۴ درصد جمعیت استان مرکزی در کتابخانه‌های عمومی عضو هستند
خبرگزاری تسنیم: مدیرکل کتابخانه‌های استان مرکزی گفت: ۵۷ هزار و ۶۲۷ نفر در استان مرکزی عضو کتابخانه هستند که در حقیقت ۴ درصد جمعیت استان را شامل می‌شوند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، کتاب هیچ‌گاه هویت و ارزش خود را از دست نمی‌دهد و با توجه به دوران گذر از سنت به مدرنیته، گسترش رسانه‌ها و شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی و سایبری باید به کتاب و کتابخوانی توجهی دو چندان شود و در این میان کتابخانه‌ها مهم‌ترین نقش را در فرهنگ‌سازی دارند و باید با برنامه‌ریزی و ارائه طرح‌های مناسب در زمینه مباحث فرهنگی، بین نخبگان جامعه، دانشجویان، دانش‌آموزان و اقشار مختلف مردم با کتابخانه پیوند برقرار شود تا شاهد چشم انداز روشن و رسیدن به جامعه‌ای توسعه یافته از نظر فرهنگی باشیم.
سرمایه‌گذاری در احداث کتابخانه در مناطق مختلف، امر بسیار مهمی بوده که ارتقاء سطح فرهنگ جامعه را میسر می‌سازد و در این میان گسترش کتابخانه‌های عمومی سبب تحقق اهداف توسعه فرهنگی جامعه می‌شود و برای رسیدن به شاخص‌های توسعه فرهنگی توجه به گسترش و توسعه کتابخانه‌های عمومی بایستی سرلوحه برنامه‌های فرهنگی جامعه قرار گیرد.
ضرورت توجه به حوزه کتاب و کتابخوانی، بهانه ای شد تا با دعوت از مدیرکل امور کتابخانه‌های استان مرکزی در مصاحبه با امین کمالوندی مسائل مرتبط با حوزه کتاب و مطالعه را به گفت‌و‌گو نشستیم.
متن گفت‌و‌گوی خبرگزاری تسنیم با "امین کمالوندی" مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی در زیر می‌آید:
به منظور افزایش فعالیت‌های حوزه کتابخانه های استان مرکزی چه برنامه هایی تدوین کرده اید؟
کمالوندی: با توجه به این که استان مرکزی پایتخت مفاخر و مشاهیر کشور محسوب می‌شود به طور قطع هر مدیر فرهنگی که وارد استان می‌شود، مسئولیت مضاعفی نسبت به آنچه که برای وی تعیین شده برعهده دارد.
با وجود 80 کتابخانه از درجات مختلف 3 تا 9 از استان‌های پیشرو در امر کتابخوانی بوده که علیرغم قدمت و پیشینه تاریخی، استان فاقد کتابخانه مرکزی بوده که این امر یک آسیب جدی محسوب می‌شود که خوشبختانه برای مرتفع سازی این معضل با پیگیری‌های استاندار سابق و مدیریت سابق کتابخانه‌های عمومی استان گره اقدامات مفیدی انجام شده و امیدواریم با همکاری استانداری در سال 94 یک جهش و پویایی در ساخت این کتابخانه داشته باشیم و در مدت 36 ماه آن را مورد بهره‌برداری قرار دهیم.
درصدد هستیم تا کتابخانه‌های کوچک 120 متری در روستاهای پر جمعیت و مرکز دهستان ایجاد کرده تا به ترویج فرهنگ مطالعه کمک کنیم که برای این منظور مذاکراتی با بنیاد مسکن انجام گرفته تا این مهم در شهرهای هادی روستایی تحقق یابد.
همچنین کانکس‌هایی به عنوان کتابخانه برای روستاها تعبیه شده تا در راستای تأکیدات مقام‌معظم رهبری مبنی بر قرار گرفتن کتاب و کتابخوانی به عنوان امور روزمره زندگی گام برداریم.
استان مرکزی با دارا بودن 425 ایستگاه مطالعاتی در حوزه مطالعه پیشرو بوده و از آن جا که ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی از دیرباز جزو دغدغه‌های مسئولان کشور به‌ویژه مقام‌معظم رهبری بوده و در این راستا نهاد کتابخانه‌های عمومی استان با الگوبرداری از فرمایشات مقام‌معظم رهبری به طراحی و راه‌اندازی ایستگاه‌های مطالعه مبادرت ورزیده است.
در این طرح که با هدف افزایش سطح تماس کتاب با جامعه، هدایت افکار عمومی و ترویج مطالعه مفید، و افزایش گرایش شهروندان به استفاده مفید از وقت تدوین شده، مراکز پر رفت و آمد در سطح جامعه شناسایی و با کتاب‌های مفید و مورد علاقه شهروندان تجهیز می‌گردد.
