مسجد جامع افوشته، بنائی به جا مانده از دوره تیموری + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از نطنز، شهرستان نطنز دارای تعداد زیادی امام‌زاده، مسجد و حسینیه است که این شهر را به مکان مناسبی برای گردشگری زیارتی تبدیل می‌کند.

در این گزارش سعی داریم تا برخی از مساجد و حسینیه‌های شاخص این شهر را معرفی کنیم.

مسجد جامع افوشته در بین درختان و باغستان‌های سرسبز جای محله افوشته نطنز، در بین دیگر آثار تاریخی این محله از نطنز قرار گرفته‌اند و محیطی بسیار آرام و زیبا را تداعی می‌کنند.

پیرامون کسب اطلاعات جامع‌تر، رئیس شورای شهر نطنز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در نطنز اظهار کرد: مسجد جامع افوشته که با خشت و آجر و گچ بنا شده و فاقد هرگونه تزییناتی چون کاشی‌کاری و گچ‌بری است، در اوایل قرن نهم هجری قمری بنا گردیده است.

عباس کوچه فاره افزود: در کتیبه تنکه بخش بالای در کوچک چوبی آن در متن گل و بوته های منبت جمله‌های صاحبه و مالکه السید حسن فی رمضان السنه احدی و ثلاثین و ثمانمائه  به سال 831 هجری قمری  کنده کاری شده است و چنانچه تاریخ ساخت در را برابر با زمان پایان گرفتن ساختمان مسجد بدانیم، می‌توان گفت که ساختمان مسجد، پس از ساختن گنبد یعنی سال 828 به بعد آغاز و به سال 831 پایان گرفته است.

وی تصریح کرد: طول مسجد از جنوب شرقی به شمال غربی کشیده شده و مساحت آن درحدود 410 متر مربع است که 310 متر آن زیربنا و بقیه حیاط را تشکیل می‌دهد.

رئیس شورای شهر نطنز خاطرنشان کرد: مسجد دارای 2 در ورودی یکی در سمت قبله و دیگری در سمت حسینیه استوشبستان مسجد متشکل از 3 قسمت می‌باشد که شامل قسمت میانی وبخش‌های جنبی است.

به گزارش تسنیم قسمت میانی به ابعاد 7 در 35 متر و روی هم شامل 4 طاق رومی برجسته و گود نسبتا مرتفع بوده که سقف نزدیک محراب دارای مقرنس گچی ساده است.

بخش‌های جنبی توسط 2 درگاه به عرض 10در3 و بلندی 2.55متر که 2 ستون چوبی در زیر سقف آن حائل گردیده به قسمت میانی اتصال دارند.

این دو قسمت مربع شکل و به ابعاد 4 متر می‌باشند و هرکدام دارای 2 خواجه نشین در شمال و جنوب بوده که شمال آن‌ها نورگیری به حیاط مسجد دارد.

بخش‌های جنبی در زمان گذشته 2 طبقه بوده و ورودی آن‌ها یکی در هشتی پشت سر در از طریق پله‌ بام و دیگری در انتهای راهرو یا دالان سمت غرب قرارداشته که هنوز پله کانی چند از آن به‌جای مانده است و هر 2 قسمت از طریق 2 درگاه که اکنون تیغه شده میانی به چشم می خورد.

مسجد جامع افوشته به همراه آب انبار و دارالسیاده قدیمی در محله افوشته و در 2 کیلومتری مرکز شهر نطنز در اطراف یک میدان مربع شکل قرار دارد.

اگر بخواهیم اطلاعات دقیق‌تری نسبت به در مسجد داشته باشیم باید بگوئیم با توجه به مشابهت منبت‌کاری این دو در به نظر می ‌رسد که هر 2 توسط استاد علی نجار نقار ساخته شده باشد و با توجه به اینکه در متن کتیبه از مالکیت شخصی درها صحبت شده است، احتمالا این درها از جای دیگری به این مسجد منتقل شده‌اند.

