هنر مس‌گری زینت‌بخش بازار زنجان در ایام نوروز+تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، در استان زنجان از گذشته بسیار دور، تولید کنندگان زیادی به تولید انواع ظروف مسی ساده مصرفی، تزئینی،ن قش‌دار وقلم خورده در انواع و اقسام آن می‌پرداختند که کلید این تولیدات به وسیله دست و با ابزارهای ساده صورت می‌پذیرفت واز نظر کیفیت هم نمونه‌های بسیار زیبائی از گذشته موجود است.

صنعت دستی مس در زنجان به بیش از هزار سال قبل و دوره ساسانیاندر زنجان باز می‌گردد و احتمالا مهمترین مقطع رشد صنایع مس زنجان در دوره سلجوقیان بود که صنعتگران زنجانی برای این اقوام تازه استقرار یافته ترک آفتابه لگن‌های مسی با نقش حیوانات اساطیری می‌ساختند.

بعدها در دوره ایلخانان با ورود تعدادی هنرمند چینیبه وسیله هولاکوخان به زنجان، صنعت مس زنجان تکامل بیشتری یافت و آفتابه لگن‌های مسی برجسته و منقش این شهر با نقش‌های برجسته از گل و گیاه وبا لگن‌های کنگره‌دار مزین شده و برای صدور به بلاد چین و کناره‌های مدیترانه آن روز مهیا شد اما متاسفانه این نوع آفتابه لگن‌های عتیقه که یادگار تکامل صنایع دستی زنجان در ادوار هزاره وپیش از هزاره اول بود چیزی باقی نمانده و بیشتر آن‌ها رهسپار کوره‌های ذوب مس شده است.

انواع ظرف مسی مثل تیان، تشت، حنا خوری، لگن وتاس حمام، روشل، تونگوپارچ مسی و آفتابه و مخزن سقا خانه مسی بود و ظروف آشپزخانه مثل دیگ‌های بزرگ و کوچک، تیانچه، بادیه، دیزی مسی، آبکش مسی، قابلمه و تابه مسی وظروف دیگر مسی برای سر سفره و مهمانی مانند بشقاب هشت گوش و گرد و کاسه و پیاله ودوریوکفگیر وملاقه قاشق مسی و لیوان مسی و پارچ مسی و آفتابه لگن مسی برای شستشوی دست بعد از جمع آوری غذا از سر سفره و نیز مجمه مسی، سینی بادامی گرد و فراشی و مجمه، چای دان، زیر استکان، منقل مسی، پاطیل و انواع سطل‌ها وزیر سیگار مسی و غیره بوده است.

دستگاه‌ها و ادوات شکل‌دهی به مس به دو دسته ادوات زیرین و ادوات زبرین تقسیم می‌شد که از زیر و رو یک تکه مس را زیر فشار شکل گیری قرار می‌دادند واین ادوات بر حسب خواص هر ظرف ساخته وطراحی شده بود. صنعتگران زنجانی این خلاقیت را داشتند که به تنوع این ابزارو ادوات فکر کرده و آن‌ها را طراحی و برای ساخت و ساز مس خود قالب سازی ادوات بکنند و به راستی لازم است این ابزارها که بیانگر خلاقیت اولیه بشر است در موزه‌های مردم شناسی ابزاری گردآوری شوند.

البته در عصر تمدن آینده و معشیت الکترونیکی تنها کاربرد مس، ساخت ظروف نیست بلکه کاربردهای فراوانی دارد که باید صنعتگران مس زنجان به آنها مجهز شوند و نیز برخلاف تصور اغلب مردم، شهر زنجان، تنها شهر سرب و روی نیست بلکه شهر مس است و باید به یاد بود لیاقت‌های بنیان گزاران صنعت مس، به ترمیم صنعتی شهروایجاد صنایع مدرن بپردازیم.

سرامیک‌سازی در استان زنجان قدمت زیادی دارد.کارگاه‌های کوزه‌گری سابق که در کنار شهر زنجان فعال بودند، اگر چه امروزه وجود ندارند ولی این بدان معنی نیست که هنر سرامیک سازی نیز از بین رفته استزیرا هنرمندان بسیاری در روستاهای مختلف با امکانات اولیه به تولید نمونه‌های خیلی زیبا از این هنر می‌پردازند که بسیار دیدنی است.

انتهای پیام/ ر