته است که مشروح آن از نظر کاربران محترم می‌گذرد:

تسنیم: تجاوز عربستان به یمن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ابراهیمی: حملات هوایی عربستان به یمن نتیجه ای دربر نخواهد داشت. این اقدام عربستان ریشه در مسائل و مشکلات داخلی، تحولات منطقه‌ای و بین المللی دارد. از لحاظ مسائل و مشکلات داخلی باید گفت اکنون یک نوع رقابت بین «محمد بن سلمان» وزیر دفاع و «محمد بن نایف» جانشین  ولیعهد و وزیر کشور عربستان وجود دارد. جریان محمد بن نایف خیلی تمایل ندارند که عملیات نظامی علیه یمن زیاد گسترش  یابد وعربستان وارد یک جنگ  فرسایشی شود. اما جریانی که تجربه کمی در امور سیاست و قدرت دارد، تصمیمات خود را می‌گیرد و افراد وابسته به این جریان خواستار ادامه یافتن عملیات نظامی علیه یمن هستند. اینان تا مرز انجام عملیات زمینی در یمن پیش رفته‌اند و این طرح را بدنبال می‌کنند. در اینجا باید به این نکته اشاره کرد هنگامی که عربستان بخواهد در جایی مداخله یا در ائتلافی شرکت کند، این متاثر از نبود انسجام در بین نخبگان آل سعود است. یعنی هر زمان که این انسجام در اثر موضوعی بهم بخورد، عربستان وارد یک درگیری سیاسی داخلی خواهد شد. زمانی این درگیری پایان خواهد یافت که یک تهدید مشترک وجود داشته باشد و نخبگان آل سعود بار دیگرمتحد شوند. با وجود این باید گفت که سدیری‌ها در راس قدرت در عربستان قرار دارند اینها هم اختلافات درونی شان در اثر جنگ یمن زیاد شده است. آل سعود تصورمی‌کرد که جنگ یمن باعث ایحاد وحدت وانسجام بین نخبگان سعودی خواهد شد ولی اکنون نتیجه حمله به یمن برعکس شده است.

تسنیم: مواضع شورای همکاری خلیج فارس در قبال جنگ یمن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ابراهیمی: ایجاد اختلاف بین اعضای شورای همکاری خلیج فارس، دومین عامل تاثیرگذار در جنگ یمن است. قبل از حمله عربستان به یمن، جریانی که باعث ایجاد انسجام بین اعضای این شورا می‌شد، بحث جزایر سه گانه ایرانی درخلیج فارس بود. در آن زمان بحث تهدید ایران یا همان ایران هراسی عاملی برای ایجاد انسجام در بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به شمار می‌رفت ولی این مسئله بعد از توافقنامه ژنو و تحولاتی که بین روابط تهران با غرب رخ داد، ایران هراسی دیگر جواب نداد و این کشورها به دنبال یافتن یک جایگزین جدید بودند تا موجب ایجاد وحدت بین آنها شود. بهترین گزینه‌ای که مطرح شد، بحث " پیشروی شیرین" بود. یعنی تهدید از ایران هراسی به شیعه هراسی تغییر گفتمان داد. قبل از حمله عربستان به یمن ملاحظه  کرده‌ایم که ریاض با قطر دارای اختلاف بود. عمان هم تبدیل به یک عضو تقربیا غیر فعال شورای همکاری خلیچ فارس شده بود. سعودی‌ها با امارات در بسیاری از زمینه‌ها بویژه مسائل دینی اختلاف پیدا کرده بودند. با وجود این، ریاض از قبل برنامه ریزی کرده بود مثلا سفر امیران کویت و قطر به عربستان نشان می‌دهد که آنان به دنبال یک تهدید مشترک هستند. در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که پیشروی ‌انصارالله عاملی شد که این اتحاد از دست رفته شورای همکاری خلیج فارس به یک نحویی به این شورا باز گردد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل، بحث مشروعیت را به عنوان سومین عامل مهم در این زمینه یاد کرد و گفت: بعد از تحولاتی که در کشورهای عربی طی چند سال اخیر رخ داد و به بهار عربی مشهور شد، عربستان سعودی با اخوان المسلمین به مخالفت برخاست. اکنون این پرسش در افکار عمومی جهان اسلام ایجاد شده است که چطور خادم الحرمین الشریفین با اخوان المسلمین مخالفت می‌کند؟ این عامل باعث شد تا عربستان به دنبال یک مسئله باشد و آن این است که آنچه ما در یمن انجام می‌دهیم، بخاطر دفاع از حرمین شریفین، جهان اسلام و سرکوب رافضی‌هاست. در مجموع، این عوامل در حمله عربستان به یمن خیلی اهمیت دارند البته عامل دیگری که در این زمینه دارای اهمیت است و تغییر گفتمان آمریکاست که درسال 2011 یا 2012 اعلام شد. بر اساس این گفتمان مرکز ثقل سیاست آمریکا از خاورمیانه به حوزه  شرق آسیا "چین" انتقال می‌یابد. ما تاثیرات این موضوع را در قدرتمند شدن گروه‌هایی نظیر داعش و حمله عربستان به یمن ملاحظه می‌کنیم.