مسجد جامع افوشته متعلق به قرن نهم هجری قمری بوده و در تاریخ 1384.8.15  به شماره 13645در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد میر، مسجدی با 2 محراب

یکی از اصلی‌ترین بخش‌های هر مسجد را محراب مسجد تشکیل می‌دهد که جهت قبله و سجده‌گاه مسلمین را نشان داده و عامل پیوند و اتحاد نمازگزاران است.

در شهر نطنز مسجدی وجود دارد که محراب آن به نوعی شگفت‌انگیز و متفاوت از دیگر محراب‌های مساجد ایران است.

در این مسجد محرابی اصلی قرار دارد و دقیقا در طبقه بالای این محراب، محراب دیگری ساخته شده است که تقریبا مشابه این نمونه از محراب‌های 2 طبقه را در سایر مساجد، به سختی می‌توان یافت.

این مسجد در یکی از محله‌های غربی شهر نطنز به نام میر و در اواسط کوچه‌ای به همین نام، قرار گرفته است.

سردر بنا به عرض 107 سانتی متر یک سردر بلند و نیمه‌ویران از نوع طاق ضربی آجری به حساب می آید که در طرفین دارای 2 طاق‌نمای تزیینی در 2 طبقه است.

در حاشیه لبه طاق سردر موجود، نوشته‌هایی به خط ثلث برجسته گچ‌بری شده که به مرور زمان در اثر عوامل جوی نه تنها قسمت بیشتر آن فرو ریخته بلکه بخش باقی مانده نیز ناخوانا شده است. ‌

عرض سردر 107 سانتی‌متر است و در طرفین آن 2 طاق نمای تزئینی در 2 طبقه قرار دارد که طاق‌نماهای بالایی کمی تخریب شده است.

در دو سوی فضای داخلی سردر نیز 2 طاق نمای آجری طاق‌چه مانند جاسازی شده است و سقف سردر با آجرهای نقش‌دار تزئین یافته که لبه آن را کتیبه گچ‌بری که سقف را دور می‌زند فراگرفته است.

ورودی شبستان در سمت چپ راهرو یا دالان ورودی که به عرض 1.07متر و طول تقریبی 6 متر است، قرار دارد و شبستان مسجد، مربع شکل و طول هر ضلع آن در حدود 6 متر است.

این شبستان، 9 گنبد کوچک دارد که بر 4 ستون مکعب شکل به قطر هر یک 3 متر قرار دارند و باتوجه به ویژگی‌های محراب به نظر می‌رسد که اصل بنا متعلق به دوره سلجوقی باشد که در دوره مغول بازسازی و سردر حاضر ساخته شده است ..

این مسجد که در تاریخ 1313.4.31 با شماره ثبت 209 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جامع سرشک، مکانی آرام و بی نظیر

مسجد جامع سرشک از شبستان فوقانی و تحتانی و ایوانی در ضلع شمالی و شبستانی در سمت جنوب، ایوان‌های شرقی و غربی و دهلیزهای پیوند دهنده گوشه حیاط تشکیل شده است.

با توجه به شباهت کامل این مسجد بامسجد جامع واقع در مرکزشهر نطنز و نوع مصالح به کار رفته در آن شاید بتوان گفت که این مسجد هم در سده هشتم هجری قمری بنا شده است.

این بنا با شماره 3251 مورخ 1379.12.25 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

حسینیه افوشته نطنز، پناهگاه عزادران حسینی در ایام محرم

همه ساله با نزدیک شدن ماه محرم الحرام و تاسوعا و عاشورا، مردم شهر نطنز با برپائی خیمه‌ها در حسینیه‌های این شهر، خود را برای عزاداری و برپائی مراسم تعزیه آماده می کنند.

حسینیه افوشته نطنز یکی از این حسینیه ها است که از موقعیت مکانی ممتازی  برخورداراست و مانند نگین انگشتری،مجموعه ای از آثار تاریخی افوشته، مانند سر در خانقاه سید واقف،  مسجد جامع افوشته، خرابه‌های شبستان بزرگ آن و باقی‌مانده ساختمان‌های قدیم سورگاه را به گرد خود آورده است.

