نداشتن معرفت سبب ایستادگی در برابر غدیر و مهدویت است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام محمد صابر جعفری قائم‌مقام بنیاد حضرت مهدی موعود (ع) که تحصیلات خود را در موسسه امام صادق (ع) در رشته کلام به اتمام رسانده، درزمینهٔ مهدویت نیز صاحب آثار کتبی و شفاهی است، در سوابق اجرایی حجت‌الاسلام جعفری فعالیت 8 ساله به‌عنوان معاونت پژوهش مرکز تخصصی مهدویت، قائم‌مقام بنیاد حضرت مهدی موعود (ع) و سردبیری و مدیرمسئولی مجلات امان؛ به چشم می‌خورد.

به مناسبت عید غدیر خم و رابطه غدیر و مهدویت با حضور در دفتر کار حجت‌الاسلام جعفری اهمیت مسئله غدیر و رابطه آن با مهدویت را از زبان این استاد حوزه مهدویت می‌شنویم.

حجت‌الاسلام جعفری: وقتی می‌خواهیم مسئله‌ای را با مهدویت مقایسه کنیم به چند روش این کار را انجام می‌دهیم، یک روش مستقیم است که نگاه‌ها بیشتر به سمت شباهت‌ها و تحلیل‌هاست مانند عاشورا و انتظار، که دراین‌باره امام حسین (ع) در شب عاشورا یک روایت از رسول اکرم (ص) با این مضمون روایت می‌کنند که هرکسی فرزندم حسین (ع) را یاری کند مرا یاری کرده و حضرت حجت (عج) را یاری کرده است یا در ادعیه و زیارات مثلاً زیارت عاشورا نیز از خداوند خواستاریم که ما را از همراهان و یاری‌دهندگان حضرت مهدی (عج) قرار دهد.

در بحث غدیر هم می‌توان بحث را به این صورت دید که بنا به نقل تجمع‌کنندگان و بر اساس نقل‌های موجود در احتجاج نوشته‌شده است که 12 نفر بعد از حضرت رسول اکرم (ص) ولایت مردم را عهده‌دار هستند که این مسئله از امیرالمؤمنین (ع) آغاز و به حضرت مهدی (عج) ختم می‌شود، اما گاهی غیرمستقیم است مثلاً در خطبه غدیر نیز ما به دنبال دلائلی می‌گردیم که علت جدایی و عدم همراهی برخی و جدا نشدن برخی دیگر از قرآن و عترت است.

درروش غیرمستقیم نگاه‌ها به سمت مدل زندگی معصوم (ع) است، به‌عنوان‌مثال زمانی که امام رضا (ع) مجبور شد به خراسان هجرت کند، از این مسئله ناراحت بود به‌اندازه‌ای که با حضور کنار قبر مطهر رسول اکرم (ص) از شدت ناراحتی گریه کردند؛ اما جامعه که آگاهی نداشتند به امام تبریک گفتند و حتی برخی خواص امام (ع) را نقد می‌کردند که چرا ولایت‌عهدی را نمی‌پذیرد و از پذیرش آن خوشحال نیست یا مثلاً امام صادق (ع) که با فرقه و گروه‌های انحرافی زیادی مواجه بودند با رفتار خود مدلی را ارائه کردند که در دوران غیبت قابل بهره‌گیری است یعنی در مواجه با جریان‌های انحرافی افراد متخصص زیادی باید تربیت کرد.

درزمینهٔ مهدویت مباحثی مطرح می‌شود که به آن روش مستقیم می‌گویند مانند که در آن به سخنان رسول اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) پرداخته می‌شود، اما درروش غیرمستقیم تمرکز کمتری روی سخنان و تاکیدها است و بیشتر به مسئله ارائه مدل و الگو و اشارات غیرمستقیم معصومین (ع) توجه می‌شود مثل، برخورد امیرالمؤمنین (ع) با کارگزاران، تاکید به برقراری عدالت در همه امور و نوع کلام و برخورد آن حضرت در موضوعات مختلف موردبحث است.

تسنیم: چرا با وجودآن اجتماع عظیم، برخی غدیر را فراموش کردند؟

برای پرداختن به مسئله ارتباط غدیر و مهدویت باید نخست مباحثی را در نظر داشت، یعنی عواملی که سبب شد برخی با غدیر بمانند و برخی از غدیر فاصله بگیرند و یا حتی غدیر را کتمان کنند. این‌که چگونه آن واقعه مهم تاریخی را برخی فراموش می‌کنند جای تأمل دارد، البته غدیر فراموش‌شدنی نیست؛ چون متواتر است، البته برخی از افراد غدیر را فراموش یا انکار نمی‌کنند ولی مغالطه کرده و مفهوم دیگری مطرح می‌کنند.

