شهریار می‌گفت به ترکی علاقه دارم، اما باید اصالت فارسی را هم حفظ کرد/ راه شهریار چطور از هدایت جدا شد؟

هادی بهجت تبریزی، فرزند زنده‌یاد استاد شهریار، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به تأثیر این شاعر ارجمند در پیوند میان زبان فارسی و آذری گفت: آذری‌های باسواد همیشه دو زبانه هستند. شهریار شاعری بوده که به دلیل توانایی و دانشش هم بر زبان فارسی و هم بر دیگر زبان‌ها مسلط بود. او از کودکی با ادبیات مشروطه و نشریه «ملا نصرالدین» آشنا شد. با دیوان برخی از شاعران ترکی مأنوس بود، اما این انس و مطالعه منجر به این نشد که از کتب فارسی فاصله بگیرد و آنها را از قلم بیندازد.

راه شهریار و هدایت چطور از هم جدا شد؟

وی ادامه داد: شهریار از دوران کودکی با آثار سعدی به ویژه با «گلستان» هم‌نشین و مأنوس بود. این قبیل کتاب‌ها را از دوران مکتب‌خانه تا بزرگسالی مطالعه کرد. دیوان حافظ هرگز از او دور نمی‌شد. به طور کلی شهریار مطالعه آثار بزرگان شعر فارسی را بر خود فرض می‌دانست. علاوه بر مطالعه این قبیل آثار، از شعر شاعرانی مانند میرزاده عشقی و ایرج میرزا نیز بهره برده است. مطالعه او تنها در دیوان شعرا محدود نمی‌شد، شهریار آثار نثر آن زمان را نیز از قلم نمی‌انداخت؛ آثار کسانی مانند مطیع‌الدوله حجازی، جمالزاده و هدایت. او با هدایت دوستی نزدیک داشت. همین دوستی در آثار شهریار هم تأثیر گذاشته بود؛ به طوری که در سروده‌های اولیه او شاهد نوعی سردرگمی و تلاطم هستیم، اما این رویه کم‌کم تغییر کرد. شهریار به دامان عرفان روی آورد و بعد از آن سروده‌ها رنگ و بوی عرفانی به خود گرفتند.

به سرودن شعر ترکی علاقه داشت، اما می‌گفت اصالت زبان فارسی را باید حفظ کرد

فرزند زنده‌یاد استاد شهریار در ادامه به نظر وی درباره زبان فارسی اشاره و تصریح کرد: شهریار هم در شعر فارسی و هم در شعر آذری حرف برای گفتن داشت. این امر تنها به توانایی او در سخنوری بازنمی‌گشت. بخشی از این توانایی به بهره بردن و مطالعه او از آثار بزرگان و کتاب‌های دیگر شاعران و نویسندگان بازمی‌گردد. شهریار علاقه بسیاری به سرودن شعر ترکی بعد از منظومه «حیدربابا سلام» داشت. در این قبیل شعرها هم توانا بود، اما همیشه می‌‌گفت باید اصالت زبان فارسی را حفظ کرد. او خودش را شاگرد مکتب حافظ می‌دانست و معتقد بود که مانند کودکی درس‌آموز از «گلستان» سعدی بهره‌ برده است، اما نگاهی فراتر به شعر و زبان داشت.

بهجت تبریزی یادآور شد: نگاه شهریار به شعر و زبان و هویت‌ها، چند هویتی است. او چند هویتی را به رسمیت می‌شناسد و خودش هم چنین رویه‌ای داشته است. شهریار در عین اینکه منطقه‌ای اندیشیده، جهانی شعر گفته است. او به اتحاد و حفظ هویت‌ها معتقد بود و سعی داشت که خودش هم در شعر این رویه را دنبال کند.

شهریار شعرهایش را پس از یک شب‌زنده‌داری می‌سرود

فرزند زنده‌یاد استاد شهریار به رویه سرودن شعر پدرش اشاره کرد و ادامه داد: پدرم همیشه در خلوت شعر می‌سرود، ان هم بیشتر در میانه شب. اتاق مستقلی داشت و بعد از شب‌ زنده‌داری به صورت ناخودآگاه شعر به سراغ او می‌آمد و او این اشعار را می‌سرود. من چندباری شاهد این لحظات بودم. او در ابتدای امر تغییراتی را تجربه می‌کرد و بعد از گفتن شعر آرام‌تر می‌شد. بعد از گفتن شعر هم اول آن را نزد دوستانش می‌خواند و بعد از اینکه ما بزرگ‌تر شدیم در خانه و میان اهل خانه نیز آنها را قرائت می‌رکد. خالق یک شعر بیشتر دوست دارد که دیگران را هم در این ثمره شریک کند، به همین خاطر آنها را برای ما می‌خواند.

بهجت تبریزی به شاعران مورد علاقه پدرش اشاره کرد و گفت: از میان شاعران فارسی‌زبان در درجه اول از حافظ یاد می‌‌کرد و از او می‌خواند. بعد شعر شاعرانی مانند میرزاده عشقی و سعدی مورد علاقه او بودند. در میان شاعران ترک‌زبان نیز بیشتر از شعر میرزا صابر و یحیی کمال استفاده می‌کرد.

وی درباره آخرین وصیت‌های پدرش  گفت: پدرم همیشه در حال نصیحت و وصیت بود. هرگاه فرصتی می‌یافت خانواده و دیگران را نصیحت می‌کرد. او به امور روزمره کار چندانی نداشت، اما از هر فرصتی دیگران را به پندگیری از آفرینش دعوت می‌کرد. گاهی نیز اظهار نگرانی نسبت به عاقبت کسانی داشت که تغییر رویه داده بودند و طور دیگری فکر می‌کردند.

انتهای پیام/