این حسینیه، مربع شکل و مساحت آن در حدود 835 متر مربع است و از بناهای زمان قاجار است و مبین آن است که به سال 1268 هجری قمری برابر با سال چهارم پادشاهی ناصر الدین شاه قاجار این تکیه بنا شده است.                                                                                       

این حسینیه هم چنان بعد از چندین سال، پناهگاه عاشقان و دلدگان حسینی است و در ماه‌های محرم و صفر مردم ولایی این دیار در حسینیه افوشته نطنز، به عزاداری برای امام حسین(ع) می‌پردازند.

در دهه اول محرم الحرام، در این حسینیه مراسم تعزیه خوانی با حضور اساتید برجسته تعزیه در ایران به اجرا گذاشته می‌شود.

حسینیه مرکز شهر نطنز، جایگاه دلداگان حسینی

حسینیه در جنوب شرقی مسجد جامع و به فاصله تقریبی 50 تا 60 متری آن قرار دارد و این بنا مستطیل شکل بوده و صفه‌های طبقه اول سمت شمال شرقی و جنوب غربی را پوششی از کاشی‌های معقلی و آجر فرا گرفته است.

این پوشش در سمت جنوب غربی بیشتر به چشم می‌خورد و صفه های جنوب شرقی نیز 2 طبقه بوده و ایوانی مسقف با تیرهای چوبی به عرض 5 متر در جلو آن ایجاد شده است که بر 3 ستون چوبی و دو ستون آجری اتکا دارد.

در ضلع جنوب شرقی ایوان، حد فاصل صفه اول ودوم طبقه اول سنگ نوشته‌ای به دیوار نصب گردیده که نوشته‌های آن به خط نستعلیق برجسته و مضمون آن حاوی تاریخ ساخت تکیه است.

این تکیه به سال 1268 که برابر با سال چهارم سلطنت ناصرالدین شاه قاجاربوده است به کوشش میرزا سید علی نامی، بنا گردیده است.

حسینیه مرکز شهر با شماره 9288 در تاریخ 1382.5.07در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

همه ساله در ایام شهادت امام حسین(ع) و یارانش، مردم نطنز با جمع شدن در این حسینیه با شکوه، به عزاداری و نوحه خوانی می پردازند.                                                                                                

حسینیه ارشاد علیا، پناهگاه عاشقان حسینی

حسینیه ارشاد علیا در فاصله چند متری از مسجد جامع و حسینیه مرکز شهر نطنز قرار دارد و این حسینیه هم مانند دیگر حسینیه های نطنز در ایام محرم الحرام مکانی برای برپائی عزاداری و مرثیه سرائی امام حسین(ع) و یاران با وفایش است.

تاریخ این حسینیه به زمان قاجاریه باز می گردد و اخیرا به ثبت میراث فرهنگی کشور رسیده است.

حسینیه سرشک، میزبان عزاداران حسینی

حسینیه سرشک که در شمال مسجد جامع سرشک قراردارد، بنایی مستطیل شکل به ابعاد 12 در 20 متر می‌باشد که بخش شرقی و غربی آن هر یک 8 صفه و بخش شمالی و جنوبی آن هر یک دارای پنچ صفه است.

صفه‌ها در حدود 80 سانتی متر از کف حسینیه بلند‌تر هستند و در مقابل تخت‌گاهی به عرض 3/1 متر بنا شده اند.

در وسط حسینیه تخت‌گاهی آجری به ابعاد 0.5 در 3.5در 4.5 متر قرار دارد که 2 طرف آن را چنارهای کهن‌سال احاطه کرده اند.

زیر این تخت‌گاه آب قنات کهجه عبور می کند و حسینیه 3 ورودی اصلی و 1 ورودی فرعی دارد که صفه واقع در منتهی الیه جنوب شرقی مجاور کناره ورودی فرعی ، ورودی آسیاب آبی سرشک نیز محسوب می‌شود.

این بنا با شماره 3251 مورخ 1375.12.29در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

انتهای پیام/ ب