تسنیم: نظر شما درباره تاثیرات شکست حمله عربستان بر ساختار سیاسی ریاض و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس چیست؟

ابراهیمی: در داخل عربستان، سنتی که وجود داشته این است کارگزاران جنگ‌ها در این کشور هر زمانی که به اهداف خود نرسیدند از اریکه قدرت کنار زده شدند، مثلا شما سرنوشت "بندربن سلطان" در بحران سوریه  را ملاحظه کنید.  به هرحال، چنانچه عربستان درجنگ یمن ناکام بماند، موقعیت ملک سلمان به عنوان شاه عربستان و محمد بن سلمان به شدت در خاندان آل سعود تضعیف خواهد شد. این یک پیامد منفی برای قدرت در عربستان خواهد بود. مسئله  دوم این است که با توجه به سیاست منحصر به فردی که عمان درپیش گرفته است، این احتمال وجود دارد، عمانی‌ها در خیلی از موضوعات شورای همکاری خلیج فارس همکاری نکنند اما انسجامی را که عربستان با کویت و امارات دارد، بیشتر خواهد شد. البته این انسجام از قبل وجود داشته است. قطر نیز وارد معادلات عربستان شد و آن به این دلیل است که حزب اصلاح یمن که وابسته به اخوانی‌هاست، هدف انصارالله قرار گرفته است. حال چنانچه انصارالله بتوانند بخشی از حزب اصلاح را با خود همسو و هماهنگ کنند،  قطر را می‌توان از ائتلاف با عربستان بیرون کشید.

تسنیم: چشم انداز جنگ یمن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ابراهیمی: یمن از لحاظ اجتماعی و سیاسی کشوری است که مردمش به شدت ضد حمله خارجی و مداخله بیگانگان هستند. یمنی‌ها حساسیت زیادی نسبت به عربستان دارند. آنان نگاه خوش بینانه‌ای به ریاض ندارند و این باعث می‌شود که بسیاری از قبائل که بین دو راهی قرار گرفته اند با حمله عربستان به کشورشان به سمت انصارالله حرکت کنند و اتحاد نانوشته ای بین قبائلی که قبلا حاضر نبودند با انصارالله متحد شوند ایجاد خواهد شد.

تسنیم: آیا این وضعیت در صورت حمله زمینی عربستان به یمن رخ خواهد داد؟

ابراهیمی: احتمال حمله گسترده زمینی عربستان به یمن اندک است. اما درخصوص ادامه یافتن حملات هوایی می‌توان گفت که سیاست ریاض در این زمینه به سیاست تل آویو بسیار نزدیک است. این سیاست بر اساس نابودی زیر ساخت‌های کشور هدف طراحی و اجرا می‌شود. یعنی اینکه زیر ساخت‌ها را نابود کنی تا مردم ناراضی و مشروعیت آن جریان یا گروه سلب شود. لذا هدف عربستان از حمله هوایی به یمن این است که انصارالله نتوانند درمیان مردم یمن مشروعیت پیدا کنند.

تسنیم: آیا عربستان به اهداف خود از حمله به یمن دست پیدا می‌کند؟

ابراهیمی: ریاض شاید بتواند با حملات هوایی خود بسیاری از فرودگاه‌ها و تاسیسات زیربنایی یمن را نابود کند ولی یمن کشوری نیست  که خیلی زیر ساخت‌های قوی اقتصادی داشته باشد. به اعتقاد بنده عربستان در آینده بیشترین آسیب را از حمله به یمن متحمل خواهد شد. ریاض با حمله به یمن بزرگترین چالش را برای خود در این کشور ایجاد کرد. اکنون عربستان درمیان مردم یمن بد نام است و ذهنیت بدی از این کشور وجود دارد. در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که از سال 1932 یعنی از زمان بنیانگذاری عربستان تا کنون این اولین بار است که با فشار روسیه و در صورت همراهی چین می‌توان قطعنامه ای علیه ریاض صادر کرد. این قطعنامه علیه عربستان می‌تواند ذیل فصل ششم یا حتی هقتم باشد.این بزرگترین ضربه‌ای است که می‌توان به عربستان وارد ساخت. البته ریاض روی این موضوع بسیار حساس است. چنانچه قطعنامه ای از طرف روسیه در شورای امنیت مطرح شود آمریکا، انگلیس و فرانسه  آن را تصویب نخواهند کرد. شاید در قطعنامه احتمالی به ریاض توصیه شود که حملات هوایی را متوقف سازد تا کمک‌های بشردوستانه به مردم یمن از سرگرفته شود. به هرحال، شاید هیچ قطعنامه‌ای علیه عربستان در شورای امنیت به تصویب نرسد و اگر هم قطعنامه‌ای در این زمینه به تصویب برسد، در ذیل فصل ششم شورای امنیت خواهد بود. در مجموع، مطرح شدن قطعنامه‌ای علیه عربستان به عنوان کشوری که صلح و امنیت نظام بین‌الملل را به هم ریخته و در کشور دیگری مداخله نظامی کرده و حاکمیت آن را نادیده گرفته است، کاملا به زیان ریاض خواهد بود.

انتهای پیام/ر