واقعی بودن، امتیاز مهم «ابوزینب» است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، فیلم سینمایی «ابوزینب» به کارگردانی علی غفاری، در بخش خارج از مسابقه  و در سانس آخر نهمین روز جشنواره فیلم فجر اکران می شود.

آنچه می خوانید گفت‌وگوی کوتاهی است با کارگردان این اثر سینمایی که فیلمش را در لبنان ساخت و در ایران از آن رونمایی کرد.

تسنیم: گویا ساخت فیلم «ابوزینب» در شرایط سختی صورت گرفته است. چه شد که سراغ ساخت چنین فیلمی رفتید. ایده اولیه فیلم از کجا شکل گرفت؟

ایده اولیه فیلم «ابوزینب» از مستندی ساخته مرتضی شعبانی به نام «زیتون تلخ» شکل گرفت. موضوع در مورد خانواده ای بود که مادر نقش مهم و اساسی در آن داشت. به نظرم موضوع جهان شمولی بود. چتری که این مادر بر سر این خانواده داشت و رشد و تکامل فرزندان خانواده برای من خیلی جذاب بود. فداکاری و رازداری این مادر، انگیزه ای برای ساخت «ابوزینب» شده بود. از طرف دیگر قصه به شدت قهرمان پرور است. قهرمان حلقه مفقوده‌ی سینمای ایران است و پرداختن یه قهرمان از علایق من است که در این فیلم تحقق پیدا کرده است.

مضاف بر اینکه  قهرمان این فیلم واقعی است. یکی از ویژگی های فیلم ابوزینب صادقانه مطرح کردن قصه‌ی فیلم است. در این فیلم سعی کردیم صادقانه بودن روایت را حفظ کنیم و لوکیشن‌های واقعی برای فیلم استفاده کنیم. مادر و همسر شهید در این قصه واقعی هستند، شخصیت‌هایی که در این فیلم می بینیم وجود خارجی دارند به هر حال یکی از امتیازات فیلم ابوزینب واقعی بودن آن است. داستان فیلم حقیقت محض است و تغییری نداشته است اما در شکل روایت سعی کردیم که فیلم را سینمایی و جذاب کنیم اما هیچ عنصر خارجی را به زور در فیلم تحمیل نکردیم. 

تسنیم: برخی از انتقادهای که فیلمنامه می شود بخاطر همین است و همین باعث شده جذابیت لازمش را از دست دهد و فیلم‌نامه خارج از شکل کلاسیکش روایت شود؟

همین کار ما را سخت می کرد. خیلی پیشنهادات جالبی برای جذاب‌تر کردن قصه داشتیم ولی با آدم‌هایی مواجه بودیم که حضور دارند و اصلا نمی خواستیم که آن باور مخدوش شود. ما نمی خواستیم رمبو بسازیم و نمی توانستیم زیاد در روایت واقعی فیلم دست ببریم. یک ابوزینبی ساختیم که واقعی بود و مردم لبنان، او را می‌شناختند. اگر ابوزینب به دل بنشیند فقط به خاطر این است که از این ناحیه تزریق شده است که که حرف صادقانه ای در فیلم زده می شود. روان بودن قصه فقط به خاطر این است که واقعی است و هیچ دستی در آن نبردیم.

تسنیم: یکی از مشکلاتی که در حوزه سینمای اجتماعی داریم واقعی نبودن قصه‌ها است. اما در این فیلم بخاطر برخی محدودیت‌ها، روایت فیلم به شکل واقعی نزدیک شده است.

قطعا در اطراف ما داستان های واقعی وجود دارد منتها هوش و درایت فیلمساز به این است که این اتفاقات واقعی را کشف کند. گاهی اوقات فیلمساز سراغ موضوعاتی می رود که احتمال وقوع آن یک در میلیون هم نیست. «ابوزینب» یک تجربه جدید برای من بود و موضوعاتی که در آن اتفاق می افتاد خودش دارای روحی بود که به فیلم انرژی می‌داد. حتی فیلمبرداری در محل واقعی به خود فیلم کمک می کند. یعنی در لوکیشن واقعی انرژی هست که به فیلم کمک می‌کند.

مثلا سکانس مهم و قلب فیلم در نقطه صفر مرزی جنوب لبنان و فلسطین اشغالی فیلمبرداری شد. سکانس انهدام پایگاه و خودرو های اسرائیلی را در فاصله چهل متری از نیروهای اسرائیلی فیلم برداری کردیم. خیلی هم به ما توصیه شده بود که در اینجا کار را نکنیم چون این اسرائیلی ها قابل کنترل نیستند و با شما درگیر می شوند ولی اصرار من این بود که در این لوکیشن فیلمبرداری شود. تجربه پر هیجانی که در ثمره‌اش را درفیلم هم دیدم.این در مورد خانه‌ها و معابر هم صدق می‌کند حتی در مورد انتخاب‌ شخصیتها سعی کردیم واقعی و شبیه آنها باشد. تمام تلاش ما در این فیلم این بود که  قصه واقعی را به سینما تبدیل کنیم.

نگارش فیلمنامه «ابوزینب» کار سختی بود و خیلی جاها از قواعد فیلم‌نامه نویسی فراتر می رفتیم چون می خواستیم فیلم روایت واقعی داشته باشد و برای این‌کار مقداری محدودیت داشتیم. فیلمنامه اولیه را یک داستان نویس لبنانی، در قالب داستانی حدود 300 صفحه ای نوشته بود. قرار شد که فیلمنامه قصه را آقای محمود غلامی بنویسد ولی به خاطر محدودیت در گفتار از خیلی از ایده های جالبی که می‌شد برای این فیلم استفاده شود صرفنظر کردیم. اما در نهایت به قالب جالبی رسیدیم و آن هم صادقانه روایت کردن بود.