نهاد کتابخانه‌های عمومی استان برای در اختیار قرار دادن کتاب به دستگاه‌ها و اماکن عمومی آمادگی لازم را داشته و این امر نیازمند حضور دستگاه‌ها و پیشگام بودن آن‌ها برای این اتفاق است و برای این منظور از تمامی ادارات و مجموعه‌های دولتی و خصوصی که مایل به راه‌اندازی ایستگاه مطالعه با هر تعداد دلخواه در سازمان و مجموعه‌های تابعه خود هستند، در صورتی که قفسه این ایستگاه را تأمین کنند، کتاب‌های لازم را در اختیار قرار داده و وظیفه شارژ ایستگاه را تقبل می‌کنیم.
هزینه اشتراک سالانه هر ایستگاه مطالعه معادل 150 هزار ریال بوده و متقاضیان می‌توانند با خرید قفسه ایستگاه مطالعه به مبلغ 450 هزار ریال، از خدمات ارائه شده از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی بهره‌مند شوند که با توجه به تعداد مراجعه کنندگان سالانه 2 تا 4 بار کتاب‌های این قفسه‌ها شارژ می‌شود.
برنامه جامع دیگری که پیگیری می‌کنیم ایجاد کتابخانه‌های سیار روستایی بوده که برای این منظور اتوبوس‌هایی را در نظر گرفته‌ایم، طراحی مسابقات فرهنگی، تأسیس کتابخانه تخصصی مفاخر و مشاهیر استان و مرکز استان شناسی از دیگر اقدامات در نظر گرفته شده برای استان است.
توسعه فضاهای مطالعاتی در استان چرا که تنها کتابخانه استاندارد در استان کتابخانه علامه طباطبایی محلات بوده که نیازمند تعامل جدی دستگاه‌های اجرایی و مسئولان برای ارتقاء کتابخانه‌های استان است.
کتابخانه مرکزی اراک تا چه میزان پیشرفت فیزیکی داشته و پیش‌بینی می‌شود چه زمانی کار اتمام یابد؟
کمالوندی: تحول در فرهنگ کتاب و کتابخوانی در کشور و استان احساس می‌شد بنابراین برنامه‌های مناسبی برای ترویج فرهنگ مطالعه در استان اندیشیده شده که تأسیس این کتابخانه مرکزی یکی از این تدابیر است، کار فرهنگی به فکر و روح مردم بستگی داشته و با توجه به اینکه ابعاد روح ظریف است کار در زمینه فرهنگی به توانایی‌های خاصی نیاز دارد و داشتن کتابخانه مرکزی حق مردم استان بوده و با تأمین اعتبارات لازم این امر محقق شود.
کتابخانه مرکزی استان که با مساحت زیربنایی 18 هزار و 500 مترمربع در 7 طبقه در زمینی به مساحت 6 هزار و 200 مترمربع و 2 طبقه پارکینگ و 5 طبقه کتابخانه و فضای اداری، در هفته دولت کلنگ‌زنی شد و روند ساخت این کتابخانه در پایان سال تسریع یافته تا زمینهای را فراهم سازد تا دوست‌داران کتاب با استفاده از فضای این کتابخانه در راستای ترویج فرهنگ مطالعه حرکت کنند.
این کتابخانه مجهز به چندین سالن مطالعه، مخزن کتاب، مخزن کتب مرجع، کلاس‌های فرهنگی، آموزشی و هنری، آمفی‌تئاتر، رستوران، واحدهای تجاری، فرهنگی و اداری بوده که تاکنون این پروژه 15 درصد پیشرفت فیزیکی داشته که سقف یک طبقه از این پروژه بتن‌ریزی و پیش‌بینی می‌شود در مدت 36 ماه این کتابخانه برای استفاده عموم مردم به بهره‌برداری برسد.
گام‌های مؤثر در ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در استان مرکزی چیست؟
کمالوندی: با توجه به اینکه نهاد کتابخانه‌های عمومی یک نهاد غیردولتی و مشارکتی محسوب می‌شود پر مخاطب‌ترین دستگاه دولتی بوده که با حضور شهرداری‌ها زنده است چرا که در کشورهای توسعه یافته شهرداری‌ها متولی فرهنگ در جامعه هستند، اما متأسفانه شهرداری‌های استان به سبب ضعف‌های مالی قادر به کتابخانه‌داری نیستند، شهرداران بایستی نگاهی فراتر از دستگاه اجرایی به کتابخانه‌ها داشته باشند و در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی خیران، مسئولان، نمایندگان و مدیران دستگاه‌های اجرایی بایستی با تعامل به کتابخانه‌سازی و امر فرهنگ کتابخوانی توجه ویژه‌ای داشته باشند، کتابخانه‌ها مراکز فرهنگی بوده که جوانان بسیاری از خدمات این مراکز فرهنگی بهره‌مند می‌شوند.
