تاریخچه طولانی‌حضور پاکستان در جنگ‌های عربستان
خبرگزاری تسنیم: هجوم عربستان سعودی علیه مبارزان حوثی در یمن که با حمله‌های هوایی گسترده آغاز شد، نشانه‌ای دیگر از بی‌ثباتی در منطقه خطرخیز خاورمیانه را آشکار کرد.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،عربستان این اقدام خود را با ائتلافی از کشورهایی به انجام می رساند که اکثریت جمعیت شان اهل سنت هستند و این تصور تقویت می شود که این اقدام بخشی از کشمکش منطقه ای گسترده تری است که عربستان با ایران دارد؛ کشور قدرتمندی که بیشتر جمعیت آن را شیعیان تشکیل می دهند. این چنین است که در مناطق گوناگون خاورمیانه و در بازی شطرنج ژئوپلیتیکی بزرگ تری که در جریان است، گرهی بزرگ بین ایران و عربستان افکنده شده است.
در میان فهرست کشورهایی که رسانه های رسمی عربستان مدعی اند در حمله به یمن «تمایل خود به مشارکت را نشان داده اند»، پاکستان بسیار جلب توجه می کند. در بیانیه ای که چندی قبل از طرف دفتر نواز شریف، نخست وزیر پاکستان صادر شد خبر از احتمال سفر هیات بلندپایه ای از مقامات پاکستان به ریاض برای همکاری داده شد. با وجود این، چندان مشخص نیست آیا اسلام آباد تمایل واقعی برای حضور و عرضه منابع راهبردی برای جنگ در یمن را دارد یا خیر.
در بخش هایی از این بیانیه آمده بود: «نخست وزیر پاکستان علاقه مند به روابط نزدیک و برادرانه با عربستان و دیگر کشورهای خلیج (فارس) است و برای امنیت آنها اهمیت زیادی قائل است.»
این بیانیه افزود: «هر گونه تهدیدی علیه تمامیت ارضی عربستان پاسخ محکم پاکستان را به همراه خواهد داشت.» (از نظر نباید دور داشت که خود اقدام عربستان، دخالت در تمامیت ارضی کشور دیگری است.)
در تحلیلی دیگر، این رویه شاید به سیاست شخص نواز شریف مرتبط باشد، زیرا در پی کودتای نظامی که در سال 2000 به برکناری نخست وزیر پاکستان منجر شد، عربستان به نواز شریف امکان پناهندگی داد. سال گذشته نیز ملک سلمان، وزیر دفاع پیشین عربستان و پادشاه کنونی برای همراه کردن دولت نواز شریف برای پیوستن به فراخوان عربستان به برکناری بشار اسد، سفر نادر و غیرمتداولی به پاکستان داشت.
اما به هر حال روابط ریاض و اسلام آباد عمیق تر از آن چیزی است که اشاره شد؛ هر دو کشور دارای حکومت های ایدئولوژیک هستند البته به روش های منحصر به خودشان. آنها در طول سال ها، نوعی روابط و مشارکت حیاتی را ایجاد کرده اند به طوری که به قول یکی از روسای سابق اطلاعات عربستان، روابط بین اسلام آباد و ریاض «احتمالا یکی از صمیمی ترین روابطی است که بین دو کشور در جهان وجود دارد.» مشهورترین نشانه این روابط برمی گردد به حمایت ها و کمک های مالی عربستان که از طریق پاکستان به مجاهدین افغان، که در برابر اشغالگری شوروی در دهه 1980 مبارزه می کردند، رسانده می شد.
از سوی دیگر، منتقدان پاکستانی بر تاثیرات مخرب این کمک های مالی و نیز ایدئولوژی وهابیت بر اسلام سیاسی در پاکستان تاکید دارند و تاسیس صدها مرکز آموزشی مذهبی را که اصطلاحا مدرسه نامیده می شود در کشوری با این تنوع ریشه دار در سنت های اسلامی مورد انتقاد قرار می دهند. خشونت های فرقه ای که جان هزاران پاکستانی را در سال های اخیر گرفته است به زعم این منتقدان ناشی از این حضور و کمک ها بوده است.
البته پاکستان نیز تاثیرات متقابلی بر عربستان داشته است. در دهه 1960، پاکستان به برخی کشورهای نوظهور عرب در زمینه مسائل نظامی، کمک های آموزشی ارائه می داد. حتی یک واحد از نیروهای نظامی پاکستان به دستور ضیاء الحق، رئیس جمهور وقت این کشور برای مقابله با مبارزان فلسطینی در اردن مستقر شدند.
در گزارشی که سال 2008 در موسسه بروکینگز به چاپ رسید، روابط نزدیک نظامی عربستان و پاکستان شرح داده شده که نشان از وجود زمینه های پیشینی برای اقدام کنونی پاکستان در یمن دارد. در بخشی از این گزارش چنین آمده است: «پاکستان برای دهه های متوالی کمک های نظامی و کارشناسی را به عربستان عرضه داشته است. این همکاری ها با کمک به نیروی هوایی سلطنتی عربستان برای بهره برداری از اولین جت های جنگنده در دهه 1960 آغاز شد. در سال 1969 نیروی هوایی پاکستان خلبانانی را برای دفع حمله یمن جنوبی به مرزهای جنوبی عربستان اعزام کرد. در فاصله بین دهه 1970 و 1980 بیش از 15هزار نیروی نظامی پاکستان در عربستان و برخی از آنها به عنوان تیپ رزمی در نزدیکی مرز اسرائیل ـ اردن مستقر شدند.»
همچنین بر اساس گزارش مجله دیپلمات، مهندسان پاکستانی برای ساخت استحکامات در امتداد مرز جنوبی عربستان به این کشور کمک کردند. تا جنگ اول خلیج فارس هزاران سرباز پاکستانی همچنان در عربستان حضور داشتند. از آن سال ها، توانایی های ارتش عربستان به صورت قابل توجهی پیشرفت داشته است؛ چنانچه بتازگی این کشور به عنوان بزرگ ترین واردکننده سلاح در جهان شناخته می شود. با این حال هنوز نیروی انسانی پاکستان در کشورهای نفتخیز خلیج فارس که اتباع خارجی اغلب طیف وسیعی از نهادهای دولتی را به کار می گیرند، حضور گسترده ای دارند.
حکومت بحرین که از اقلیت اهل سنت تشکیل می شود هزاران پاکستانی را در سرویس های امنیتی خود به استخدام گرفته است به طوری که در جریان تظاهرات دموکراسی خواهانه در سال 2011 در این کشور، دستورات آنها به تظاهرکنندگان به دو زبان انگلیسی و اردو صادر می شد. چنانچه یکی از فعالان سیاسی بحرین در سال 2011 به الجزیره گفت: «شیعیان ما نمی توانند وارد نیروهای امنیتی کشورمان شوند در حالی که حکومت، نیروهایی را از خارج به استخدام در می آورد.»
این همه در حالی است که سیاستمداران اپوزیسیون در پاکستان به طور قابل درکی نگران وضع موجود هستند. بنا به گفته شیرین مزاری، رهبر جنبش عدالت در پاکستان: «با وجود تروریسم فرقه ای داخلی در پاکستان، اسلام آباد نمی تواند از عهده درگیر شدن در تخاصمات شیعه ـ سنی در خاورمیانه و خلیج (فارس) برآید و باید کاملا بی طرف بماند.»
منبع:جام جم
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.