در چنین شرایط باید آن شرایط را قضاوت کرد که چگونه می‌شود عده‌ای که رسول اکرم (ص) را دیده‌اند و توصیه‌های ایشان را در ارتباط باوجود امیرالمؤمنین (ع) دیده‌اند، آن را فراموش می‌کنند، پس درباره مسئله مهدویت نیز اگر جامعه‌ای به دلایل مختلف در زمان غیبت امام معصوم (ع)، این مسئله را فراموش کند یا در برابر آن ایستادگی کنند یک امر طبیعی است زیرا غدیر باآن‌همه تاکید حضرت رسول (ص) و حضور شاهدان متعدد از سوی برخی از افراد انکار شد.

تسنیم: آیا بین عصر غیبت و کتمان واقعه ارتباطی وجود دارد؟

حجت‌الاسلام جعفری: در مسئله غدیر باید به عبرت‌ها و درس‌های آن نیز توجه ویژه‌ای داشت، که چگونه می‌شود گروهی که به امیرالمؤمنین (ع) تبریک می‌گویند بعد از مدتی به‌ویژه بعد از رحلت حضرت رسول (ص) این مسئله را فراموش می‌کنند و در برابر امام معصوم و ولی جامعه مقاومت و یا سرکشی می‌کنند. در زمان غیبت امام زمان (عج) نیز برخی از افراد نسبت به حکومت ظاهری امام (ع) اظهار عشق و علاقه می‌کنند اما در موقع عمل مقاومت می‌کنند.

در زمان غیبت امام مهدی (عج) به دعای معرفت تاکید زیادی شده است، تا به شناخت برسیم؛ زیرا اگر به شناخت نرسیم و معرفت ما صحیح نباشد شرایطی به وجود می‌آورد که سبب می‌شود فرد امام خود را کتمان کند و نتیجه آن رویارویی با غدیر و رویارویی با مهدویت می‌شود.
درزمینهٔ جدایی مردم از غدیر موارد متعددی وجود دارد ازجمله این‌که افرادی جایگاه امام معصوم را نمی‌دانند و خودشان را هم‌سطح حضرت علی (ع) می‌دانستند زیرا حضرت علی (ع) ازنظر سن از برخی افراد جوان‌تر بودند و همین مسئله‌ای شده بود تا افرادی که مسن‌تر بودند و در جنگ‌ها همراه رسول اکرم (ص) بودند احساس می‌کردند که به پیامبر اکرم (ص) نزدیک‌تر هستند. نوع ارتباط رسول اکرم (ص) با مردم سرشار از محبت و تکریم بود، بنابراین همین مسئله سبب شد تا برخی دچار تحلیل اشتباه شوند و خود را محق بدانند برای جایگاه ولایت بر مردم، البته افرادی هم مانند سلمان، عمار و میثم افرادی هستند که بصیرت داشتند و در برابر امام معصوم (ع) خشوع داشتند.

افرادی که از ولی‌فقیه تبعیت نمی‌کنند، در برابر امام معصوم ایستادگی می‌کنند

در روایت آمده خوش به حال افرادی که در دوران غیبت درراه حق ثابت‌قدم ماندند، بنابراین باید توجه داشت که افراد راحت‌طلب و افرادی که دچار تردید و شک شده بودند در برابر امام معصوم ایستادگی کردند، در حال حاضر نیز غربت اهل‌بیت (ع) برای این است که مردم حاضر نیستند از اعتبار خود برای این بزرگان هزینه کنند، این‌که مردم به‌ویژه خواص از خود برای امام معصوم هزینه نکنند، عاملی برای طولانی‌تر شدن غیبت است. اگر به روایات دقت کنیم از امام صادق (ع) روایتی می‌بینیم که از سلمان به خاطر مقدم ساختن خواسته امام بر خواسته خود تجلیل کرده‌اند.

تسنیم: چرا در دوران غیبت به تبعیت از ولایت‌فقیه تاکید ویژه می‌شود؟

حجت‌الاسلام جعفری: در عصر غیبت نیز شرایط به‌گونه‌ای است که نمی‌توان جامعه را به روش چند مدیریتی اداره کرد و تبعیت از ولایت‌فقیه برای همه واجب است، بنابراین کسی که نسبت به ولی‌فقیه هزینه نمی‌کند به‌طریق‌اولی نسبت به امام زمان (عج) کمتر هزینه می‌کند زیرا گستره فعالیت امام مهدی (عج) و نائب ایشان متفاوت است، سپس باید توجه داشت که حکمت‌ها و دلائل تصمیمات امام زمان (عج) و نائب او متفاوت است؛ زیرا امام (عج) با توجه به جایگاه عالی الهی خود در تمام ابعاد تکوین و تشریع ولایت و امامت دارد. امام (عج) بر همه موجودات بنا به اذن الهی مدیریت دارد، اما نائب ایشان هرچند فقیهی کارآمد و عادل باشد اما گستره فعالیت او در عرصه فقاهت، قضاوت و ولایت به‌اندازه قدرت و استطاعت و در حوزه بشری است پس حکمت‌ها و دلائل کار امام هم با توجه به علم غیب و گستره الهی او متفاوت است.

