آداب و رسوم عید فطر در سیستان و بلوچستان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، رمضان یک سال دیگر از سال‌ها به پایان رسید در حالی که خیلی‌ها در مکتب حیات بخش آن، در پرتو آیات نورانی قرآن کریم و تلاش در راه تقویت صبر و اراده به خود سازی پرداختند، اینک زمان جشن است، جشنی به مناسبت پیروزی در جهاد با نفس و رسیدن به سر منزل مقصود در ماه ضیافت‌الله.

امروز صحنه‌های زیبایی در مصلاهای ایران اسلامی به ویژه سیستان و بلوچستان نقش می‌بندد، یکی ارتباط با خدا می‌خواند، یکی نماز حاجت و دیگری تسبیح به دست، دستانش را به درگاه الهی دراز کرده و الهی العفو می‌گوید.

حضور در مصلاها به خوبی بوی زیبایی یک ماه بندگی را آن هم در عید فطرت در فضا پخش کرده است.

عید فطر با آیین‌ها و رسم‌های خاصش بار دیگر سفره خود را بر سرزمین سیستان و بلوچستان پهن کرد تا هر کس به اندازه نیازش از این سفره معبود بی همتا برای سیر کردن خود بردارد.

ماه رمضان به عنوان ضیافت خداوند و ماه سازندگی جان و جسم در مناطق شهری و روستایی بلوچستان از آداب و رسوم خاصی برخوردار است.

آیین‌های پاسداشت ماه مبارک رمضان در این منطقه از استان با غنای فرهنگی والا دارای سابقه‌ای طولانی است که با وجود گذشت سالیان متمادی، همچنان در بین مردم زنده و پا برجاست.

مردم با آداب و اعتقادات خود همیشه بر این باور بوده‌اند که رعایت این آداب، سبب حفظ هویت فرهنگی و تاریخی آنها خواهد بود.

مردم بلوچستان به منظور استقبال و آمادگی هر چه بیشتر، سه روز آخر ماه رمضان خود برای این عید بزرگ اسلام آماده می‌کنند.

آیین‌های خاص مردم این منطقه در عید فطر نشان از جایگاه والای اسلام در بین مردمان منطقه دارد.

قربانی کردن دام، شر شیطان و هوای نفس را دور می‌سازد

قربانی کردن دام یا حتی یک مرغ زنده در بین مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است به طوری که مردم معتقدند بعد از یک ماه بندگی و تطهیر در درگاه الهی باید با ریختن خون، این مهمانی را به پایان برد تا از شر شیطان و هوای نفس دور ماند.

کیسه برکت و جمع‌آوری نذورات و فطریه

کیسه برکت نیز از دیگر رسوم مردم است که در منطقه سیستان و بلوچستان نام دارد به طوری که بزرگان روستا چه مرد و چه زن با دوختن یک کیسه به جمع‌آوری نذورات، کفاره و فطریه مردم مشغول می‌شوند که آنها را در اختیار فقرا و نیازمندان قرار دهند.

حضور بر سر مزار درگذشتگان از دیگر رسم و رسوم‌های مردم است، آنان به مزار می‌روند و عید را به گذشتگان خود تبریک می‌گویند و خرما، کلوچه محلی و شکلات بر سر مزار توزیع می‌کنند.

پوشیدن لباس نو و زدودن تیرگی‌ها در منطقه سیستان

مردمان سیستان در این روز بعد از خواندن نماز صبح حمام می‌روند و لباس نو با رنگ‌های روشن بر تن می‌کنند به طوری که معتقدند که در یک ماه رمضان با زدودن تیرگی‌ها به استقبال عید فطر باید رفت.

عید فطر در بین قوم بلوچ جایگاه ویژه‌ای دارد

عید فطر نیز در بین مردمان بلوچستان این استان از جایگاه بالایی برخوردار است به طوری که قوم بلوچ اهل سنت این عید را یکی از اعیاد بزرگ اسلام می‌دانند و سه روز به جشن و شادمانی می‌پردازند.

همه ساله در آستانه عید سعید فطر به ویژه در بخش پوشاک زنان، مشتری‌های این بازار تا پنج برابر در مقایسه با روزهای عادی افزایش می‌یابد.

