"بورس"، بیدی که با باد نفت هم لرزید

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ "کاهش قیمت نفت بورس را هم متاثر کرد"؛ این واکنش و اظهار نظری است که پس از ریزش 2216 واحدی شاخص بورس طی 5 روز گذشته، سرانجام  از سوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار عنوان شده است. به گفته وی کاهش قیمت نفت بر بخشهای مختلف اقتصاد از جمله بر بازار سرمایه اثرگذار است.
علی صالح آبادی مثل همیشه به سهامدارانی که از دیماه گذشته و با سقوط بهمن بورس از ارتفاع 89 هزار 500 واحد سرمایه خود را در بورس از دست داده اند این بار هم توصیه کرده است که به بورس نگاهی بلندمدت داشته باشند.
اما میهمانان همیشگی تالار شیشه ای به یاد دارند که تقریبا یک سال پیش در همین روزها بود که شاخص بورس در آستانه 90 هزار واحدی شدن قرار داشت که به ناگه ریزش تدریجی و مداوم آن آغاز شد و در تابستان امسال تا ارتفاع 70 هزار واحد نیز پیش رفت.
در آن زمان عمده دلیل کاهش ارزش سهام شرکتها در بورس و نیز دماسنج بازار سهام را موارد مطرح شده در بودجه سال 93 بویژه نرخ خوراک پتروشیمی ها عنوان کردند و بعدها هم مباحث گوناگون از جمله موارد مربوط به مذاکرات سیاسی ایران با کشورهای 5+1 دستاویز مدیرانی بورسی شد برای توجیه ریزش های پیاپی بازار سهام.
اما با آمدن فصل خزان نقدینگی جامعه به واسطه رکود شدید بازارهای رقیب بازار سهام، گزارشات 6 ماهه به نسبت خوب شرکتها، ادعای دولت در کنترل تورم و خوشبینی به روند مذاکرات سیاسی با ورود به بازار سرمایه شاخص بورس را در انتهای آبان به ارتفاع 76 هزار واحد نزدیک کرد؛ که به ناگه ورق دوباره برگشت و تمدید مذاکرات سیاسی به مدت 7 ماه و 7 روز تا 10 تیر سال آینده بهانه ای کافی برای بازار سهام شد تا هیجان عرضه و تشکیل صف فروش باعث شود نماگر بازار سرمایه تمام راههای رفته خود طی چند هفته را در مدت چند روز برگردد؛ و این تنها بهانه بورس و سهامدارانش برای بدبینی به معاملات بازار سرمایه نبود.
قیمت جهانی نفت را شاید این روزها بتوان همدرد شاخص بورس و بازار سرمایه کشور دانست؛ چرا که چند ماهی می شود طلای سیاه هم نزد جهانیان از ارزش افتاده است و قیمت آن به مثابه نماگر بورس سر به زیری را در پیش گرفته است و ارزش هر بشکه نفت این روزها به پایین ترین حد خود در 4 سال گذشته رسیده و همانگونه که سهامداران بورسی به ویژه حقیقی ها چشم به راه تدبیری از سوی مدیران بازار سرمایه و حقوقی ها هستند، بازار جهانی نفت نیز چشم به دور همنشینی اعضای اوپک داشت تا شاید درمانی برای درد کاهش قیمت آن تدبیر شود.
با این حال یکصدوشصت‌وششمین نشست وزیران سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) که یک‌سوم فروش جهانی نفت را در اختیار دارد، سرانجام در شهر وین برگزار شد تا فکری به حال تب کاهش نفت کنند، اما مخالفت عربستان به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت در جهان مانع از کاهش تولید و قیمت نفت شد تا بازار سرمایه کشور علاوه بر تمدید مذاکرات بهانه ای دیگر به نام کاهش قیمت جهانی نفت را برای تائید ریزش های پیاپی و مداوم خود پیدا کند تا جایی که در معاملات هفته دوم آذرماه شاخص بورس با افت 2216 واحدی مواجه شد و حجم و ارزش معاملات نیز به ترتیب کاهش 19.4 و 11 درصدی را تجربه کردند.