به منظور افزایش فضای مطالعه در آشتیان و برخی از شهرستان‌های استان اقداماتی انجام گرفته تا به صورت توسعه فضا و ایجاد بالکن این امر محقق شود.
در ساوه، فراهان، محلات، دلیجان و تفرش برای احداث کتابخانه زمینهای اهداء یا واگذار شده که برای ساخت نیازمند عزم ملی و مدیریت جهادی است و در تفرش که تنها یک کتابخانه بوده (پروفسور حسابی) 5 هزار متر زمین اختصاص یافته است.
یکی از طرح‌های مهم حوزه کتاب و کتابخوانی طرح "اهداء کتاب" بوده، در استان این طرح به‌کجا رسیده است؟
کمالوندی: طرح اهداء کتاب یک طرح فرهنگی بوده که می‌بایست در جامعه گسترش یابد و برای این منظور سامانه 33687600 برای دریافت پیغام شهروندان در نظر گرفته شده تا مسئولان کتابخانه در اولین فرصت با مراجعه به محل مورد نظر کتاب‌های اهدائی را تحویل و این کتاب‌ها را در اختیار سایر شهروندان نیز قرار دهند و اعضاء خانواده آنان نیز با این اقدام به طور رایگان عضو کتابخانه می‌شوند.
با توجه به اینکه رتبه استان در سرانه مطالعاتی 13 بوده برنامه‌ای را برای ارتقاء این رتبه دارید؟
کمالوندی: برای این منظور نتیجه‌گرا نیستیم و برنامه‌ای مدون را دنبال می‌کنیم تا بتوانیم کتاب را در سبد خانواده‌ها قرار دهیم چرا که امروز افراد با کمبود وقت مواجه بوده که برای این مهم بایستی کتاب برای عموم در دسترس قرار گیرد که بهترین اقدام تعبیه کتابفروشی‌ها در مراکز خرید عموم است و سعی داریم تا بیشتر کتب ویژه کودکان را در این اماکن توزیع کنیم چرا که فرهنگ‌سازی در حوزه ترویج مطالعه از دوران کودکی باید آغاز شود و اجرای این امر فرهنگی یک پروسه نه یک پروژه بوده است.
چه تعداد عنوان کتاب در کتابخانه‌های استان وجود دارد؟
کمالوندی: یک میلیون و 51 هزار نسخه کتاب در 80 کتابخانه‌های استان وجود دارد و در حقیقت به ازاء هر نفر 0.74 نسخه داریم و در یک‌سال میزان امانت کتاب یک‌میلیون و 130 هزار و 528 جلد بوده و در حقیقت به طور میانگین به ازاء هر نفر 0.8 جلد که به یک جلد کتاب نمی‌رسد.
سرانه فضای مطالعاتی در استان چه میزان است؟
کمالوندی: به ازاء هر یک‌صد نفر 2.27 مترمربع فضای مطالعاتی داریم که این میزان تا پایان افق 1404 بایستی به ازاء هر یک‌صد نفر 8 متر باشد که تا رسیدن به این میزان فاصله زیادی داریم و تا پایان برنامه پنجم این میزان به ازاء همین تعداد باید 4 متر مربع باشد که میسر نیست.
چه تعدادی اعضاء کتابخانه‌های استان هستند؟
کمالوندی: در حقیقت 4 درصد جمعیت استان عضو کتابخانه‌های استان هستند که این آمار معادل 57 هزار و 627 نفر بوده که با پرداخت سالانه هزینه عضویت 20 تا 50 هزار ریال می‌توانند به صورت سراسری از مزایای سایر کتابخانه‌ها بهره‌مند شوند و این امر به عنوان تسهیلات ویژه در اختیار اعضاء قرار گرفته است.
سالانه چه تعداد نسخه کتاب به کتب کتابخانه‌ها افزوده می‌شود؟
کمالوندی: تهیه کتاب از طریق نهاد مرکز بیش از 100 هزار عنوان بوده و بخشی دیگر از کتاب‌ها از طریق کتاب‌های اهدائی و بخشی هم در صورت وجود اعتبار براساس نیاز سنجی کتابخانه‌ها از سوی نهاد کتابخانه‌های استان مرکزی تامین می‌شود.
نیاز به فعالیت‌های فرهنگی و تأثیر این فعالیت‌ها بر سایر امور، عزم جدی و همکاری تمامی نهادها و دستگاه‌ها را می‌طلبد و توسعه فرهنگ کتابخوانی نقش در خور توجهی در بالا رفتن سواد جامعه داشته که بالا رفتن سواد جامعه نیز در توسعه حوزه فرهنگی شهر نقش دارد.
گزارش و عکس از عاطفه محمدی، فاطمه خوشدونی
انتهای پیام/ج