مردان این روزها کمتر خرید می‌کنند، آنان بیشتر وقت خود را به خرید شیرینی و تنقلات اختصاص می‌دهند و بانوان بلوچ بیشتر برای خرید به بازار می‌آیند.

طرح کوه تفتان و فنوج گران‌ترین طرح زی‌آستون

زی‌آستون به سوزندوزی بخش جلویی لباس بانوان بلوچ (از زیر گردن تا نزدیکی‌های زانو) و همچنین سر آستین لباس‌های آنان گفته می‌شود و بسته به نوع سوزن‌دوزی یا آینه کاری، طرح یا نوع دوخت آن که در این روز توسط بیشتر زنان بلوچ خریداری می‌شود.

این قسمت از لباس به همراه پارچه‌های معمولی برای سایر بخش‌های آن، لباس بانوان بلوچ را تشکیل می‌دهد.

"زی‌آستون" در انواع طرح‌های مختلف وجود دارد که از جمله گران‌ترین آنها را طرح "کوه تفتان" و "فنوج شامل می‌شود.

مردان بلوچ نیز در این روز با بر تن کردن لباس نو سفید رنگ بعد از یک ماه مهمانی خدا به استقبال عید فطر می‌روند.

بعد از بر پا کردن نماز عید فطر در سنت دیرینه مردم بلوچ قربانی کردن آمده است که اعضای خانواده در خانه بزرگ جمع می‌شوند و بزرگ خاندان ضمن قربانی کردن از آنها میزبانی می‌کند.

برای بیان سنت‌های حسنه اهل سنت در عید سعید فطر به مولفه‌های بسیاری می‌توان اشاره کرد، اما خیابان‌ها و شهرهای محل زندگی این مردم در روز عید دیدنی است و جلوه‌هایی خاص و ماندگار را ترسیم می‌کنند.

گروه‌های مختلف خانواده‌ها در دسته‌های نسبتاً پرجمعیت که گاه چند خانواده را شامل می‌شود و همگی نیز لباس‌های نو پوشیده‌اند در این روز در خیابان به راه می‌افتند و به دید و بازدید خویشاوندان خود می‌پردازند.

بیشتر زنان بلوچ ضمن پوشیدن لباس‌های نو و گران قیمت و گذاشتن حنا به دستان خود از طلاجات نیز استفاده می‌کنند.

اهمیت روز عید فطر در نواحی مختلف سیستان و بلوچستان

روز عید سعید فطر یکی از روزهای مهم در نواحی مختلف سیستان و بلوچستان به شمار می‌رود.

در این روز مردم لباس نو می‌پوشند و پس از 30 روز روزه دار بودن در محل‌هایی به نام "عیدگاه" جمع می‌شوند و نماز عید فطر برپا می‌دارند و فطریه می‌دهند و پس از آن به خانه مراجعت می‌کنند و به دیدار خویشان و اقوام خود می‌روند و عید را تبریک می‌گویند.

با توجه به زمان‌بر بودن دوخت البسه سوزن دوزی شده، زنان بلوچ در ماه رمضان به محض فراغت از کار منزل تا عصر به دوخت‌و‌دوز و «سوزن دوزی» لباس‌های مخصوص عید فطر خود و فرزندانشان مشغول می شوند.

چند روز مانده به پایان ماه مبارک رمضان، شهرهای بزرگ و مراکز خرید در بلوچستان به طور چشمگیری شلوغ می‌شوند و مردم شهرهای کوچک و روستاها برای تهیه ملزومات عید، خود را به شهرها می‌رسانند.

مراسم حنابندان در بلوچستان

در شب پایانی ماه مبارک رمضان، زنان بلوچ با تهیه و آماده کردن حنا که معمولاً حنای محلی آن منطقه است، خود را برای مراسم حنا‌بندان آماده می‌کنند.

در این مراسم که شب قبل از عید فطر برگزار می‌شود، زنان و دختران با حنا نقش‌های مختلف و زیبایی را بر روی دست‌های خود می‌کشند و کار بستن حنا بر دست زنان توسط فردی که در این زمینه مهارت خاص دارد انجام می‌شود.

انتهای پیام/ ب