تسنیم: بازخوردها و واکنش‌ها نسبت به این فیلم در بین لبنانی‌ها چطور بود؟

در جشنواره مقاومت تعدادی از لبنانی ها حضور داشتند و خوشبختانه ارتباط آنها با این فیلم فوق العاده بود. پسر سید حسن نصرالله در کنار من نشسته بود، دختر عماد مغنیه هم در زمان اکران فیلم حضور داشت؛ عکس العمل آنها پس از تماشای فیلم فوق‌العاده بود. پیش‌بینی من این بود که فیلم برای آنها جذاب‌تر باشد ولی وقتی اینجا نمایش داده شد چون موضوع جوانی است و همچنین شخصیت مادر برای مخاطب ایرانی هم جذاب بود.

تسنیم:  در انتهای فیلم از سخنرانی سیدحسن نصرالله هم استفاده کردید معمولا در فیلم‌های سینمایی چنین کاری معمول نیست تاکید شما برای استفاده از آن چه بود؟

این بخش از فیلم هم نشاندهنده‌ی واقعی روایت شدن فیلم است. به هر حال این موضوع را تا سالها کسی نمی دانست و اولین کسی که در قالب سخنرانی به صورت عمومی اعلان کرد، سید حسن نصر الله بود. بعد از سخنرانی ایشان در سال 2000 بود که فهمیدند که ابوزینب چه کسی است و بعد از سال‌ها این گونه هویتش مشخص شد.اساس فیلم هم بر مبنای سخنرانی سید حسن نصرالله بود و تا قبل از آن قصه ابوزینب یک رازی بود در دل آن مادر. سید حسن نصر الله حتی در بین دشمن اسرائیلی هم به سیدصادق معروف است.او تمام واقعیت را با مردمش در میان می گذارد.

تسنیم: مفهوم مقاومت از ایران به لبنان منتقل شده است اما حالا می بینیم که لبنانی ها از ایران هم در خیلی از مفاهیم جهاد و شهادت طلبی از ایران هم جلو زدند؟

فیلم برداری در محل واقعی نیاز به انرژی مضاعف داشت اما بیشترین انرژی را از روحیه ضد صهیونیستی لبنانی‌ها می‌گرفتیم. مثلا اگر ما به لب مرز فلسطین اشغالی نزدیک می شدیم، وقتی دیده بان صهیونیست هشدار می داد؛ این لبنانی ها بودند که به ما می گفتند به هشدارها توجه نکنید و می گفتند که این خاک ماست. یک ذره ترس و دلهره در وجود لبنانی‌ها نبود و در ده روز فیلمبرداری ما در کنار مرزها تمام شبکه‌های اسرائیلی تصاویر ما را پخش می کردند و می‌گفتند که به بهانه فیلمسازی اینجا آمدند و می‌خواهند تونل بزنند و عملیات علیه اسرائیل کنند. برعکس آن طرف مرز که ترس و دلهره صهیونیستها بود، اما در این سمت مرز شجاعت و انرژی بود.

فرهنگ مقاومت و ضدصهیونیستی از ایران به لبنان منتقل شده است. مردانی را در خاک لبنان دیدم که هر کدامشان قهرمان بودند و به عینه دیدم که اینها شکست ناپذیر هستند. قصه‌هایی که من آنجا دیدم از عهده یک فیلم سینمایی بر نمی‌آید و باید در این زمینه سریال سازی شود. متاسفانه ما در مورد خط مقدم انقلاب خود غفلت کردیم. ما به لحاظ نظامی و اعتقادی خیلی کمک کردیم ولی به لحاظ فرهنگی، کم‌کاری شده است. باید آنجا رفت و خط شکنی کنیم. برای همین است که می‌خواهم ابوزینب را در بخشی از کشورهای منطقه مثل مصر، اردن، ترکیه، لبنان و سوریه اکران کنیم و امیدوارم در این مورد سدشکنی شود.

تسنیم: شرایط فیلمسازی در لبنان چگونه بود؟

لبنان صاحب سینما نیست ولی به لحاط امکانات، دوربین‌ها و ادوات فیملسازی خوبی در آنجا هست. حتی سالن‌های سینمای خوبی در آنجا ساخته شده است. اما متاسفانه صنعت سینما ندارند، اگر کسی بخواهد آنجا فیلم بسازد با مشکلاتی چون کمبود نیروی متخصص انسانی مواجه است. تمام بچه‌های لبنان سر این کار به من خیلی کمک کردند ولی هنوز راه زیادی است تا به نیرویی متخصص تبدیل شوند. 

تسنیم: در سالهای اخیر مسئولان ارشد نظام، صراحت بیشتری نسبت به حمایت‌های نظامی ایران از لبنان و غزه اظهار کردند. فکر نمی‌کنید در زمینه فرهنگی هم باید این صراحت لهجه وجود داشته باشد؟

دوره ای که هستیم عصر پنهان کاری نیست. الان باید با شهامت ایستاد و بگوییم که ما مقابل اسرائیل ایستادیم. جو ضدصهیونیستی و ضد امپریالیستی با شجاعت باید مطرح شود. الان وقتی رهبر از کمک به غزه و لبنان می گوید پس فیلمساز هم باید سینما را سپر کند. ما هم می‌گوییم که ما هستیم و فیلم می‌سازیم و چهره کریه دشمن را به جهان معرفی می‌کنیم. امیدوارم که فیلم ابوزینب بتواند راه را باز کند. الان جای پنهان کاری نیست و باید گفت.

انتهای‌پیام/