تحریف‌ناپذیری و مصونیت قرآن در کلام امام رضا(ع)

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم به نقل از مرکز خبر حوزه، آیت‌الله جوادی آملی در نوشتاری به‌مناسبت میلاد باسعادت هشتمین خورشید تابناک عالم بشریت، امام رضا(ع)، به تبیین تحریف ناپذیری و مصونیت قرآن در کلام این امام همام پرداخته است که متن این نوشتار در زیر می‌آید.

قرآن، کلام خداوند و کتاب اوست و بدون آن‏که مشهود بندگانش باشد، در آن جلوه کرده است؛ ریسمانی الهی است که مردم را به چنگ زدن به آن امر فرموده است.بنابراین، یک طرف ریسمان به دست خداوند و طرف دیگر آن به دست مردم است.

امام علی‌‌بن موسی‌ الرضا(ع) از لحاظ علمی منزلت بالایی داشت و از بیست و چند سالگی در مدینه به فتوا می‌نشست، آن حضرت در حرم پیامبر(ص) می‌نشست و هرگاه کسی از علمای مدینه در مسأله‌ای در می‌ماند،‌ همگی به امام(ع) اشاره می‌کردند و مسائل خود را از ایشان می‌پرسیدند و امام(ع) هم به آن‌ها پاسخ می‌گفت. امام رضا(ع) در هر شهری از مدینه تا مرو که اقامت می‌کرد، مردم پیش او می‌رفتند و درباره مسایل دینی خود سؤال می‌کردند.

ثامن الحجج(ع) پیوسته با قرآن مأنوس بود، آن را به‌دقت می‌خواند و در آیات آن تدبر می‌کرد و می‌اندیشید که درباره چه‌چیز و در چه‌وقت نازل شده است. گفتار، ‌پاسخ و مثال‌های آن حضرت(ع) همه برگرفته از قرآن کریم بود.

ریّان‌بن صلت به حضرت رضا (علیه السلام) گفت: دربارهٴ قرآن چه می‌‏فرمایید؟ حضرت فرمودند: کلام خداوند است، از آن تجاوز نکنید، و هدایت را در غیر آن نجویید که گمراه می‌‏شوید؛ کلام الله لاتتجاوزه و لاتطلبوا الهدی فی غیره فتضلّوا. قرآن کلام خدا و ظهور فعل اوست و در مرتبه‌‏ای پایین‌‏تر از گویندهٴ آن [خداوند سبحان] قرار دارد و نشانهٴ اوست. پس تجاوز از حدّ وجودی آن، صحیح نیست. چون هدایتی برای مردم و روشنایی و چراغی از سوی خداوند است. ازاین‌‏رو، تجاوز از آن، و نیز درخواست هدایت و بصیرت از غیر قرآن جایز نیست.

بدین سبب حضرت رضا (علیه السلام) در شأن قرآن می‌‏فرمایند: قرآن ریسمان و دستگیرهٴ محکم الهی است؛ قرآن راه برتری است که انسان‏‌ها را به‌سوی بهشت ره می‏‌نماید و از آتش دوزخ می‌‏رهاند؛ گذشت زمان آن را فرسوده نمی‌‏کند و گفتار آدمیان آن را تباه نمی‌‏سازد، زیرا ویژهٴ زمانی نیست و دلیل روشنی برای همهٴ انسان‏‌هاست. از پیش‏‌رو و پشت‏‌سر، خط بطلان بر آن کشیده نمی‌‏شود، کتابی است فرودآمده از سوی خداوند حکیم حمید؛ هو حبل الله المتین و عروته الوثقی و طریقته المثلی المؤدّی إلی الجنّة و المنجی من النّار، لایخلق علی الأزمنة و لایغثّ علی الألسنة؛ لأنّه لم‌یجعل لزمان دون زمان، بل جعل دلیل البرهان و الحجّة علی کلّ إنسان، لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه، تنزیلٌ من حکیم حمید.

بنابراین، قرآن کتاب زنده‏‌ای است که نمی‌‏میرد و کلام حقی است که باطل نمی‌‏گردد، زیرا مظهر تام خداوند «حی» است و مرگ و نیستی در او راه ندارد، خداوندی که حق است و هرگز بطلان به گرد او نمی‌‏چرخد، زیرا خدای متعالی آن را برای زمان و مردمان خاص نازل نفرموده است. از این جهت در هر زمانی جدید است و تا روز قیامت نزد هر قومی تازه و شکوفاست؛ لأنّ الله تعالی لم‌ینزّله لزمان دون زمان و لناس دون ناس، فهو فی کلّ زمان جدید، و عند کلّ قوم غضٌّ إلی یوم القیامة.

دلیل صیانت قرآن کریم از تحریف

بر پایهٴ نصّ قطعی، پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و قرآن، پیامبر و کتابی نیست. وجود عنصری آن حضرت مانند دیگر انسان‌‏ها از دنیا رخت برمی‌‏بندد و خداوند برای هیچ بشری پیش از ایشان عمر جاودانه قرار نداده است.

آری، هر انسانی طعم مرگ را می‌‏چشد، پس اگر راهیابی بطلان به آخرین کتاب آسمانی روا باشد و محتوای آن دستخوش تغییر گردد و معارفش دچار تحریف شود، باید اساس نبوت منقرض و ریشهٴ رسالت بریده شود. چون پس از قرآن کتابی و بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پیامبر دیگری نیست؛ لیکن پیش از این ثابت کردیم که تحقق نبوّت همواره ضروری است.

پس، تحقّق نبوّت از طریق حقانیّت قرآن قطعی است. این، دلیل عقلی بر مصونیّت قرآن کریم از تحریف است. می‌‏شود این دلیل را از کلام حضرت رضا (علیه السلام) نیز استنباط کرد: ... قرآن برای زمان خاصی نیست، بلکه دلیلی روشن و حجّتی بر همهٴ انسان‌‏هاست. کتابی که از پیش‌‏رو و پشت‌سر بطلان در آن راه نمی‌‏یابد...؛ لأنّه لم‌یجعل لزمان دون زمان بل جعل دلیل البرهان و الحجّة علی کلّ إنسان، لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه... .

پس، اگر به‌سبب عدم مقتضی جاودانگی، زوال قرآن شدنی باشد؛ یعنی مشکلات زندگی انسان را نتواند برطرف کند و نیز پاسخگوی شبهات علمی نبوده، از هدایت انسان به مقاصد الهی ناتوان باشد یا به‌جهت وجود مانع از دوام و پایداری، دچار دسیسه و تحریف و تغییر گردد؛ قرآن ریسمانی نااستوار است و دستگیره‌‏ای ناپایدار، و تمسک به آن ناروا و ناممکن.

آری، چنین قرآنی نوری ندارد تا بر دیگر ادیان بدرخشد و بطلان آن‏ها را آشکار سازد و بر آن‏ها چیره گردد؛ هرچند بر خلاف میل مشرکان باشد و قهراً بر اثر طوفان‌‏های شرک و کفر، نور ضعیفش خاموش، و در نتیجه نابود می‌‏شود؛ هرچند بر خلاف خواستهٴ مؤمنان باشد.

انتهای پیام/ب*