آئین کهن "بیل‌زنی" در خوسف؛ مراسمی با قدمت ۲۵۰ ساله

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، مراسم بیل زنی نوعی شبیه سازی از عزاداری و تلاش طایفه بنی اسد در صحرای کربلا است که پس از 3 شبانه روز در13 محرم سال 61 هجری در میان حزن و اندوه، پیکر مطهر شهدا را با بیل و یا ابزار دیگری که در دست داشتند به خاک سپردند.

بیل‌زنی یکی از مراسم و آیین‌های بی مانند و میراث‌های معنوی سوگواری امام حسین(ع) مردم شهر خوسف است که نماد شور و شعور حسینی و عشق بی نهایت آنها به امام حسین (ع) و حزن بی پایان مردم این دیار برای دفن جسم های آسمانی، مانده در زیر آفتاب شهدای صحرای کربلا است که هرسال در روز عاشورا در میان سیل عزاداران حسینی جلوه‌گر می‌شود.

مراسم بیل زنی نوعی شبیه‌سازی از عزاداری و تلاش طایفه بنی اسد در صحرای کربلا است که پس از 3 شبانه‌روز در 13 محرم سال 61 هجری در میان حزن و اندوه، پیکر مطهر شهدا را با بیل و یا ابزار دیگری که در دست داشتند به خاک سپردند.

این مراسم با قدمت 200 تا 250 ساله خاص شهر خوسف بوده و به دوران صفویه می‌رسد.

از زمان های قدیم رسم بر این بوده که جمعی از کشاورزان با در دست داشتن بیل‌های کشاورزی خود (معروف به بیل خوسفی که آهنگران این شهر آن را می ساخته‌اند) در روز عاشورا همگام با دیگر عزاداران حسینی و تشکیل دسته‌های چند نفری ابراز احساسات می‌کردند که در سال‌های اخیر هیئت‌های عزاداری با خریدن بیل‌های یکدست برای هیئت‌ها, صبح عاشورا آنها را آماده می‌کنند.

مراسم ویژه قتلگاه

مراسم ویژه قتلگاه با ورود هیئت های عزاداری با نوای سوزناک «عمه چرا به کربلا این همه لشکر آمده و گروه دیگر جواب می دهد حرمله با تیر و سنان به جنگ اصغر آمده » شروع می شود که دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در صفوف منظم رو به جایگاه مستقر می‌شوند و در ادامه گروه‌های بیل‌زنی و نخل‌گردانی در میانه میدان چند دور می زنند.

مراسم قتلگاه با سخنرانی کوتاه, نوحه خوانی, مداحی, روضه و شبیه خوانی حضرت علی اصغر (ع) و «حیدر علی» ادامه پیدا می کند و پایان بخش برنامه‌ها, خروج هیئت‌ها به ترتیب ورود است که عزاداران بر سر زنان با نوحه سرایی «ای بی کفن بابا عریان بدن بابا ، افتاده در هامون صد پاره تن بابا و ...» به محل استقرارشان بر می‌گردند.

بیل زنی ثبت آثار معنوی

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوسف گفت : مراسم بیل زنی خوسف به دلیل سابقه طولانی به شماره 508 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

علیرضا شناسایی بیان کرد: براساس این آئین مردم خوسف اعتقاد دارند بیل زنی در عصر عاشورا مایه برکت محصولات کشاورزی آنان است

وی هدف از انجام دادن این کار را یادآوری عصر عاشورا و دفن کردن شهدای کربلا پس از 3 روز توسط طایفه بنی اسد عنوان کرد و افزود: این مراسم در سال 1227 ممنوع شده بود اما در سال های بعد احیا شد, چون مردم خوسف اعتقاد دارند که اگر در سالی این مراسم را برگزار نکنند ، آن سال برایشان سال خوبی نخواهد بود و محصولات کشاورزی آنها آسیب خواهد دید.

رئیس شورای هیئت های مذهبی خوسف گفت: مراسم بیل زنی با قدمت 200 تا 250 ساله خاص شهر خوسف است که در عصر عاشورا برگزار و در این آیین عده زیادی از مردم که بیشتر آنها از کشاورزان هستند با تشکیل دسته های مختلف و برپایی این مراسم عشق و ارادت خود را به سید الشهداء و یارانشان اعلام می دارند.

محمد رضا خوشحال در مورد مراسم روز عاشورا افزود: علاوه بر مراسم عصر عاشورا ، قبل از ظهر هم تجمع هیئت‌های مذهبی شهر خوسف در حسینیه صاحب الزمانی (عج) برگزار می شود که یکی از مداحان پیشکسوت به نام «حاج اسماعیل سیفی» ضمن مداحی ، نوحه معروف «چون شیر شکار آمد ، رو به کارزار آمد» را با آهنگی خاص می خواند و تمام عزاداران به سینه زنی و زنجیر زنی می پردازند.

وی اظهار کرد: این مراسم هم بیش از 40 سال است که هر سال برگزار می شود و می توان از آن به عنوان یکی دیگر از برنامه‌های خاص مذهبی شهر خوسف نام برد.

انتهای پیام/ج