تسنیم: چرا در دوران غیبت مردم دچار سستی در عقاید و انحرافات دینی- مذهبی می‌شوند؟

حجت‌الاسلام جعفری: باید توجه داشت امام (عج) به دلیل ارتباط وحیانی و تسلط بر عالم غیب حکمت‌ها، مصلحت‌ها و دلایل تصمیم‌گیری‌های ایشان به‌هیچ‌عنوان با افراد دیگر هرچند فقیهی عارف و عادل باشد نیز، قابل‌مقایسه نیست، بنابراین وقتی فردی در برابر فقیهی که جایگاه او و تا حدی حکمت تصمیمات و دستورات او مشخص است و نسبت به امام زمان (عج) در مرتبه پایین‌تری قرار دارد، ایستادگی می‌کند چگونه می‌توان انتظار داشت در برابر امام زمان (عج) که دلائل، حکمت‌ها و مصلحت‌های فراتری دارد ایستادگی نکند.

نداشتن معرفت نسبت به امام زمان (عج) سبب گمراهی می‌شود

انسان‌های مختلف گاه بر اساس بعد معرفتی دچار خطا می‌شوند و گاهی اوقات به سبب سجایای اخلاقی دچار مشکل می‌شوند و همراهی نمی‌کنند به‌عنوان‌مثال فردی دارای سن بالا مانند علی بن جعفر (ع) که فرزند امام صادق (ع)، برادر امام موسی کاظم (ع)، عموی امام رضا (ع) و از عالمان و محدثین به نام زمان خود بود، به‌محض مواجه با امام جواد (ع)، باوجود سن کم امام (ع) تشخیص می‌دهد که ایشان امام معصوم هستند و در برابر ایشان به‌شدت تواضع می‌کنند این مسئله نشان‌دهنده معرفت علی بن جعفر (ع) است؛ اما درباره سجایای اخلاقی نیز اگر علی بن جعفر (ع) فرد خودساخته‌ای نبود و وجودش عاری از کبر و غرور نبود در برابر امام (ع) تواضع نداشت.

تسنیم: آیا در شرایط سیاسی جامعه می‌توان معرفت را حفظ کرد؟

حجت‌الاسلام جعفری: مسئله معرفت و سجایای اخلاقی را در عرصه سیاسی امروز هم می‌توان مشاهده کرد، آن زمان که آیت‌الله اراکی باوجود کهولت سن خدمت امام خمینی (ره) شرفیاب می‌شوند دست‌به‌سینه به امام راحل سلام می‌دهند و ایشان را با عنوان یا بن رسول‌الله می‌خوانند یا در ایامی که رهبر معظم انقلاب در بیمارستان بستری بودند؛ آیت الله جوادی آملی با آن مرتبه علمی ومعنوی وقتی به ملاقات ایشان می‌رود چند بار می‌گوید: الله من علینا بشفائکم؛ خداوند با شفای شما بر ما منت گذارد، من علی المسلمین بشفائکم؛ خداوند بر مسلمین با شفای شما منت گذارد، کتب الله علیکم السلامة و الکرامه؛ خداوند سلامت و بزرگی را برای شما قرار دهد، پس این بیان نشان از معرفت و سجایای اخلاقی دارد، این مدل رفتاری می‌تواند الگویی گره‌گشا برای دوران غیبت باشد.

عقب‌نشینی نکردن خواص از برخی مواضع، سبب خسارت به جامعه می‌شود

یکی از مسائلی که سبب شد تا برخی از انسان‌ها در شرایطی متحمل شکست‌ها شوند، فرافکنی است به‌عنوان‌مثال ابلیس زمانی که انسان خلق شد و خداوند اسما را به انسان آموخت، سئوالی نپرسید تا پاسخ یابد بلکه کبر و غرور داشته و بعد به‌جای توبه کردن به درگاه خداوند فرافکنی کرده و تقصیرها را به دیگران نسبت داد، او نیز اگر توبه می‌کرد پذیرفته می‌شد. خداوند توبه‌کنندگان را بسیار دوست دارد و این به این معنا نیست که خداوند دوست دارد بنده گناهی را مرتکب شود و بعد توبه کند، بلکه خداوند دوست ندارد بنده در همان جهل و گناه باقی بماند برای همین توبه‌کنندگان را دوست دارد.

این مدل فرافکنی امروزه در عرصه سیاسی به‌ویژه در شرایط کنونی نیز بسیار مشهود است، مثلاً در برخی از حوادث سیاسی اگر افراد به‌ویژه خواص از خطای خود عقب‌نشینی کنند جامعه آسیب کمتری را متحمل می‌شود به‌عبارتی‌دیگر پاسخ خطا، اعتراف به خطا است نه این‌که با فرافکنی و لجبازی شرایط را بدتر کنیم که در این زمینه امام راحل و مقام معظم رهبری سخنان آموزنده زیادی در باب خودسازی دارند.

تسنیم: با تشکر از این‌که وقت خود را در اختیار ما قراردادید.

حجت‌الاسلام جعفری: ممنون.

انتهای پیام/