با این حال برخی کارشناسان بورسی معتقدند در صنایع و شرکتهایی چون پالایشی ها، صنعت پتروشیمی و یا صنعت فولاد و سیمان که مصرف کننده سوخت فسیلی هستند به لحاظ این که قیمت نفت در کشور از نوسان های جهانی تبعیت نمی کند از منظر کاهش هزینه ها بدون تاثیر است.
بعلاوه این که از لحاظ کاهش فروش یا سودآوری شرکت های بورسی در صنایع مختلف از جمله پالایشی ها به دلیل آنکه اغلب فرآورده های آنها در بازار داخلی به فروش می رسد و تنها حجم اندکی از محصولات آنها از قبیل نفت کوره یا سایر محصولات پایین دستی همچون قیر یا مواد روانکار از طریق بازارهای صادراتی به فروش می رسد؛ کاهش قیمت نفت خام تاثیر منفی بر سودآوری این شرکت ها خواهد داشت.
از نگاهی دیگر برخی خریداران نفتی نیز در این شرایط دست از سفارش های جدید می کشند و مصرف کنندگان برای کاهش بیشتر قیمت ها و خریدهای ارزان‌تر صبر می کنند که به هر ترتیب بر درآمد فروش عرضه کنندگان کالا نیز تاثیر کاهشی خواهد داشت و در سایر صنایع و شرکت های بورسی از جمله صنعت سیمان و فولاد و یا پتروشیمی‌ها هم افت قیمت نفت خام تاثیرگذار خواهد بود.
جدای از این که کاهش قیمت جهانی نفت موضوعی است که از 4 ماه گذشته آغاز شده است و می بایست به صورت تدریجی بر بورس و معاملات آن اثرگذار باشد و از سوی دیگر افزایش قیمت دلار تا عدد 3600 هم به مانند قیمت نفت می تواند موازنه ای را در بورس از این جهت برقرار کند که این دو مورد برای برخی شرکتهای بورسی تهدید و برای برخی دیگر فرصت است، واکنش سهامداران عمده و حقوقی ها هم برای حمایت از شرایط بحرانی بازار سهام قابل تامل است، تا جایی که به عقیده برخی کارشناسان، حقوقی ها در شرایط بحرانی بازار سرمایه در قامت یک تماشاچی باهوش و فرصت طلب پدیدار می شوند، تا زمانی که قیمتها به کف خود رسیدن و ریزش ها در بوس پایان یافت از این رهگذر سود بیشتری را نسیب خود کنند.
علاوه بر این و به گفته عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تنش های هر روز بورس به دلیل ایراد در تصمیم گیری است و دخالتهای دولتی به انحراف در مسیر منتهی می شود، هر چند در مقابل رئیس ‌کل بانک‌ مرکزی می گوید نوسانات گذشته بازار ارز و بورس تکرار نخواهد شد و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده این تعادل و ثبات در بورس بروز جدی خواهد داشت.
در مجموع کارشناسان بورسی افت قیمت سهام و شاخص بورس در چند روز گذشته را معلول دو سناریو می دانند که یکی از این دلایل ناشی از عدم تحقق انتظاراتی است که سهامداران با خوش‌بینی نسبت به نتیجه نهایی مذاکرات متصور می‌شدند و دیگری خبرهای منفی حاصل از احتمال کسری بودجه دولت، عبور قیمت دلار از مرز 3 هزار و 500 تومان و کاهش قیمت مواد اولیه در بازار‌های جهانی که همه این اتفاق‌ها تحت‌تاثیر کاهش قیمت جهانی نفت رخ داده است. همچنین به این دو عامل باید چاشنی رفتارهای هیجانی سهامداران حقیقی و حقوقی را نیز اضافه کرد.
اما جدای از این موضوعات باید تا حدودی پیکان انتقاد را نیز به سمت مدیران بازار سرمایه نشانه گرفت؛ چرا که انتظار می رود سازمان بورس در قامت یک نهاد ناظر تدبیری برای کاهش اثرات عوامل گوناگون بر ریزش شاخص بورس و نزول هیجانی قیمت سهام شرکتها در بازار سرمایه داشته باشد تا این که "بورس و بازار سرمایه" مثال عینی این ضرب المثل که "بیدی" نباشد که با هر "باد" بلرزد شود.

مهدی حاجی وند
انتهای پیام/